Bovensmilde

2.2 Het dorp

De bestaande situatie van het dorp wordt in dit bestemmingsplan juridisch-planologisch geregeld. In deze paragraaf staat daarom een beschrijving van de bestaande ruimtelijke en functionele situatie in het dorp.

Bestaande situatie Bovensmilde (Google, 2007)

2.2.1 Hoofdstructuur

Bovensmilde is een veenontginningsdorp, dat is ontstaan langs de Drentse Hoofdvaart. De eerste bebouwing is gesitueerd rond deze vaart. De percelen langs de vaart zijn langgerekt en dwars op de vaart gericht. Deze structuur is nog duidelijk aanwezig in het plangebied. Het dorp is vanaf de bebouwing langs de vaart vooral in oostelijke en zuidelijke richting gegroeid. Daarbij is een rationele verkaveling aangehouden.

2.2.2 Bebouwd gebied

Het dorp heeft vooral een woonfunctie. Toch zijn enkele andere functies terug te vinden in het dorp. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om een supermarkt aan de Schoolstraat, een school aan de Dominee L. Dijkstrastraat, een Multifunctionele Accommodatie (MFA De Spil) aan de Floralaan en (kleinschalige) bedrijven aan huis in het hele plangebied.

De bebouwing in het plangebied is gevarieerd in typologie, architectuur en afmetingen. Het plangebied kent vrijstaande, geschakelde en rijwoningen. Daarbij gaat het vooral om eengezinswoningen.

De ontwikkelingsgeschiedenis van het dorp is terug te herleiden uit de architectuur van de woningen. De oudste bebouwing bestaat vooral uit vrijstaande woningen en (voormalige) boerderijtjes. Deze bestaan uit maximaal één bouwlaag met een kap. Deze staan vooral aan weerszijden van de Drentse Hoofdvaart.

De overige woningen binnen het plangebied kenmerken zich door een grote variëteit in uiterlijke verschijningsvorm. Het gaat om woningen van zowel één als twee bouwlagen met een kap. Deze bebouwing is vooral projectmatig gerealiseerd, zodat per bouwblok wel sprake is van uniformiteit in plaatsing en afmetingen. Er is bijvoorbeeld vaak sprake van een vaste rooilijn en een gelijkmatige bouwhoogte per bouwblok.

De woningen hebben in het plangebied allemaal, in meer of mindere mate, een voor- en achtertuin.

Gebouwen voor andere functies dan wonen wijken vaak af van de hiervoor genoemde afmetingen. De plaatsing en afmetingen van die gebouwen is vooral ingegeven door de functie van het gebouw. Dit kan betekenen dat de oppervlakte van de gebouwen groter is dan bij woningen en/of dat geen sprake is van een kap, maar van een plat dak.

Het erf bij deze gebouwen wordt gebruikt voor de hoofdfunctie. Bij een school is dit bijvoorbeeld een plein, bij een bedrijf een parkeerplaats.

2.2.3 Onbebouwd gebied

Onder het onbebouwde gebied vallen infrastructuur, groen en water. Deze hebben vaak een onderling verband met elkaar.

Infrastructuur

Zoals in onderstaande afbeelding te zien en eerder aangegeven is, is de Hoofdweg de belangrijkste ontsluitingsweg voor het dorp. Op deze weg is binnen de bebouwde kom een max. snelheid van 50 km/uur toegestaan, buiten de bebouwde kom is dit 80 km/uur. Daarnaast is de Schoolstraat in oostelijke richting een ontsluitingsweg voor het dorp (max. snelheid 50 km/uur binnen de bebouwde kom). De genoemde wegen zijn ingericht voor de verkeersfunctie. Waar nodig ligt langs deze wegen een parallelweg en/of een vrijliggend fietspad.

Bestaande wegenstructuur Bovensmilde

De overige wegen in het plangebied zijn woonstraten, fiets- en voetpaden. Op de woonstraten geldt in het plangebied een maximumsnelheid van 30 km/uur. De straten hebben naast de verkeersfunctie een nadrukkelijke verblijfsfunctie. Ze worden immers ook gebruikt voor parkeren, spelen, et cetera.

Het parkeren gebeurt in de meeste gevallen op eigen terrein bij de betreffende functie op een perceel, of langs de straat. In een enkel geval is er sprake van een openbaar parkeerterrein. Een voorbeeld hiervan is een parkeerterrein aan een zijtak van de Witterweg, grenzend aan de Zonnedauw. Dit parkeerterrein wordt onder meer gebruikt door omwonenden.

Groen

Zoals eerder aangegeven is het plangebied omgeven door veel groen, waaronder natuur. Deze natuur komt niet binnen de plangrenzen van dit plangebied. In het dorp zijn enkele grotere groenstructuren aanwezig. Waaronder een gebied rond de Schoolstraat, ter hoogte van de kruising met de Esdoornlaan. Hier is sprake van een grasvelden met bossages, bosjes en solitairen. Een ander gebied, nabij de Rozenstraat, is meer parkachtig ingericht en biedt mogelijkheden voor sport en spel. Langs de oostrand van het dorp is - tussen de Witterweg en Schoolstraat - een bos aanwezig. Een bijzondere functie in het groen is het hertenkamp 't Meulenparkie aan de Molenwijk. Dit is een omheind groengebied met daarbij een gebouwtje. Het hertenkampje is open voor bezoekers.

Verder behoren enkele agrarische percelen aan de rand van het dorp tot het plangebied. Deze hebben de functie van agrarische cultuurgrond.

Een volgende grotere groenstructuur wordt gevormd door het sportcomplex (bij MFA De Spil) aan de Floralaan. Deze structuur bestaat uit sportvelden, met de daarbij horende boomsingels, erfafscheidingen en voetpaden. Even verderop ligt een groenvoorziening die in de winter gebruikt wordt als ijsbaan.

Tot slot is langs veel straten geleidend groen aanwezig. In de meeste gevallen gaat het om groenstroken van geringe omvang. Soms, bijvoorbeeld langs de Witterweg, is sprake van een groenstrook met een boomsingel.

Water

De Drentse Hoofdvaart is in het plangebied een belangrijke waterstructuur. Het is een voormalige veenontginningskanaal en wordt tegenwoordig gebruikt voor de recreatievaart. Over de vaart is in het plangebied, ter hoogte van kruising van de Hoofdweg met de Meesterswijk, een klapbrug aanwezig. Langs het kanaal zijn geen aanlegsteigers aanwezig. Wel is op enkele plaatsen langs de kade de mogelijkheid om aan te leggen. De Drentse Hoofdvaart heeft daarnaast een belangrijke waterhuishoudkundige functie voor de afwatering van de Drenthe.

Op andere plaatsen in het plangebied zijn kleinere watergangen aanwezig. Deze hebben naast een zichtfunctie een waterhuishoudkundige functie voor het dorp. Een voorbeeld van een dergelijke watergang ligt langs de Bentgras.

2.2.4 Kleinschalige ontwikkeling Witterweg

In Bovensmilde wordt met de realisatie van het plan Witterhof (nabij de Witterweg) voorzien in de bouw van een twintigtal woningen. Op het ten westen hiervan gelegen perceel, nu in gebruik als tuin en erf bij de woning Witterweg 24 te Bovensmilde, worden nog een tweetal woningen gebouwd. Het perceel is daarvoor opgesplitst in een kavel A en een kavel B. Voor kavel A is in een eerder stadium via een planologische procedure geregeld dat de bouw van een woning mogelijk is.

Voor kavel B is de 'Ruimtelijke onderbouwing bouw woning Witterhof te Bovensmilde' opgesteld. Deze is gebruikt bij het voeren van een procedure voor afwijking van het bestemmingsplan. Net als kavel A, wordt ook kavel B meegenomen in dit bestemmingsplan. De beide kavels krijgen, vanwege hun functie, de bestemming 'Wonen'.