direct naar inhoud van 6.3 Handhavingsaspecten
Plan: Buitengebied Doorn 2011
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.1581.bpDOObuitengebied-va02

6.3 Handhavingsaspecten

Een goed doortimmerd plan maken is één, de uitvoering ervan is twee. Een belangrijk aspect van die uitvoering is de handhaving van de in het bestemmingsplan opgenomen (spel)regels door de verantwoordelijke overheid en de naleving ervan door de betrokken burgers.

Teneinde het plan zo goed mogelijk handhaafbaar te maken, dient aan een aantal vereisten te worden voldaan:

  • Vastleggen nulsituatie;
  • Helderheid en overzichtelijkheid van de spelregels;
  • Bekendheid met de spelregels;
  • Toezicht op de naleving van de spelregels;
  • Een goede organisatie en coördinatie van de handhaving.

Vastleggen nulsituatie
Bij een nieuw bestemmingsplan dient met 'een schone lei' begonnen te worden. Dat betekent dat tijdens de ontwikkeling van het nieuwe bestemmingsplan een sanering van oude situaties plaats moet vinden en een toets of sommige situaties via het plan gelegaliseerd kunnen worden of niet.

Anders gezegd: er dient een heldere nulsituatie te worden vastgelegd. Om dat te bereiken is het noodzakelijk een nauwgezette inventarisatie uit te voeren (de 'nulinventarisatie'). Ten behoeve van dit bestemmingsplan is in het kader van deze inventarisatie een overzicht opgesteld van diverse gegevens per perceel. Voor dit overzicht is gebruik gemaakt van verschillende informatiebronnen (vigerend bestemmingsplan, vrijstellingen/ontheffingen, bouw-, aanleg- en milieuvergunningen, Kamer van Koophandel, WOZ-gegevens, informatie van kenners en dergelijke). Enerzijds konden op basis daarvan handhavingsgevallen worden vastgesteld; anderzijds heeft dit overzicht geleid tot voorstellen voor een bestemming per perceel.

De inventarisatie per perceel is uitgangspunt geweest voor het tekenen van de bestemmingen per perceel op de plankaart. Tevens zal de inventarisatie worden gehanteerd als nulmeting in het kader van de handhaving. Daarnaast beschikt de gemeente over recente luchtfoto’s die bij het vaststellen van de nulsituatie een belangrijke rol kunnen spelen. Op basis van deze nulmeting zal vervolgens een handhavingsprogramma worden opgesteld.

Helderheid en overzichtelijkheid van de spelregels
In dit bestemmingsplan voor het Doornse buitengebied is vanaf het begin nadrukkelijk gestreefd naar zo groot mogelijke duidelijkheid en overzichtelijkheid. Zowel de burger als de ambtenaar die op de uitvoering van de afgesproken spelregels moet toezien, moet snel inzicht kunnen krijgen in wat er wel en niet onder bepaalde voorwaarden is toegestaan in zijn situatie.

De basis voor handhaving in het buitengebied is dan ook primair gelegen in het maken van een overzichtelijk en duidelijk bestemmingsplan, met een heldere plankaart en toegankelijke regels. In dit bestemmingsplan is zowel in de toelichting als in de regels gebruik gemaakt van praktische tabellen en overzichten. Tenslotte kan vermeld worden dat dit nieuwe bestemmingsplan voor het buitengebied van Doorn een gebiedsspecifieke regeling van omgevingsvergunningen kent. Hiermee is bewerkstelligd dat voor de meest wezenlijke waarden van een gebied een omgevingsvergunning wordt gevraagd.

Bekendheid met de spelregels
Wanneer een duidelijk plan met overzichtelijke en begrijpelijke spelregels voorhanden is, blijft de opgave bestaan zowel de gebruikers van het plan als de toezichthouders op het plan voldoende vertrouwd te maken met de spelregels en hun toepassing. Dit vraagt om gerichte voorlichting aan de gebruikers van het plangebied.

Bij de voorbereiding van het bestemmingsplan is daarom ruim aandacht besteed aan voorlichting. Op deze wijze kan een situatie worden geschapen, waarin niet langer het excuus geldt dat men niet wist dat iets wel of niet was toegestaan in het buitengebied. Met name is het van belang dat de mensen weten wanneer voor een bouw- of een gebruiksactiviteit een vergunning nodig is, of dat iets echt verboden is.

Toezicht op de naleving van de spelregels
Kern van structurele handhaving is uiteraard een structurele controle. Zonder dat blijft handhaving een lege huls. Van groot belang is een kenbaar, opvallend controlebeleid. Zijdelings effect is dat daarvan een preventieve werking uitgaat. Eveneens moet kenbaar zijn dat 'lik-op-stuk' gereageerd wordt. Belangrijke facetten van structurele handhaving zijn:

  • Voorlichting en communicatie;
  • Capaciteit in middelen en personeel;
  • Continuïteit;
  • Rapportage;
  • Goede archivering en/of database;
  • Intergemeentelijke en interdisciplinaire aanpak waar nodig.

Het verdient aanbeveling voor structurele handhaving een draaiboek op te stellen met een vast stappenplan en checklist (tevens risico-analyse). Verder is het handzaam als de direct betrokken medewerkers beschikken over een lijst met mogelijke overtredingen met daarin opgenomen de gevolgtrekkingen bij de geconstateerde overtredingen.

Daarnaast dient er voldoende menskracht beschikbaar te zijn voor handhaving. Het is overigens aan te bevelen, de geconstateerde handhavingsgevallen in een database bij te houden, zodanig dat deze gemakkelijk 'overdraagbaar' zijn en direct toegankelijk voor andere medewerkers, voor leiding en bestuur. Gegevens kunnen worden toegevoegd aan de database, die als beschrijving van de nulsituatie al beschikbaar is.

Als stimulans voor de handhaving verdient het verder aanbeveling tenminste eenmaal per jaar een handhavingsactie uit te voeren. Voorkeur verdient een actie die zowel thema- als gebiedsgericht is, met een aantal specifieke speerpunten. Zeker zo'n actie kan met de nodige voorlichting 'omlijst' worden.

Een goede organisatie en coördinatie van de handhaving
Ook vanuit milieucontroles vindt er regelmatig een inspectie van het buitengebied plaats. Hierbij kan wat betreft handhaving winst behaald worden, door enerzijds een goed samenspel binnen het gemeentelijke apparaat en anderzijds een beter samenspel met en vertrouwen bij de gebruikers. Op vergelijkbare wijze is ook de samenwerking met de handhavers van het Hoogheemraadschap van belang.

Er dient dus duidelijkheid te bestaan binnen de gemeente wie er verantwoordelijk is voor dit stuk handhaving van de kwaliteit in het buitengebied.

Om tot coördinatie te komen tussen alle handhavingspartners is een Samenwerkingsovereenkomst Handhaving in de provincie Utrecht gesloten, in juni 1999. In dat verband is door alle instanties en organisaties, welke bij de handhaving van groene (natuur en landschap), rode (stad), grijze (milieu) en blauwe (water) wet- en regelgeving betrokken zijn, overeengekomen dat handhaving integraal onderdeel uitmaakt van beleidsontwikkeling, beleidsuitvoering en beleidsevaluatie.

Daarnaast dient met de gebruikers een vertrouwensrelatie opgebouwd te worden, waarbinnen constructief vooraf overleg plaatsvindt over afwijkende activiteiten op de gronden en in opstallen.

Conclusie
De conclusie kan zijn, dat met de vaststelling van dit bestemmingsplan de werkzaamheden niet zijn beëindigd. Ook daarna moeten op het gebied van de handhaving de nodige stappen worden gezet en activiteiten worden verricht.