| Plan: | Structuurvisie Centrum Holten 2028 |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | gemeentelijke structuurvisie |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.1742.SVCH2019001-0401 |
Centra van steden en dorpen zijn continu in beweging. De wereld om ons heen verandert. Aankopen worden steeds vaker via internet gedaan. Het kantoor is niet meer altijd de meest logische werkplek. Steden en dorpen in dit deel van het land vergrijzen en de bevolkingsgroei stagneert. Leegstand dreigt. Langzamerhand krimpen de winkelgebieden en ontstaat er in de centra ruimte voor nieuwe voorzieningen. De structuurvisie voor het centrum van Holten uit 2006 is uitgevoerd, de centrum-as is gekanteld en de kwaliteit van het centrum is verbeterd. Nu is het tijd om deze visie uit 2006 een update te geven. Er zijn nieuwe inzichten en aandachtspunten voor het centrum van Holten aan het licht gekomen. Door een nieuwe structuurvisie kunnen we tijdig inspelen op deze inzichten en aandachtspunten om het centrum te versterken en aantrekkelijker te maken. Maar ook om de kwaliteiten die het centrum nu al heeft te kunnen borgen. Voor Rijssen is deze visie vastgesteld in 2016. De gemeente Rijssen-Holten wil voor het centrum van Holten een structuurvisie gaan vaststellen in 2019.
In 2006 is de centrum visie voor Holten van kracht geworden (Nieuw Hart voor Holten). Hierop volgend is ook het visie document Heerlijk Holten gelanceerd (2009). Sindsdien zijn de volgende projecten uitgevoerd;
Het centrum van Holten functioneert, in vergelijking met andere plaatsen, tot op heden aardig. De leegstand begeeft zich, na een periode van groei tot 2015, weer in dalende lijn. Voor het centrumgebied zit het leegstandspercentage ongeveer op landelijk niveau. Door de aantrekkingskracht van het toerisme scoort Holten bovengemiddeld op het aantal winkels en de branchering van deze winkels.
Nu de centrum-as gekanteld is en de kwaliteit van het centrum verbeterd is, is het tijd om de centrum visie uit 2006 een update te geven. Op deze manier kunnen we tijdig blijven inspelen op trends en ontwikkelingen die het centrum versterken en aantrekkelijker maken, en om de kwaliteiten die het centrum heeft te kunnen borgen.
Gemeente brede pilot Omgevingsplan
Bovendien komt de Omgevingswet eraan en doen we als gemeente mee aan een pilot voor een gemeentebreed Omgevingsplan (bestemmingsplan met verbrede reikwijdte). Voor het centrum van Rijssen betekent dit dat we de uitgangspunten uit de Structuurvisie Centrum Rijssen 2025 (SCR2025) gaan omzetten in een Omgevingsplan (2017-2019). Voor Holten betekent het dat we eerst richting moeten bepalen voor het centrum en we daarna de visie gaan omzetten in een Omgevingsplan (2019).
NB: ook de woongebieden en de bedrijventerrein worden omgezet. Deze volgen op de centra.
De structuurvisie moet dienen als sturingsmiddel en afwegingskader bij nieuwe ontwikkelingen. Structurele wijzigingen worden juridisch verankerd in een nieuw te herzien Omgevingsplan kern Holten. Er is behoefte aan nieuw centrumbeleid ter versterking en behoud van:
Bovenstaande aspecten worden samengebracht in de (overkoepelende) ruimtelijke structuurvisie. Gekozen wordt voor een structuurvisie als bedoeld in de nieuwe Wro. Op deze wijze is de visie wettelijk goed verankerd, digitaal te ontsluiten en te raadplegen voor iedereen en hierdoor gebruiksvriendelijk en burgergericht.
De Structuurvisie Centrum Holten 2028 wil de functionele en ruimtelijke mogelijkheden aangeven voor ontwikkelingen in het centrum van Holten voor de komende 10 jaar. Ze geeft richtlijnen omtrent functie, bouwmassa en verschijningsvorm.
Er is een brede range aan opties gegeven, maar deze lijst is zeker niet uitputtend. Andere niet voorziene functies zijn denkbaar, mits dit past binnen de doelstellingen van de verschillende gebieden.
Centrumgebieden zijn aan verandering onderhevig. Toenemende leegstand en teruglopende bezoekersaantallen waren tot voor kort belangrijke knelpunten, ook in Holten. Een vergrijzende bevolking vraagt om antwoorden van ondernemers en gemeente. Sinds 2015 hersteld de economie zich eerst langzaam, maar sinds 2017 fors. Het consumentenvertrouwen groeit. Ook neemt het binnenlands toerisme geleidelijk toe. Dit biedt kansen voor Holten. De natuurlijke omgeving, nabijheid van de Holterberg/Sallandse Heuvelrug en het Pieterpad floreren. Ruimtelijke initiatieven dienen op grond van nu geldende wetgeving te worden getoetst aan de ‘Ladder voor Duurzame Verstedelijking’. De ladder is per 1 juli 2017 gewijzigd. Het doel van de ladder is zorgvuldig en duurzaam ruimtegebruik, met oog voor de toekomstige ruimtebehoefte en ontwikkelingen in de omgeving. De ladder als motiveergrond voor ruimtelijke plannen blijft, maar wordt lichter in het gebruik. Initiatiefnemers zullen zelf voor deze toets moeten zorgen wil de gemeente kunnen meewerken. Het is een belangrijk instrument, maar zeker niet de enige van de noodzakelijke haalbaarheidsonderzoeken die moeten worden verricht in het kader van de Wet ruimtelijke ordening (Wro). Ook van belang zijn bodem- en akoestische onderzoeken, externe veiligheid, flora- en fauna onderzoek, milieuonderzoek, archeologisch onderzoek, etc. Aangezien wetgeving kan wijzigen, zullen initiatiefnemers moeten zorgen voor initiatieven die voldoen aan de op dat moment geldende wetgeving.
Met andere woorden wanneer aan de hand van deze visie kan worden aangetoond dat het initiatief past binnen de functionele en ruimtelijke uitgangspunten, wil dat nog niet zeggen dat het bestemmingsplan kan worden aangepast en vervolgens een vergunning kan worden verleend. De initiatiefnemer dient er rekening mee te houden dat hij zelf werk moet verzetten, wil de gemeente kunnen meewerken. De behandelend ambtenaar kan u daarover nader informeren.
Als er bijvoorbeeld in de structuurvisie een bepaald vlak over een perceel of pand ligt betekent het niet dat de huidige functie van het perceel of pand niet meer mogelijk is. De vlakken geven slechts een indicatie van de mogelijkheden op die betreffende locatie aan zodat er bij nieuwe initiatieven meer opties zijn dan de bestaande functie.
Op basis van gepresenteerde cijfers, bestaande beleidsstukken, gesprekken, presentaties en een inloop kan een goed beeld worden geschetst van het functioneren en de uitstraling van het centrum van Holten als gebied. Door de sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen de revue te laten passeren ontstaat een totaalplaatje en een doorkijkje naar mogelijkheden. Aan de hand van de doelstelling van de structuurvisie is de analyse opgedeeld in vier thema's; historisch, ruimtelijk, functioneel en economisch.
| Sterktes | Zwaktes |
| Historisch | |
| - Rijke geschiedenis. - Kulturhus zorgt voor sociale binding voor bewoners en is een trekker voor een breed publiek. |
- Er is weinig historisch karakter bewaard gebleven. - Weinig karakteristieke oude panden aanwezig in het centrum. - Lintbebouwing is niet meer zichtbaar in het centrum, wel daar buiten. |
| Ruimtelijk | |
| - Smidsbelt is een gezellig plein met reuring door horeca, terrassen en bedriegertjes. - Kwaliteit bestrating as Smidsbelt - Holterberg is goed. - De inrichting van de Smidsbelt is dusdanig dat alle verkeersdeelnemers er gezamenlijk gebruik van kunnen maken (shared space). - De supermarktstructuur is (na de modernisering van Albert Heijn) op orde en trekt naast bewoners ook mensen uit omliggende dorpen. |
- Verbinding Smidsbelt – Holterberg wordt onderbroken rond het stationsgebied. - De openbare ruimte rondom de Albert Heijn is slecht en sluit niet aan bij het overige. - De Kalfstermansweide is een kaal en kil parkeerterrein en doet afbreuk aan de verbinding richting de Holterberg. - De inrichting van de Dorpstraat ten oosten en westen van de Smidsbelt is niet herkenbaar als zijnde woonerf. - Te weinig (structureel) groen. - De uitstraling van een aantal winkelpanden laat te wensen over en is sterk verouderd. |
| Functioneel | |
| - Goede bereikbaarheid centrum. - Station op korte afstand. - Het kernwinkelgebied is herkenbaar. - De link met de Holterberg als toeristische trekker is in de nieuwe inrichting van de openbare ruimte sterker geworden. - Directe nabijheid van de Holterberg is een unieke kernkwaliteit voor het centrum. - Er is weinig leegstand. - Goede en voldoende (gratis) parkeervoorzieningen op korte afstand van de winkels. |
- De aanloop op de Dorpsstraat richting de Smidsbelt doet onvoldoende dienst als snelheidsremmer/woonerf. - Gemis dagbestedingen, kunst&cultuur beleving. - Entree Centrum aan de oostzijde (hoek Kolweg/Dorpsstraat) onvoldoende herkenbaar. - Overmatige bebording veroorzaakt verrommeling van de openbare ruimte. Hierdoor zijn voorzieningen niet altijd makkelijk vindbaar. - Fietsparkeren is niet gestructureerd. - Verkeersafwikkeling door het centrum. |
| Economie | |
| - Naamsbekendheid als recreatieve verblijfsplaats. - Actieve ondernemersvereninging. - Voldoende horecagelegenheden. - Door toevloeïing vanuit de toeristische sector is het voorzieningenniveau van Holten groter en gediffferentieerder dan andere vergelijkbare kernen. |
- Het horeca en detailhandelaanbod zijn niet in balans. - Ontbrekende identiteit van Holten. - Beperkt aanbod in de branches Mode & Luxe, Vrije Tijd en In/Om Huis. - Voor een toeristisch dorp als Holten is zondagssluiting niet meer van deze tijd. De politieke situatie is hierin bepalend. |
| Kansen | Bedreigingen |
| Historisch | |
| - Unieke imago Holten op de kaart zetten. Gebruik maken van de rijke geschiedenis van Holten. - Gevelsubsidies als stimulans voor behoud en versterking historische panden. - Herstel van het oude Kerkenpad voor een betere ontsluiting van het centrum in noordoostelijke richting. |
- Verder verlies van historische panden. - Verder verlies van historisch besef. |
| Ruimtelijk | |
| - Attractief centrumgebied met redenen voor verblijf. - Compact centrum met één identiteit. - Duidelijke bewegwijzering en routing door het kernwinkelgebied. - Kalfstermansweide en Smidsbelt met elkaar verbinden door de winkeluitbreiding van de Albert Heijn op korte termijn af te ronden. - Met een goede extra oostelijke ontsluiting voor de Kalfstermanswijde, kan de doorgang van het Zwarte pad naar de Smidsbelt afgesloten worden voor autoverkeer. - Dubbelzijdig winkelfront in het kernwinkelgebied dat de consument aanspreekt en zorgt voor sfeer en beleving. |
- Toename leegstand. - Spanningsveld tussen de gewenste ruimtelijke kwaliteit en beheer- en onderhoudsaspecten. - Verder verlies van eenheid en identiteit. - De centrale ligging van de ontwikkellocatie Albert Heijn is onoverzichtelijk, het verslechterd de verbinding tussen de verschillende gebieden. - Uitstraling niet op orde. De uitstraling en aankleding van de verschillende straten en de openbare ruimte in het centrum laat te wensen over. |
| Functioneel | |
| - Wonen op de verdieping stimuleren (bevorderen leefbaarheid centrum). - Samen sterker, winkeliers moeten aan elkaar verbonden blijven en dit uitdragen. - Openingstijden winkeliers op elkaar afstemmen. - Goede balans tussen horeca en detailhandel creëren. - Functiemenging ofwel 'mixed-use' concepten biedt mogelijkheden om meer variatie en beleving toe te voegen in het kernwinkelgebied. |
- Een facelift voor de Smidsbelt brengt nog geen trekker/reden voor verblijf voor het plein. - Weekend en wildparkeren Smidsbelt. |
| Economisch | |
| - Evenementen organiseren - Langere verblijfsduur in het centrum creëren waardoor het bestedingsniveau omhoog gaat. - Acties van ondernemers via social media. - Meer differentiatie in het detailhandelsaanbod (behoefte aan beleving en besteding in het dorp). - Bevolkingsaanwas in een krimpregio. - Kleinschalige overnachtingsmogelijkheden in het centrum. - Het stimuleren van combinatiebezoek door middel van het leggen van een betere verbinding tussen supermarkten, de Dorpsstraat, het Zwartepad en de Smidsbelt. - Er liggen mogelijkheden in mixed-use concepten en concepten die lokale streekproducten aanbieden. |
- Vergrijzing ondernemersbestand. - Gemeentelijke budgetten voor aanleg, beheer en onderhoud worden minder. - Internetwinkelen vormt een bedreiging voor diverse branches zoals mode, elektronica, e.d. - Individualisme ondernemers. - Afname van toeristisch bezoek aan het centrum van Holten heeft gevolgen voor het huidige voorzieningenaanbod. |
Het klimaat is aan het veranderen, het besef dat de wereldwijde grondstoffenvoorraad eindig is groeit en we zijn ons ervan bewust dat bepaalde dier- en plantensoorten met uitsterven worden bedreigd of zelfs al uitgestorven zijn. Grote en ingewikkelde vraagstukken waarvoor geen gemakkelijke oplossingen bestaan.
De gemeente Rijssen-Holten wil haar gemeente goed achterlaten voor de volgende generaties. Omdat we dit niet alleen kunnen is het belangrijk alle krachten in Rijssen-Holten te bundelen en samen aan de slag te gaan. Hierdoor kunnen ook economische kansen worden benut: door het bedenken van duurzame oplossingen kunnen bedrijven de welvaart vergroten en hun concurrentiepositie in de markt versterken.
De gemeente Rijssen-Holten heeft de volgende visie op het gebied van duurzaamheid geformuleerd: Duurzaam, samen, sterker! Rijssen-Holten ontwikkelt zich als een gemeente waar duurzaamheid onderdeel is van het afwegingskader. Voor welk vraagstuk of uitdaging ze ook staat, de rekening wordt voor zover dat binnen de reële mogelijkheden van de gemeente Rijssen-Holten ligt, niet doorgeschoven naar een andere plaats of volgende generatie. Met deze visie wil de gemeente Rijssen-Holten voor een langere periode richting geven aan het gemeentelijke duurzaamheidsbeleid en invulling geven aan de verantwoordelijkheid om zorgvuldig om te gaan met mens en milieu. Hiervoor heeft de gemeente een duurzaamheidsvisie (Duurzaamheidsvisie 2016-2019) opgesteld.
Deze visie beslaat een zevental thema's op relatief hoog abstractieniveau met daarbij de doelstellingen van de gemeente Rijssen-Holten:
Biodiversiteit
Onder het begrip biodiversiteit wordt de verscheidenheid aan verschillende levensvormen (plant- en dierensoorten) binnen een bepaald gebied/ecosysteem verstaan. Het uitgangspunt van het beleid in Rijssen-Holten is dat de verscheidenheid van soorten en leefgebieden een voorwaarde is voor goed wonen, werken en recreëren in de gemeente.
De doelstelling van de gemeente is dan ook het behouden en versterken van de verscheidenheid aan dier- en plantsoorten in de leefomgeving, waardoor deze voor de bewoners aantrekkelijker wordt.
Circulaire economie
Een circulaire economie (CE) is een economisch systeem waarbij uitgegaan wordt van het behoud van natuurlijke hulpbronnen en herbruikbaarheid van producten/materialen én de creatie van (meer)waarde nagestreeft wordt in iedere schakel van de productieketen. In een CE zijn kringlopen gesloten zodat grondstoffen in de keten behouden blijven en er geen afwenteling op mens en milieu ontstaat. Het draait hier dan ook om gebruik van duurzame grondstoffen die makkelijk herbruikt kunnen worden. De filosofie hierachter is: reduce, re-use, recycle.
Doelstellingen van de gemeente binnen de CE zijn: het verminderen van de totale hoeveelheid afval (gescheiden + restafval) door afvalpreventie: 5% vermindering van de totale afvalhoeveelheid in 2020, om 75% van het afval aan de bron te scheiden in 2020 en het verminderen van het restafval door beter te scheiden, maximaal 100 kg restafval per inwoner in 2020.
Duurzame mobiliteit
Op het gebied van mobiliteit voert de rijksoverheid een actief beleid om het gebruik van de auto te ontmoedigen en het gebruik van fiets en openbaar vervoer te stimuleren. Ook de provincie Overijssel wil de komende jaren naar een integraal meerjarig uitvoeringsprogramma voor de fiets in Overijssel. Op gemeentelijk niveau kan de keuze van de burger voor vervoersoorten gestuurd worden wat leidt tot een betere luchtkwaliteit en minder geluidsoverlast.
De doelstellingen van de gemeente Rijssen-Holten op het gebied van mobiliteit zijn: verhoging van het aandeel fietsgebruik ten opzichte van de totale verplaatsingen, het stimuleren van het gebruik van het openbaar vervoer in samenwerking met Syntus, de NS en de provincie Overijssel, het stimuleren van het gebruik van elektrische auto's door uitbreiding van het aantal elektrische oplaadpunten in de gemeente door marktpartijen tussen 2015 en 2020 en verduurzamen van het gemeentelijke wagenpark.
Energie
Het klimaat is aan het veranderen. De verbranding van fossiele brandstoffen en veranderingen in het landgebruik, zoals ontbossing, worden daarbij gezien als belangrijke oorzaken. Binnen Rijssen-Holten is energie een speerpunt van beleid omdat we een bijdrage willen leveren aan de reductie van de uitstoot van broeikasgassen en we betaalbare energie aan onze inwoners en bedrijven willen garanderen in de toekomst.
Doelstellingen van de gemeente zijn dan ook: realisatie ambities Nationaal Energieakkoord (14% duurzame energieopwekking in 2020, 2% energiebesparing per jaar), en verlagen van woonlasten voor particulieren en voor huurders.
Groene groei
Groene groei betekent dat economische groei optreedt zonder dat dit nadelige gevolgen heeft voor het klimaat, water, bodem, grondstoffen en biodiversiteit. Investeringen en innovaties in groenere technologieën bieden daarbij nieuwe economische kansen. Welvaartsvergroting, werkgelegenheid et cetera. blijven ook bij groene groei de doelen voor de toekomst.
Doelstelling van de gemeente hierin is dat duurzame economische groei zonder nadelige gevolgen voor het klimaat, de omgeving en de grondstoffenvoorraad waarbij de werkgelegenheid groeit belangrijk is. Duurzame innovaties kunnen geld en werkgelegenheid opleveren en dragen bij aan het innovatieve en ondernemende karakter van Rijssen-Holten en Twente. Rijssen-Holten wil groene groei met haar beleid stimuleren, en niet blokkeren, indien nodig kan beleid ten behoeve van groene groei worden aangepast.
Klimaatadaptatie
Het klimaat is constant aan veranderingen onderhevig. De temperaturen en hoeveelheden neerslag variëren door het optreden van verschijnselen als vulkaanuitbarstingen, de wisseling van de hoeveelheid zonlicht en zeestromen als El Niño. Gevolgen van de klimaatverandering voor Nederland zijn: Sneller stijgende zeespiegel, nattere winters, hevigere buien, kans op droge zomers, meer kans op hittestress, het droogvallen van smeltwaterrivieren en klimaatvluchtelingen. Klimaatadaptatie is het proces waarbij de samenleving zich aanpast aan het huidige of verwachte klimaat en de effecten daarvan.
De doelstellingen van de gemeente Rijssen-Holten zijn: het aan water gerelateerde onderdeel van de (woon)lasten blijft beheersbaar, inwoners van Rijssen-Holten gaan in de toekomst bewuster met water om en zijn meer betrokken bij de watervoorzieningen in de gemeente, de waterpartners zorgen samen voor een goede waterkwaliteit en -kwantiteit in Rijssen-Holten, deelnemen aan KAS Twente, het afkoppelen van verhard oppervlak en particulieren ook stimuleren om verharding te verwijderen en het afkoppelen vastleggen in (anterieure) overeenkomsten en verplicht onderdeel maken van de bouwplantoets.
Maatschappelijk betrokken ondernemen - Weconomy
De economie verandert. Mensen vinden elkaar, delen kennis en bezit van producten en komen samen tot oplossingen, verbeteringen en innovaties waarin met de menselijke schaal wordt gemeten. Zo ontstaat een nieuwe, lokale economie en sociaal ondernemerschap. Mensen nemen steeds vaker zelf initiatief door samen zonnepanelen in te kopen, een auto te delen, het oprichten van een Repair café of een buurtmoestuin te onderhouden.
Doelstelling van de gemeente Rijssen-Holten is dat bewoners gezamenlijk actief bijdragen aan één of meer van de duurzame doelstellingen binnen de speerpunten (biodiversiteit, energie, circulaire economie, groene groei, mobiliteit en klimaatadaptatie). De gemeente schept samen met bewoners en partners voorwaarden om deze initiatieven te faciliteren en te ondersteunen. Uitgangspunt hierbij is zoveel mogelijk aan te sluiten bij bestaande structuren, zoals bijvoorbeeld stichting Duurzaam Holten en stichting Duurzaam Rijssen.
Binnen het proces tot opstellen van de Structuurvisie Centrum Holten 2028 is op onderstaande momenten overleg en afstemming geweest met belanghebbenden. Ook is veel aandacht besteed aan het onder de aandacht brengen van de totstandkoming van de visie.
Gezamenlijke schouw
Aan het begin van het project is een locatieschouw uitgevoerd met de kopgroep, gemeente en relevante wethouders. Door gezamenlijk het winkelgebied te bezoeken, zijn ruimtelijke en functionele knelpunten geanalyseerd. Ook biedt het ruimte om aanwezige kennis en ervaringen met elkaar te delen. De schouw was het startpunt van het visietraject.
Interviewrondes met aantal ondernemers
Er zijn in totaal zeven interviews gehouden met ondernemers in de periode september en oktober 2017. Tijdens deze gesprekken is met ondernemers gesproken over de kansen en knelpunten van Holten, het ondernemerschap, hun visie op de detailhandel en de samenwerking met andere ondernemers. De inzichten uit deze gesprekken zijn verwerkt in de analyse en detailhandelvisie en besproken met de kopgroep.
Masterclass gemeenteraad en ondernemers 12 november 2017
Op 12 november 2017 zijn de raadsleden geinformeerd over trends, facts & figures in Holten. Deze masterclass is bedoeld om de gemeenteraadsleden inzicht te verschaffen en mee te nemen in het visietraject. Tevens biedt deze avond ruimte om vragen of knelpunten die bij raadsleden leven mee te nemen.
Creatieve avond 30 januari 2018
Op 30 januari 2018 is een interactieve bijeenkomst georganiseerd voor alle ondernemers en andere betrokkenen in Holten. Ongeveer 15 personen waren aanwezig bij deze sessie. Alvorens deze bijeenkomst zijn de belangrijkste facts & figures gedeeld met ondernemers. Tijdens de creatieve avond zijn ondernemers aan de hand van scenario's aan de slag gegaan waaronder met het opstellen van een concreet uitvoeringsprogramma.
Bijeenkomst HHV 7 november 2018
Tijdens de speciaal georganiseerde bijeenkomst met de HHV op 7 november 2018 is het ontwerp van de structuurvisie gepresenteerd. Deze presentatie is bedoeld om de leden van de HHV inzicht te verschaffen en mee te nemen in het visietraject, alsmede om input te leveren voor de visie voor het centrum van Holten.
Erfgoedadviesraad 30 november 2018
De erfgoed adviesraad is om advies gevraagd met betrekking tot het hoofdstuk Identiteit uit deze structuurvisie. Zij hebben advies uitgebracht over de panden die in deze structuurvisie opgenomen worden als potentieel aan te merken als karakteristieke panden. Deze input is meegenomen in de visie voor het centrum van Holten.