Woonwijken Lichtenvoorde

2.2 Functionele structuur

2.2.1 Wonen

Huidige situatie
Het bestemmingsplan Woonwijken Lichtenvoorde bestaat voor het overgrote deel uit de woonfunctie. Het betreft voornamelijk grondgebonden woningen met een voor- en achtertuin. De woningen zijn gebouwd in de vorm van rijen woningen, twee-onder-een-kapwoningen of al dan niet geschakelde, vrijstaande woningen. Op enkele plaatsen is gestapelde woningbouw aanwezig in de vorm van appartementen. De kavelgrootten variëren, maar zijn redelijk ruim. Met name langs de linten binnen de kern, is sprake van ruime kavels, zoals aan de Varsseveldseweg en Aaltenseweg.
De woonfunctie omvat op enkele plaatsen bedrijven en beroepen aan huis, conform het gemeentelijke beleid op dit punt. Daarbij gaat het om activiteiten die verenigbaar zijn met de woonfunctie. Om dat te waarborgen, worden er randvoorwaarden aan gekoppeld, ook voor wat betreft de maximale omvang. Op het Rembrandtplein bij de Bronckhorststraat is een duidelijke concentratie aanwezig van gemengde functies zoals wonen met detailhandel en wonen met dienstverlening.

Ontwikkelingen en beleid
Op basis van de Provinciale Ruimtelijke Verordening dienen nieuw te realiseren woningen te passen binnen het Kwalitatief Woonprogramma (KWP). Uitgangspunt van het Gelders kwalitatief woonbeleid is dat de gemeenten voorzien in een aanbod aan woningen dat past bij de geconstateerde regionale kwalitatieve woningbehoefte. Het KWP wordt periodiek bijgesteld om de afstemming tussen vraag en aanbod op de woningmarkt te actualiseren. Het meest recente programma is het KWP3, dat de periode 2010-2019 betreft.
Onder het KWP liggen nog twee beleidsdocumenten: de Woonvisie Oost Gelre 2007-2014 en de Regionale Woonvisie Achterhoek 2010-2019. De lokale Woonvisie ging uit van een netto behoefte van 640 woningen tussen 2007-2014. De Regionale Woonvisie Achterhoek gaat uit van recente prognoses en voorziet voor de periode 2010-2019 een behoefte van 685 woningen.

De Toekomstvisie Oost Gelre geeft aan dat woningbouw op grotere schaal alleen nog plaatsvindt in de grote kernen. Daar kan worden gebouwd naar behoefte.

De nota Wonen en werken in Lichtenvoorde 2015 (2002) biedt een integraal overzicht ten tijde van de vaststelling van de visie van het ruimtelijke beleid dat de gemeente in de periode tot 2015 wil voeren. In de visie wordt de conclusie getrokken dat een uitbreiding van de kern Lichtenvoorde in zuidoostelijke en zuidwestelijke richting vanuit een planologisch standpunt het meest logisch is. Gesteld wordt dat aan de zuid-westzijde reeds een uitbreiding van de woonbebouwing plaatsvindt waarop kan worden aangesloten. De lob aan de zuidoostzijde is het meest geschikt voor een uitbreiding van de daar reeds aanwezige strook met bedrijfsterreinen langs de Hamalandroute. Het gebied tussen beide lobben dient open en groen te blijven. In dit gebied vindt natuurontwikkeling plaats, waarbij de Flierbeek en het Wentholtpark een belangrijke rol spelen. Het gebied kan worden ontwikkeld als een open landschapspark.

Ook is het van belang om te weten hoe de woningmarkt op regionaal niveau ontwikkeld. Daarom wordt momenteel een regionaal woningmarktonderzoek uitgevoerd. De resultaten van dit onderzoek zijn op dit moment nog niet beschikbaar.

Tekeningen van het uitbreidingsmodel 'Lobben en knopen'

De aangeduide uitbreiding aan de zuid-westzijde beslaat in totaal circa 30 ha. Het gebied wordt geschikt geacht voor woonmilieus van het type 'dorps buiten-centrum' en 'landelijk wonen". Hierdoor biedt het gebied plaats aan ten hoogste 500 woningen. Grondgebonden woningen hebben de overhand, vooral bestaande uit twee-onder-een-kapwoningen en vrijstaande woningen. Het bestemmingsplan Flierbeek 2e fase 2012 en de bijbehorende nieuwbouwplannen liggen in de hiervoor beschreven uitbreiding.

Op basis van de lokale Woonvisie en de Regionale Woonvisie kan geconcludeerd worden dat de demografische ontwikkelingen als bevolkingskrimp en vergrijzing extra aandacht vergen. Het aantal inwoners daalt nu licht. Door de gezinsverdunning is er nog tot 2020 de mogelijkheid om woningen toe te voegen, omdat het aantal huishoudens nog tot 2020 zal groeien.

De kwalitatieve kenmerken van de woningvoorraad en het nieuwbouwprogramma
De gemeente Oost Gelre heeft als ideaal om de woningvoorraad maximaal af te stemmen op de veranderende lokale vraag van woningzoekenden. De kwalitatieve opgave zal met name in de bestaande voorraad gerealiseerd worden. Nieuwbouw wordt alleen gerealiseerd voor kwaliteiten die in de bestaande voorraad niet gerealiseerd kunnen worden. Met kwaliteit wordt meer bedoeld dan alleen de woning. De locatie en woonomgeving zijn essentiële kwaliteitskenmerken waarop een onderscheid te maken is. Centrumplannen voor de grotere kernen dragen bij aan vitale kernen en voegen hiermee kwaliteit toe aan de regio. Deze plannen krijgen prioriteit. Grootschalige uitlegplannen passen niet bij een situatie van krimp. Bestaande plannen worden nog eens kritisch bekeken. Nieuwe plannen worden in principe niet ontwikkeld.

De kwantitatieve omvang van de woningvoorraad
De groei van de bevolking neemt af. Het aantal inwoners zal vanaf 2010 langzaam afnemen, het aantal huishoudens vanaf ongeveer 2020-2025. Er wordt op tijd geanticipeerd op de voorspelde krimp in huishoudens en daarmee op de kwantitatieve woningbehoefte. Ook wordt gebouwd aan kwaliteit om de huidige inwoners vast te houden in de regio en mogelijk vestigers van buiten aan te trekken. Maar er wordt niet meer gebouwd dan voor de voorspelde behoefte. De daadwerkelijke ontwikkeling wordt nauwgezet gevolgd door op diverse signalen te monitoren. De huidige nieuwbouwplannen overschrijden de voorspelde behoefte. De plannen worden daarom naar beneden bijgesteld, waarbij het behoud van kwaliteit voorop staat.

Wonen en zorg
Het aantal oudere inwoners in de Achterhoek gaat fors stijgen en hiermee de vraag naar verschillende vormen van wonen die geschikt zijn voor deze doelgroep. Het beleid dat gevoerd wordt, gaat uit van het maximaal faciliteren van de wens om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen, ook in de kleinere kernen.

Kwaliteit van de bestaande voorraad
Kwaliteit van wonen wordt bepaald door het aanbod, de technische kwaliteit van woningen en door de fysieke en sociale woonomgeving. Aanwezigheid van voorzieningen is belangrijk, ook in de kleinere kernen. Met nieuwbouw kunnen voorzieningen echter niet in stand gehouden worden, wetende dat de drempelwaarden stijgen.

Regeling voor de woonbestemming
De gemeente hanteert als handboek het bestemmingsplan Woonwijken Groenlo (vastgesteld 30 oktober 2012). Hierin is ook het bestemmingsplan Dorpskern Lichtenvoorde 2009 vertaald. Hierin is onder meer de gezamenlijke oppervlakte van aanbouwen, uitbouwen, bijgebouwen en overkappingen maximaal 70 m², met een maximum van 50% van het bouwperceel. De bijbehorende bouwwerken kunnen zowel binnen als buiten het bouwvlak worden gerealiseerd en mogen buiten het bouwvlak 70 m² bedragen. In dit bestemmingsplan Woonwijken wordt hierop aangesloten.
Verder worden op de verbeelding bouwvlakken aangegeven. Er wordt gebruik gemaakt van de bouwstroken indien de afstand tussen zijgevels minder bedraagt dan 6 m. Indien de afstand meer bedraagt wordt een aparte bouwstrook opgenomen. Gekozen wordt voor een standaard diepte van de bouwvlakken: 10 m voor rijenwoningen, 12 m voor twee-aaneen gebouwde woningen en 15 m voor vrijstaande woningen.

Voor het bouwvlak, voor de voorgevel, wordt de bestemming 'Tuin' gehanteerd, conform de systematiek van het bestemmingsplan Woonwijken Groenlo en 'Dorpskern Lichtenvoorde'.

Zoals uit het overzicht in paragraaf 1.3 blijkt, zijn vele bestemmingsplannen van kracht binnen het plangebied van het voorliggende bestemmingsplan Woonwijken Lichtenvoorde. De regelingen lopen uiteen. Veelal zijn in het geldende bestemmingsplan een goot- en bouwhoogte aangegeven van twee lagen met kap. Hierbij is dan vaak een goothoogte van 6,5 m gegeven en een bouwhoogte van 10 m. Een enkele keer komt uit het geldende bestemmingsplan een bouwhoogte van een bouwlaag met kap voor, met veelal een goothoogte van 3,5 m en een bouwhoogte van 7 m. Deze hoogten hebben het beeld van de buurt/wijk bepaald en worden dan ook overgenomen.
Vanuit het geldende bestemmingsplan Flierbeek mag een aantal woningen welstandvrij gebouwd worden. Deze woningen hebben een diepere bouwvlak dan de standaard systematiek.

Beroep / bedrijf aan huis
In het bestemmingsplan Woonwijken Groenlo is opgenomen dat het bedrijf aan huis als medegebruik van ondergeschikte betekenis moet zijn en maximaal 40% mag beslaan van de totale nettovloeroppervlakte van de woning tot een maximum van 50 m2. Bij recht is beroep aan huis mogelijk. In het voorliggende bestemmingsplan wordt hierop aangesloten. Aan de Raadhuisstraat is een atelier gevestigd.

In het geldend bestemmingsplan is voor een groot gedeelte voor de percelen aan de noordkant van de Vragenderweg een gedeeltelijke functie van Ambachtelijke bedrijvigheid aanwezig. Deze zone zal meegenomen worden in het nieuwe bestemmingsplan, waarbij de extra mogelijkheden voor de bestaande ambachtelijke bedrijvigheid in tact blijven. Dit geldt ook voor de bedrijvigheid aan de Zieuwentseweg en de Schatbergstraat.

Mantelzorg
In het kader van de vergrijzing en bezuinigingen in de zorg kan mantelzorg vaker aan de orde zijn. Er wordt een regeling opgenomen waarbij mantelzorg bij afwijking mogelijk wordt gemaakt. Dit is conform het bestemmingsplan Woonwijken Groenlo. Mantelzorg vindt plaats in het hoofdgebouw, met een maximum van 55 m². Er dient sprake te zijn van een medische indicatie en tijdelijkheid.

Uitgangspunten voor het bestemmingsplan

• De woonbebouwing is opgenomen in de bestemming 'Wonen'. Op de kaart zijn binnen deze bestemming bouwvlakken aangegeven waarbinnen de hoofdgebouwen dienen te worden gesitueerd. Daarbij is het aangegeven als sprake moet blijven van aaneengebouwde, dan wel halfvrijstaande, vrijstaande woningen en gestapeld door middel van een aanduiding, conform Woonwijken Groenlo en Dorpskern Lichtenvoorde.
• Binnen dit bestemmingsplan wordt enige ruimte geboden voor uitbreidingen aan de achterzijde van de percelen, voor zover dit reeds in het vigerende bestemmingsplan werd geboden. In aansluiting op sommige geldende bestemmingsplannen wordt uitgegaan van 'standaard diepten': 10 m voor rijenwoningen, 12 m voor twee-onder-een-kapwoningen of 15 m voor vrijstaande woningen, tenzij de bestaande situatie aanleiding geeft tot een andere maat. Gezien de ruime bijgebouwenregeling is een grotere uitbreiding niet noodzakelijk.
• Voor de welstandvrije woningen in de wijk Flierbeek wordt de bestemming 'Wonen - 1' opgenomen.
• De maximale goot- en bouwhoogten worden aangegeven op de verbeelding. Voor twee lagen met kap 6,5 m en respectievelijk 10 m. Voor één bouwlaag met kap 3,5 m en respectievelijk 7 m.
• Voor wat betreft de bijbehorende bouwwerken binnen de bestemming 'Wonen', wordt aangesloten bij het bestemmingsplan Woonwijken Groenlo, wat betreft maatvoering: het gezamenlijk oppervlak van hoofdgebouw en bij(behorende)gebouwen mag ten hoogste maximaal 50% van het bouwperceel bedragen. Het totaal aan bijbehorende bouwwerken buiten het bouwvlak bedraagt 70 m².
• Voor de voorgevel wordt gebruik gemaakt van de bestemming 'Tuin'. Ook voor hoeksituaties wordt gebruik gemaakt van de bestemming 'Tuin', een zone van 3 m vanaf de perceelsgrens wordt als 'Tuin' bestemd.
• Indien bijgebouwen voor de voorgevel voorkomen, wordt een zone opgenomen in bestemming Tuin met de aanduiding 'bijgebouwen'.
• Beroepsuitoefening en bedrijf aan huis, voor zover die geen onevenredige belasting voor het woon- en leefklimaat opleveren, wordt in de regels mogelijk gemaakt. Aangesloten wordt bij bestemmingsplan Woonwijken Groenlo en Dorpskern Lichtenvoorde.
• Ten behoeve van mantelzorg is een regeling (bij afwijking) opgenomen.
• Ten behoeve van de bedrijvigheid wordt op het perceel aan de Zieuwentseweg en Schatbergstraat en het achterste gedeelte van een aantal percelen aan de Vragenderweg een functieaanduiding 'bedrijf' opgenomen.
• Voor de percelen met ook een detailhandelsfunctie en dienstverlening worden de functieaanduidingen 'detailhandel' of 'detailhandel volumineus' en 'dienstverlening' opgenomen.
• Voor de bestaande atelier aan de Raadhuisstraat wordt een functieaanduiding 'atelier' opgenomen.
• Voor de nevenfunctie agrarisch binnen de bestemming wonen, wordt de functieaanduiding: 'specifieke vorm van wonen - agrarisch medegebruik' opgenomen. Daarbij worden op het perceel Kerkhoflaan 11 tevens sociaal-cultureel en recreatieve activiteiten mogelijk gemaakt;
• Garageboxen worden apart bestemd onder de bestemming 'Wonen - Garagebox'.
• Voor de nog uit te werken woongebied in Flierbeek wordt een bestemming 'Woongebied - Uit te werken' opgenomen. Binnen deze bestemming mogen maximaal 40 woningen worden gebouwd, die voldoen aan het vastgestelde beeldkwaliteitsplan Flierbeek 2e fase. Deze bestemming wordt overgenomen uit het onlangs vastgestelde bestemmingsplan Flierbeek.

2.2.2 Maatschappelijke voorzieningen

Huidige situatie
In de woongebieden komt een aantal maatschappelijke voorzieningen voor. Het gaat daarbij veelal om basisscholen en de daarbij behorende sportvoorzieningen. Een greep uit de maatschappelijke voorzieningen die in het plangebied voorkomen: een middelbare school gevestigd aan de Rode van Heeckerenstraat en een politiebureau aan de Schatbergstraat. Verder zit aan de Varsseveldseweg een kinderopvang. Een tandartsenpraktijk is gevestigd aan het Eschpark. Aan de Vragenderweg ligt een begraafplaats en er staat een brandweerkazerne. Aan de Zieuwentseweg zit een dierenkliniek, de St. Switbertus is gevestigd aan de Hendrik Leemreizestraat.

Kaart Spreiding maatschappelijke voorzieningen

Ontwikkelingen en beleid
In het bestemmingsplan Dorpskern Lichtenvoorde worden alle maatschappelijke functies specifiek aangeduid. Uitwisselbaarheid van functies kan in sommige gevallen wenselijk zijn. Voorstel is om de bestemming maatschappelijk algemener te beschrijven en categorieën van functies aan te duiden. Binnen een categorie is uitwisseling mogelijk. Het gaat om de categorieën onderwijs, gezondheid, religie en begraafplaats. Met een afwijkingsbevoegdheid kunnen functies wisselen.

Uitgangspunten voor het bestemmingsplan

• De maatschappelijke functies worden voorzien van een maatschappelijke bestemming, waarbij categorieën worden aangeduid (zoals onderwijs, religie en gezondheidszorg), waarbinnen uitwisselingen mogelijk zijn. Middels een afwijkingsbevoegdheid kunnen functies wisselen.
• De begraafplaatsen worden eveneens apart aangeduid binnen deze bestemming.
• Voor wat betreft de ruimtelijke mogelijkheden wordt aangesloten bij het geldende bestemmingsplan. Indien in het geldende bestemmingsplan een bouwvlak en/of een bebouwingspercentage opgenomen is, dan is wordt deze 1 op 1 overgenomen. Indien de actuele situatie ter plekke sterk afwijkt, is een meer actuele toegespitste regeling opgenomen.

2.2.3 Detailhandel, horeca, kantoren, gemengd en bedrijven

Huidige situatie
In de woonwijken van Lichtenvoorde komen zowel detailhandel, horeca, kantoren en bedrijven in het gebied voor. Ook zijn er gemengde functies; deze liggen in de wijk Flierbeek. Over het algemeen kan worden gesteld dat de meeste niet-woonfuncties te vinden zijn in de oude linten, in de nabijheid van het centrum, dan wel aan de rand van de woonwijken.

Aan de Vragenderweg en Varsseveldseweg zit een aantal bedrijven. Geheel ten oosten van het plangebied aan de Aaltenseweg is ook een bedrijf gevestigd. Bij de driehoek Lievelderweg en Aaltenseweg is een concentratie van al dan niet volumineuze detailhandel en horeca aanwezig. Aan de Zieuwentseweg ligt een rioolgemaal.

De kantoorfuncties bevinden zich aan de Varsseveldseweg, Eschpark en Mozartstraat.

Kaart Spreiding detailhandel, horeca, kantoren, gemengd en bedrijven

Ontwikkelingen en beleid
De bestaande detailhandels- en horecavestigingen, dienstverlenende bedrijven en de overige bedrijven krijgen een maatbestemming met een bouwvlak, met waar mogelijk en verantwoord, enige ruimte voor aanpassingen en vernieuwingen. Er wordt zo min mogelijk gebruik gemaakt van de bestemming 'Gemengd'. Deze bestemming wordt alleen toegepast, op drie locaties in de wijk Flierbeek, conform het geldende bestemmingsplan voor dat gebied. Er wordt een wijzigingsbevoegdheid opgenomen voor wijziging van de bestemming 'Bedrijf' naar de bestemming 'Wonen'.

Uitgangspunten voor het bestemmingsplan

• De bestaande detailhandelsfuncties, verkrijgen de bestemming 'Detailhandel'.
• De bestaande dienstverlenende functies, krijgen de functieaanduiding 'Dienstverlening'.
• De aanwezige horecavestigingen worden specifiek bestemd, vanwege de specifieke eisen die daaraan moeten worden gesteld. Er is een 'Staat van Horeca-activiteiten' van toepassing, waarbij ten hoogste categorie 1 en 2 worden toegelaten. Horecabedrijven van categorie 3 uit de 'Staat van horeca-activiteiten' worden aangeduid.
• De bestaande bedrijven zijn geregeld in de bestemming 'Bedrijf'. Hierbij is maximale bedrijvigheid in de categorieën 1 van de 'Staat van Bedrijfsactiviteiten' toegelaten, tenzij er op dit moment een hogere categorie aanwezig is. In dat geval wordt dat bedrijf specifiek toegelaten in de regels en op de verbeelding. Het bedrijf aan de Varsseveldseweg met reclycling en groohandel in afval en schroot krijgt een specifieke aanduiding. Het bedrijf met de reparatie en handel in fietsen aan de Varsseveldseweg 35 krijgt een specifieke aanduiding voor de handel in fietsen.
• Binnen de bestemming 'Bedrijf' zijn de bestaande bedrijfswoningen toegelaten.
• Er wordt een wijzigingsbevoegdheid opgenomen voor wijziging van de bestemming 'Bedrijf' naar een andere functie. Woningbouw dient te passen binnen het gemeentelijk woningbouwprogramma en dient geen belemmeringen op te leveren qua archeologie, milieu, stedenbouw enz.
• Het rioolgemaal krijgt de bestemming 'Bedrijf - Nutsvoorziening'.
• De bestemming 'Gemengd' wordt alleen toegepast op 3 locaties in de wijk Flierbeek, conform het bestemmingsplan Flierbeek 2e fase 2010.

De bestaande bebouwing is in een bouwvlak vervat, waarbij tevens de maximaal toelaatbare goot- en bouwhoogten zijn weergegeven. Soms is ook een bebouwingspercentage van toepassing, dit is aangegeven op de verbeelding. Dat geldt met name voor de grotere bedrijfspercelen.

2.2.4 Sportvoorzieningen

Huidige situatie
In de woongebieden komt een aantal sportvoorzieningen voor. De meest opvallende en grootste sportvoorziening is het Longa '30 terrein op de hoek van de Raadhuisstraat en Kerkhoflaan. Op dit terrein zijn voetbalvelden aanwezig met bijbehorende sportaccommodaties. Naast het Longa'30 terrein is een Tennis club aanwezig. Aan de Kerkhoflaan is het zwembad 't Meekenesch gevestigd. Meer in het zuiden van het plangebied ligt een crossbaan aan de Bernard ter Haarstraat. In de directe omgeving aan de Oude Aaltenseweg bevinden zich nog een scouting- en een verenigingsgebouw t.b.v. de duivensport.
Op het Hhooiland bevinden zich twee sportvoorzieningen namelijk een sporthal aan de Vincent van Goghstraat en een sportschool aan de Johannes Vermeerstraat. De (tafel)tennisvereniging Litac bevindt zich aan de Varsseveldseweg.

Kaart Spreiding sport voorzieningen

Ontwikkelingen en beleid
De bestaande legale sportvoorzieningen worden positief bestemd.

Uitgangspunten voor het bestemmingsplan

• De sport functies worden voorzien van een bestemming 'Sport'.
• De Crossbaan aan de Bernard ter Haarstraat valt ook binnen de bestemming 'Sport'.
• Voor wat betreft de ruimtelijke mogelijkheden wordt aangesloten bij het geldende bestemmingsplan. Indien in het geldende bestemmingsplan een bouwvlak en/of een bebouwingspercentage opgenomen is, dan wordt deze 1 op 1 overgenomen.