direct naar inhoud van 5.2 Cultuurhistorie en archeologie
Plan: Kom Megchelen 2010
Status: onherroepelijk
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.1509.BP000041-DE01

5.2 Cultuurhistorie en archeologie

5.2.1 Cultuurhistorie

Megchelen is gelegen op een rivierduin langs de Oude IJssel. De kern Megchelen krijgt in de periode 1850-1940 een verdichting van lineaire bebouwing, bestaande uit burgerwoningen, ambachtelijke bedrijven en bebouwing voor agrarische doeleinden langs de Julianaweg, Hollandseweg en de Millingseweg. De eerste bewoning van Megchelen gaat ver terug, archeologische vondsten leverden ten westen van het dorp Romeins en inheems aardewerk op. Het latere Karolingische aardewerk dat er eveneens werd gevonden, toont aan dat er ook in de 9e en 10e eeuw nog sprake was van een nederzetting.

5.2.2 Archeologie
5.2.2.1 Algemeen

Op 1 september 2007 is de Wet op de archeologisch monumentenzorg (Wamz) van kracht geworden. Hierdoor is het Verdrag van Malta (Verdrag van Valletta) inzake de bescherming van archeologisch erfgoed in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. Het Verdrag van Malta gaat uit van het in de bodem bewaren van archeologische waarden op de locatie zelf (in situ). Opgravingen moeten zoveel mogelijk worden vermeden, omdat het risico bestaat dat historische informatie voor altijd verloren gaat. De achterliggende gedachte is dat de bodem zich nog steeds als de beste bewaarplaats bewezen heeft. Een andere gedachte, die hierbij speelt, is het gegeven dat latere generaties mogelijk over betere technieken van opgraven kunnen beschikken. Het verdrag wil verder bevorderen dat in een zo vroeg mogelijk stadium van ruimtelijke ordening al rekening wordt gehouden met archeologische waarden. Tenslotte gaat het verdrag uit van het beginsel 'de veroorzaker betaalt'. Dat wil zeggen dat degene die de bodem wil verstoren het archeologisch (voor)onderzoek en de eventuele opgraving zelf moet betalen.

5.2.2.2 Gemeentelijk archeologiebeleid

Per 1 september 2007 zijn de archeologische taken en verplichtingen, die voortvloeien uit de nieuwe Wamz, bij de gemeenten komen te liggen. Van hen wordt verwacht dat zij een archeologisch beleid met bijbehorende instrumenten ontwikkelen. De belangrijkste verplichting ingevolge de Wamz is dat de gemeenteraad bij de vaststelling van bestemmingsplannen rekening moet houden met de in de grond aanwezige dan wel te verwachten archeologische waarden. Ook bij het voeren van ontheffingsprocedures dient het archeologisch belang expliciet te worden meegewogen. Dit impliceert de plicht voor de gemeenten om kennis te vergaren omtrent het bodemarchief ter plaatse. Het vervaardigen van een archeologische verwachtingskaart is in dit verband een nuttig hulpmiddel. Echter, niet al het archeologisch erfgoed heeft de potentie tot kennisvermeerdering. De kwaliteit en de kwantiteit van het archeologisch erfgoed verschilt namelijk sterk per gemeente. Een wetenschappelijk verantwoorde aanpak verheldert welke bijdrage het gemeentelijk bodemarchief potentieel kan leveren aan de nationale of regionale kennis van het verleden. Archeologische relicten die geen bijdrage leveren mogen verloren gaan, dit mede gezien in het licht van de hoge kosten die gemoeid gaan met opgravingen. Het is daarom van groot belang om de archeologische kwaliteiten van locaties in kaart te brengen. Dit is in kaart gebracht in de Cultuurhistorische inventarisatie, waarden-, verwachtingen- en maatregelenkaart, die als basis dient voor het archeologiebeleid van de gemeente Oude IJsselstreek, opgesteld 27 april 2010. Het gebied van de kern van Megchelen wordt aangemerkt als een gebied met hoge archeologische verwachting. Hier geldt geen verplichting tot archeologisch vooronderzoek bij ingrepen kleiner dan 100 m2 en ondieper dan 30 cm.

5.2.2.3 Archeologie Julianaweg 12

Bij de bouwplannen voor uitbreiding van het bedrijf aan de Julianaweg 12 zijn geen gronden betrokken, die nog niet geroerd zijn. De betreffende gronden hebben een bedrijfsbestemming en worden ook nu al voor deze doeleinden gebruikt.

5.2.2.4 Archeologie Oranjeplein 1

Er is geen sprake van wijziging in de bestaande situatie, zodat hiervoor geen onderzoek noodzakelijk is.

5.2.3 Monumenten

Binnen het plangebied zijn panden gelegen die door hun locatie en samenhang met de functie en de omliggende bebouwing beeldbepalend zijn voor Megchelen. Het handhaven van deze panden is van belang, omdat ze wat betreft functie en/of architectuur cultuurhistorische waarden hebben.

In kom Megchelen is het volgende pand aangewezen als rijksmonument:

  • Koninginneweg 2, Nederlands Hervormde Kerk

Daarnaast zijn de volgende panden aangewezen als gemeentelijk monument:

  • Beuningstraat 4, boerderij
  • Hollandseweg 12a (voorheen Gildestraat 8), boerderij
  • Jonkerstraat 16, boerderij
  • Jonkerstraat 18, boerderij
  • Julianaweg 33, woonhuis
  • Kapelweg 4, boerderij
  • Meetkamp 4, boerderij
  • Nieuweweg 9, boerderij
  • Nieuweweg 14, boerderij
  • Oude Postweg 4, voormalige maalderij
  • Uilenweg 3, boerderij