Ansen landschappelijk bouwen Om de Kamp / Broekdijk

3.3 Gemeentelijk beleid

Het beleid van de gemeente De Wolden is vastgelegd in diverse beleidsstukken. In dit geval zijn de belangrijkste beleidsstukken de "Ontwikkelingsvisie van Ansen in het landschap", de "Structuurvisie 2010-2030", het "Woonplan 2011 - 2015" en de "Welstandsnota gemeente De Wolden"

3.3.1 Ontwikkelingsmogelijkheden van Ansen in het landschap

Het beleidsdocument "Ontwikkelingsmogelijkheden van Ansen in het landschap" van La4sale is in 2005 verschenen. De gemeente De Wolden is een landelijke gemeente met kleine kernen. Bij de bouw van nieuwe woningen mag geen afbreuk worden gedaan aan het landschap. Uitgangspunt is juist dat een bijdrage wordt geleverd aan dit landschap. Bij nieuwe ontwikkelingen zal de identiteit van het landschap en haar dorpen dan ook behouden moeten blijven.

In Ansen en omgeving bestaat de bebouwing voornamelijk uit boerenerven met verspreid liggende landelijke woningen. De boerenerven zijn veelal opgebouwd uit verschillende gebouwvolumes als een woonhuis, schuren, stallen en een hooimijt op een groot erf. De bouwvolumes vormen samen een compact ensemble. De erven worden gekenmerkt door grote groene groepen bomen en gras die een belangrijke bijdrage leveren aan het groene karakter van het dorp.

De ontwikkelingsvisie is gericht op de groei van Ansen rond zijn essen met 6 erven. Dit geheel volgens de traditie om rondom de essen te bouwen. Rond de westelijke es is er ruimte voor nieuwe erven. De nieuwe erven zijn verzamelerven, ensembles van verschillende volumes rond een gezamenlijk erf. Een volume kan uit meerdere woningen bestaan. Het erf wordt gedragen door een grote groene voet met landelijke hagen en bomen waarbinnen elke woning zijn eigen privé tuin heeft.

Er wordt in de visie aangesloten bij de erfbebouwing van het dorp door variatie in oppervlak en compositie van volume voor de nieuwe erven na te streven. Er moeten niet zes dezelfde erven wordt ontwikkeld maar zes verschillende. De afstand tussen de erven onderling is wisselend, soms verder uit elkaar, soms geclusterd. Belangrijk is dat er tussen de erven onderling open ruimte blijft waardoor het zicht op het omliggende landschap wordt behouden.

Onderdeel van de ontwikkelingsvisie is een kaart van de bestaande situatie en een kaart van de nieuwe erven in en direct aan de kern Ansen. In figuur 3.2. is de een uitsnede van beide kaarten opgenomen.

Figuur 3.2. Uitsneden kaart met bestaande erven (links) en nieuw te realiseren erven (rechts) (Bron: Gemeente De Wolden)

De in dit plan besloten ontwikkeling van een nieuw erf is ook weergegeven op de bovenstaande kaarten. Het nieuwe erf zal meer in oostelijke richting gerealiseerd worden. Reden hiervoor is het feit het niet mogelijk is om op de in de studie bedoelde locatie een woonerf te realiseren in verband met de geurhinder van de omliggende agrarische bedrijven. Door het erf enigszins op te schuiven vormt het geuraspect geen probleem voor de in dit plan besloten ontwikkeling. Daar komt bij dat deze verschuiving van het woonerf beter past in het landschap en zo de doorzichten in het landschap vanaf de Broekdijk meer tot hun recht komen.

3.3.2 Structuurvisie 2010-2030

3.3.2.1 Algemeen

De gemeente De Wolden heeft op 10 maart 2011 de "Structuurvisie 2010-2030" vastgesteld. Gezien het feit dat in de structuurvisie is weergegeven hoe de gemeente in de toekomst met thema’s als wonen, leefbaarheid, landbouw, recreatie en natuur omgaat en dit raakvlakken heeft met de in voorliggend bestemmingsplan besloten ontwikkeling zal deze structuurvisie hier behandeld worden.

3.3.2.2 Gebiedsindeling

De structuurvisie geeft niet op perceelsniveau de ontwikkelingsrichting weer maar geeft per landschapstype weer welke ontwikkelingsmogelijkheden de gemeente hier voor ogen heeft. In de gemeente De Wolden zijn drie landschapstypen te onderscheiden: het esdorpenlandschap, het slagenlandschap en het landschap van de hoogveenontginningen. Het plangebied maakt onderdeel uit van het "esdorpenlandschap".

Het esdorpenlandschap is het grootst in oppervlakte. Dit is het landschap waar Drenthe bekend om is: essen, beken, velden en bossen in een samenhangend systeem. De structuur komt voor uit de natuurlijke eenheden en wordt gekenmerkt door kromme lijnen. Het esdorpenlandschap is weer nader onderverdeeld in "het gave esdorpenlandschap", "de bossen van het esdorpenlandschap" en "het minder gave esdorpenlandschap". Het gebied rondom Ansen en Ruinen behoort tot "het gave esdorpenlandschap"(gebied 1A).

Figuur 3.4. Gebiedsindeling structuurvisie (Bron: Gemeente De Wolden)

3.3.2.3 Landschappelijk bouwen

In de visie wordt ingezet op ontwikkelingsmogelijkheden in de kleine kernen én in en nabij de linten in het buitengebied. In het buitengebied staat de gemeente een andere werkwijze voor. In de structuurvisie wordt dit het concept van landschappelijk bouwen genoemd. Het initiatief voor nieuwe woningen ligt bij de (toekomstige) bewoners van het gebied. Landschappelijk bouwen betekent, bouwen in het buitengebied, aansluitend aan een kleine kern of binnen een lint, passend binnen de kenmerken van het landschap.

Zoals reeds gesteld behoort het plangebied tot "het gave esdorpenlandschap". Met betrekking tot het landschappelijk bouwen in de gave esdorpenlandschappen wordt in de structuurvisie vanuit cultuurhistorisch perspectief gekozen voor woningbouw aansluitend op de bestaande bebouwing en structuur in de vorm van kleine brinken (pleintjes) met daaromheen een ensemble van huizen, de open ruimtes als bron van levendigheid, kleinschaligheid en groen. Voor de uitbreidingslocaties geldt:

• De essen vrij blijven van bebouwing, om de kenmerkende openheid te behouden. Geschikt zijn bijvoorbeeld de randen van de es. Hierbij zijn de esrand met boomwallen en eikenhakhoutbosjes structuurbepalende elementen;
• De kenmerkende open, losse structuur van de dorpen blijft behouden. Dit betekent het behoud van de open ruimten in het dorp en het behoud van de smalle wegenstructuur.

Voor de ontwikkelingsmogelijkheden van de in het gave esdorpenlandschap gelegen kleine kern Ansen is in opdracht van de gemeente reeds de uitwerking Ontwikkelingsmogelijkheden van Ansen in het landschap opgesteld (zie subparagraaf 3.3.1). De structuurvisie sluit aan bij het beleidsdocument "Ontwikkelingsmogelijkheden van Ansen in het landschap" welke gezien kan worden als een mogelijke uitwerking van 'landschappelijk bouwen' in deze kleine kern.

3.3.3 Concept Woonplan 2011-2015

3.3.3.1 Algemeen

Op 10 maart 2011 heeft de gemeenteraad de structuurvisie 2010-2030 vastgesteld. Daarin staat hoe de gemeente in de toekomst met thema’s als wonen, leefbaarheid, landbouw, recreatie en natuur omgaat. Welke ontwikkelingen zijn gewenst en waar moeten die ontwikkelingen plaatsvinden? Het woonplan geeft een uitwerking op het thema wonen maar raakt daarbij ook het thema leefbaarheid. Het woonplan is een sturingsinstrument voor woningbouwontwikkellingen. In het woonplan worden onder andere aantallen en doelgroepen (per kern) benoemd.

Het concept Woonplan 2011-2015, ‘Wonen in vitale kernen’ is op 14 april 2011 door de raad vrijgegeven voor inspraak. Met dit Woonplan kijkt de gemeente vooruit naar de periode tot 2020, met een doorkijk naar 2030.

3.3.3.2 Nieuwe koers

In dit nieuwe Woonplan maakt de gemeente andere keuzes dan in de vorige woonvisie (2004-2009). De evaluatie van die woonvisie, in combinatie met ontwikkelingen in het recente verleden, laat zien dat met de maatregelen in die visie niet de beoogde doelen zijn bereikt. Dit spitst zich in het bijzonder toe op de inzet voor doorstroming. Via een optimale doorstroming zouden alle doelgroepen op de woningmarkt kunnen worden bediend. Dit blijkt in de praktijk echter minder effectief dan vooraf gehoopt. De doorstroming stagneert en in de bestaande voorraad ontbreken woningmarktsegmenten waardoor niet alle stappen in de wooncarrière kunnen worden gemaakt.

3.3.3.3 Ambitie

De gemeente De Wolden ligt centraal in Zuid-Drenthe tussen Hoogeveen en Meppel. De gemeente biedt aantrekkelijke woonmilieus in grote en kleine kernen; met een kenmerkende hoge ruimtelijke en sociale kwaliteit. De komende jaren verandert de bevolking van De Wolden naar omvang en samenstelling. Dit heeft een majeure betekenis voor het woon- en leefklimaat in de kernen. De gemeente De Wolden wil met haar woonbeleid deze demografische ontwikkelingen begeleiden, gericht op behoud en versterking van bestaande kwaliteiten.

Om deze ambitie waar te kunnen maken, geeft de gemeente De Wolden prioriteit aan de volgende ontwikkelingen:

• voldoende aanbod sociale huur- (tot € 650) en koopwoningen (tot € 180.000);
• voldoende geschikte woningen voor senioren;
• ruimte bieden aan ontwikkelingen voor jonge huishoudens.

3.3.3.4 Vertaling naar de kern Ansen

Ansen is aangewezen als kleine kern. In de kleine kernen kan, mits concrete vraag naar woningen, voor alle doelgroepen gebouwd worden. Het streven is om in Ansen 10 woningen te bouwen in de periode 2011-2020.

3.3.4 Welstandsnota 2013

De Welstandscriteria in de gemeente De Wolden zijn vastgelegd in de “Welstandsnota 2013 – gemeente De Wolden”.

Voor de in dit bestemmingsplan besloten ruimtelijke ontwikkeling is reeds een beeldkwaliteitsplan opgesteld. Dit beeldkwaliteitsplan wordt beschouwd als een aanvulling op de welstandsnota en zal, evenals het bestemmingsplan, worden vastgesteld door de gemeenteraad van de gemeente De Wolden. Na vaststelling is het beeldkwaliteitsplan het beoordelingskader voor de Welstandscommissie en zullen bouwaanvragen binnen het plangebied worden getoetst aan de hand van dit beeldkwaliteitsplan. Hierdoor ontstaat er in het gebied een hoge ruimtelijke kwaliteit waarbij de inrichting van openbare ruimte en de architectuur een belangrijke rol spelen.

3.3.5 Toetsing van het initiatief aan de gemeentelijke uitgangspunten

Bij de realisatie van een 'nieuw erf' aan de Om de Kamp wordt rekening gehouden met het karakteristieke esdorpenlandschap. Uitgangspunt bij de inrichting zijn de bestaande structuren en kwaliteiten van het esdorpenlandschap en het versterken van deze omgevingskwaliteiten. De ontwikkeling vindt niet plaats op de es zelf, maar nabij de es. Geconcludeerd wordt dat het realiseren van een nieuw woonerf aan de Om de Kamp in overeenstemming is met de gemeentelijke beleidsuitgangspunten zoals in de voorgaande paragrafen verwoord.