Wijdemeren, Kern Nederhorst den Berg

7.2 Onderzoek

Gebiedsbescherming

het plangebied vormt geen onderdeel van een natuur- of groengebied met een beschermde status, zoals een Natura 2000-gebied, maar grenst wel aan de petgaten van de Spiegel- en Blijkpolderplas die deel uitmaken van 'de Oostelijke Vechtplassen', (Natura 2000-gebied). Het plangebied vormt eveneens geen onderdeel van de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (PEHS).

De Oostelijke Vechtplassen

De Oostelijke Vechtplassen zijn gekwalificeerd als speciale beschermingszone onder de Vogel- en Habitatrichtlijn. Het vogelrichtlijngebied (zie figuur 7.1) grenst aan het plangebied. De Oostelijke Vechtplassen behoren tot één van de vijf belangrijkste broedgebieden voor woudaapje, purperreiger, zwarte stern en ijsvogel in Nederland (alle opgenomen in bijlage 1 van de Vogelrichtlijn). Andere soorten van bijlage 1 van de Vogelrichtlijn waarvoor het gebied van betekenis is, zijn roerdomp en porseleinhoen (broedvogels). Andere trekkende vogelsoorten waarvoor het gebied van betekenis is als overwinteringsgebied en/of rustplaats: kolgans, grauwe gans, krakeend, smient, slobeend, tafeleend, nonnetje en wulp. Het moerasgebied en de rietkragen zijn verder van belang als broedgebied voor snor, rietzanger en grote karekiet. De biotopen van deze zogenaamde begrenzingssoorten hebben mede de begrenzing van het gebied bepaald.

Figuur 7.1 Uitsnede uit Ontwerpkaart Natura 2000-gebied Oostelijke Vechtplassen (Ministerie van LNV)

Vogelgebruik Oostelijke Vechtplassen

Langs de Breukelveensche Plas en soms ook elders in het gebied bevindt zich een broedkolonie van de purperreiger. De purperreigers, die in dit Natura 2000-gebied broeden, foerageren verspreid in het gebied in moerasoevers en slootkanten. De purperreigers, die afkomstig zijn uit de broedkolonie in het Natura 2000-gebied Naardermeer, foerageren in de Ankeveensche polder. Het woudaapje wordt aangetroffen in de Tienhovense Plassen, Kievitsbuurt en Ankeveensche Plassen. Zwarte sterns nestelen in diverse kolonies verspreid over het gebied en foerageren voornamelijk boven het open water van de plassen. De ijsvogel broedt verspreid in het gebied en foerageert langs de oevers van de plassen en tochten. Grote karekieten worden vooral aangetroffen in rietkragen langs en rietpollen in de plassen. Snor en rietzanger komen verspreid over het gebied voor in rietlanden en rietkragen. De smient heeft rustplaatsen op de Ankeveensche Plassen, Wijde Blik en Loenderveensche Plas. Laatstgenoemde plas en Ankeveensche Plassen zijn van belang voor tafeleend en nonnetje. Kolgans en grauwe gans hebben slaapplaatsen op de Spiegelplas, Ankeveensche Plassen en Breukeleveensche Plas; de kolgans heeft een voedselgebied in de Oostelijke Binnenpolder van Tienhoven en omgeving.

Soortenbescherming

De huidige ecologische waarden zijn vastgesteld aan de hand van recente foto's, algemene ecologische kennis en verspreidingsatlassen (Broekhuizen, 1992; Limpens, 1997, www.ravon.nl en www.waarneming.nl) waarin de waarnemingen zijn aangegeven. Via het Natuurloket (www.natuurloket.nl) kan een indicatie worden verkregen van de beschikbaarheid van soorten gegevens.

Flora

Volgens de gegevens van het Natuurloket zijn vaatplanten goed onderzocht in de betreffende kilometerhokken. Er zijn meerdere licht beschermde soorten en enkele Rode Lijstsoorten aangetroffen in de betreffende kilometerhokken. In de dorpskern van Nederhorst den Berg komen naar verwachting alleen algemene soorten voor. De beschermde soorten worden verwacht in de oostelijke rand van het plangebied welke grenst aan de Blijkpolderplas, in de Spiegel- en Blijkpolder en in het kasteelbos. Mogelijke groeiplaatsen van licht beschermde soorten die in het plangebied kunnen voorkomen zijn: dotterbloem, gewone vogelmelk, knikkende vogelmelk, koningsvaren en zwanenbloem. Ook zijn zwaar beschermde soorten als: beenbreek (Rode Lijstsoort), daslook, groenknolorchis (Rode Lijstsoort), kruipend moerasscherm (Rode Lijstsoort), parnassia (Rode Lijstsoort), veenmosorchis (Rode Lijstsoort) en waterdrieblad (Rode Lijstsoort).

Vogels

Volgens de gegevens van het Natuurloket zijn vogels goed onderzocht in de betreffende kilometerhokken. Er zijn 39 beschermde broedvogelsoorten aangetroffen en enkele Rode Lijstsoorten. Zoals eerder aangegeven, biedt het (naast het plangebied gelegen) Vogelrichtlijngebied 'Oostelijke Vechtplassen' broedgebieden voor Rode Lijstsoorten als woudaapje, purperreiger, zwarte stern, roerdomp, porseleinhoen, snor en grote karekiet. Vaste rust-, verblijf- en broedplaatsen van deze soorten zijn ook in het plangebied te verwachten. Verder zijn in het plangebied broedvogels waargenomen als winterkoning, ekster, buizerd, boerenzwaluw, ijsvogel, spotvogel, steenuil en grote gele kwikstaart. De diverse biotopen in het plangebied, zoals het kasteelbos, de vele bebouwing, de rijen knotwilgen en het moerasgebied rondom het Ankeveense Pad, bieden voldoende mogelijkheden voor vaste rust-, verblijf- en broedplaatsen voor al deze soorten. Daarnaast maken grutto en tureluur naar verwachting gebruik van het plangebied als foerageergebied. Binnen de watergangen in het plangebied komen naar verwachting veel algemene watervogels voor zoals wilde eend, knobbelzwaan, meerkoet, blauwe reiger en waterhoen.

Zoogdieren

Zoogdieren zijn volgens de gegevens van het Natuurloket slecht onderzocht in de betreffende kilometerhokken. De randen van het plangebied grenzen aan de Blijkpolderplas waarbij veel opgaande begroeiing aanwezig is. Ook in de Spiegel- en Blijkpolder en het kasteelbos vindt men aaneengesloten, dichtbegroeide stukken land. Deze gebieden, met veel opgaande begroeiing en open water, voldoen aan de biotoopeisen van veel vleermuissoorten, zoals gewone dwergvleermuis, watervleermuis, meervleermuis, ruige dwergvleermuis, rosse vleermuis en laatvlieger. Vaste rust-, verblijf- en paarplaatsen van deze soorten zijn daarom zeker te verwachten in het plangebied.

Ook biedt het plangebied geschikte biotopen voor algemene grondgebonden zoogdieren, zoals bosmuis, bunzing, egel, konijn, mol, rosse woelmuis, veldmuis en woelrat. Een zwaar beschermde soort als de eekhoorn is mogelijk aanwezig binnen het kasteelbos.

Amfibieën

Amfibieën zijn volgens de gegevens van het Natuurloket niet onderzocht in de betreffende kilometerhokken. Door de grote hoeveelheid water in en rondom het plangebied, zijn er verschillende algemene soorten in het plangebied te verwachten zoals gewone pad, bruine kikker, kleine watersalamander en groene kikker. Ook is in het plangebied recent de zwaar beschermde rugstreeppad waargenomen. De rugstreeppad heeft een voorkeur voor zandige terreinen en wordt daarom vaak op bouwplaatsen aangetroffen. Aangezien de rugstreeppad recent is waargenomen in de kern van Nederhorst den Berg, is het aannemelijk dat er vaste verblijfplaatsen van de rugstreeppad aanwezig zijn in het plangebied.

Reptielen

Volgens het Natuurloket zijn reptielen matig onderzocht binnen de betreffende kilometerhokken. In de nabije omgeving is de zwaar beschermde ringslang waargenomen. Gezien de voorkomende biotopen binnen het plangebied (afwisselend en kleinschalig landschap met veel water) is het mogelijk dat deze soort gebruikmaakt van het plangebied.

Vissen

Volgens de gegevens van Natuurloket zijn vissen niet onderzocht in de betreffende kilometerhokken. In het plangebied zijn algemene soorten als paling, brasem, blankvoorn, snoek en snoekbaars te verwachten. Gezien de voorkomende biotopen binnen het plangebied, is de kans dat een zwaar beschermde soort als de kleine modderkruiper voorkomt, niet geheel uit te sluiten. Andere beschermde vissen worden niet verwacht, deze stellen hoge eisen aan hun leefgebied en daar voldoet het plangebied niet aan.

In tabel 7.1 staat aangegeven welke beschermde soorten er binnen het plangebied (naar verwachting) voorkomen en onder welk beschermingsregime deze vallen.

Tabel 7.1 Beschermde soorten binnen het plangebied en het beschermingsregime

vrijstellingsregeling Flora- en faunawet	tabel 1		dotterbloem, gewone vogelmelk, knikkende vogelmelk, koningsvaren en zwanenbloem bosmuis, bunzing, egel, konijn, mol, rosse woelmuis, veldmuis en woelrat gewone pad, bruine kikker, kleine watersalamander en groene kikker
ontheffingsregeling Flora- en faunawet	tabel 2		beenbreek, daslook, parnassia, veenmosorchis en waterdrieblad eekhoorn kleine modderkruiper
	tabel 3	bijlage 1 AMvB	bittervoorn en ringslang
		bijlage IV HR	groenknolorchis, kruipend moerasscherm alle vleermuizen en rugstreeppad
	vogels	cat. 1 t/m 4	buizerd, steenuil en grote gele kwikstaart
		cat. 5	ekster, boerenzwaluw, blauwe reiger en ijsvogel