2.3 Ontstaansgeschiedenis van de kern Heteren
De bewoning in Heteren gaat terug tot in de Romeinse tijd. Zoals voor veel kernen in de Betuwe geldt dat plekken met een natuurlijke hoogte het eerst in aanmerking kwamen voor bewoning in verband met de talrijke overstromingen. In 1232 wordt "Insula de Hetere" voor het eerst vermeld.
Heteren zoals we dat nu kennen, is ontstaan als kenmerkend lintdorp aan de huidige Kastanjelaan; de oude banddijk langs de Rijn. Evenwijdig hieraan is later de Onze Lieve Vrouwestraat en Dorpsstraat aangelegd. De organisch gegroeide lintbebouwing langs de dijk is nog steeds een belangrijke imagodrager van de kern (zie figuur 2.1).
|
| Figuur 2.1: Historische kaart uit 1832
|
In 1874 is in de strijd tegen het rivierwater een nieuwe dijk aangelegd in de uiterwaarden. De Kastanjelaan heeft hierdoor haar waterkerende functie verloren maar is als rijweg en vluchtplaats voor hoog water bewaard gebleven. De vroeger buitendijks gelegen kerktoren, kosterie en historische woonpanden aan de Kastanjelaan zijn met de nieuwe dijk binnendijks komen te liggen en zo bewaard gebleven. De fraaie oude "Peperbus" is als toren het overblijfsel van de vroegere kerk en siert sinds de 14e eeuw het rivierfront van Heteren.
Haaks op het historische dijkdorp voert de Flessestraat in zuidelijke richting als verbindingsweg naar de Boterhoeksestraat / Achterstraat. In tegenstelling tot de historische linten kent de Flessestraat vanouds slechts enkele verspreide boerderijen. De weg heeft bij de latere uitbreidingen van Heteren een centrale verkeersfunctie voor de kern gekregen. De uitbreidingen van Heteren door de tijd heen kennen een geheel andere stedenbouwkundige typologie dan de organische bebouwing langs de historische linten, waarbij de individuele bebouwing en beplantingen op de particuliere kavels het beeld bepalen. De Julianaweg parallel aan de Flessestraat aan de westkant is een fraai voorbeeld van een dergelijk lint. Tot het eind van de jaren '60 werd alleen voor de bevolking uit Heteren gebouwd. De Vogelbuurt en de eerste delen van de Bloemenbuurt zijn in de wederopbouwperiode na de Tweede Wereldoorlog ontstaan. Door de aanleg van de snelweg A50 en de Rijnbrug is de groei en de daarmee gepaard gaande woningbouw van Heteren in een stroomversnelling gekomen. In de jaren '80 zijn de wijken de Beemd en de Boterhof ontstaan. De meest recente en grootschalige uitbreiding, de Melkweide, is in de late jaren '90 gerealiseerd. Zie figuur 2.2 voor de ligging van de verschillende wijken. Het inwonertal is vooral vanaf de jaren zestig fors gestegen tot het huidig inwonertal van ongeveer 5000 inwoners. Door de planmatige uitbreiding van de kern met woonbuurten en later ook bedrijventerreinen toont het stedelijk weefsel een aaneenschakeling van wijken waarin een duidelijk centrum of verblijfsgebied ontbreekt.
|
| Figuur 2.2: Uitbreidingswijken in Heteren
|