Stadsrandgebied

2.1 Ruimtelijke aspecten

2.1.1 Stedenbouwkundige structuur

De ruimtelijke structuur van Lelystad is aan de hand van de zogeheten "wijkgedachte" opgezet. Dit betekent dat Lelystad uit min of meer zelfstandig functionerende gebieden bestaat, ook wel eilanden genoemd. Elk gebied bestaat uit ongeveer 1.000 tot 2.700 inwoners en heeft tot op zekere hoogte een eigen voorzieningenniveau.

Voor de woongebieden in Lelystad gelden de volgende kenmerken:

• een volledige scheiding tussen het doorgaande autoverkeer en fietsers en voetgangers;
• een relatief lage woningdichtheid, met eengezinswoningen als meest voorkomend woningtype;
• een ruimtelijke scheiding tussen wonen en werken.

KUSTPARK

Kustpark wordt beschouwd als een overgangsgebied tussen het landelijke gebied, de stad en het IJsselmeer. Het is een gebied met enkele woonbuurten in een groene en waterrijke omgeving. In het gebied zijn, in tegenstelling tot de meeste "eilanden" in Lelystad, geen voorzieningen aanwezig. De verschillende woonbuurten zijn relatief jong (vanaf eerste helft jaren'90). Omdat de wijken van karakter verschillen worden ze hieronder afzonderlijk behandeld.

Gebieden in Kustpark

Parkhaven

Gelegen aan het IJsselmeer, in het verlengde van de Houtribhaven ligt de woonwijk Parkhaven. Parkhaven is een kleinschalige, op de haven georiënteerde wijk. De wijk is opgebouwd uit een doodlopende hoofdstraat met twee zijstraten. De bebouwing in de wijk bestaat volledig uit woningen. Parkhaven kent twee typen grondgebonden eengezinswoningen, daterend uit 1997/1998: twee-onder-éénkapwoningen met garage en geschakelde woningen met inpandige garage. Alle woningen bestaan in principe uit twee bouwlagen met een kap. Aan het einde van deze wijk, op de punt staat een 8 verdiepingen tellend appartementencomplex, dat door zijn architectuur doet denken aan een vuurtoren. Een deel van de woningen heeft ook een eigen ligplaats.

Parkhaven en Deko Marine	Woningen Parkhaven

Flevo Golf Resort

Tussen het IJsselmeer en de Zuigerplasbos, nabij en geïnspireerd op het Golf Event Center ligt de wijk Flevo Golf Resort. Deze wijk wordt in 3 fasen gebouwd:

• 1e fase: reeds gerealiseerd (1996-2001);
• 2e fase: deels ontwikkeld/ in ontwikkeling (vanaf 2001);
• 3e fase: in ontwikkeling (vanaf 2005).

De wijk is ruim opgezet met woningen op vrije kavels van verschillende grootte. Het Flevo Golf Resort is opgebouwd uit een aantal verschillende typen woningen die herhaaldelijk in het straatbeeld terugkomen, waarbij de bewoners de mogelijkheid is gegeven de woning naar persoonlijke behoefte in te delen en aan te passen (cataloguswoningen). Ook zijn er een golfbaan, clubhuis en een afslagplaats.

Woningen Flevo Golf Resort

Golfpark

De wijk Golfpark ligt in het zuiden van het plangebied. De woningen in dit gebied liggen op vrije kavels en zijn in de eerste helft van de jaren 90 gebouwd. Golfpark kent geen welstandscriteria waardoor de woningen uiteenlopende verschijningsvormen hebben. De woningen bestaan allemaal uit één laag met een kap.

Woningen Golfpark

Park Houtribhoogte

In 2008 is begonnen met de realisatie van de nieuwe woonwijk Park Houtribhoogte in het zuidwestelijke deel van het Kustpark.Park Houtribhoogte wordt gevormd door een omdijkte driehoek van circa 24 ha, direct gelegen aan het IJsselmeer tussen jachthaven en golfbaan. Na de drooglegging van Flevoland is in het gebied zand gestort, dat niet verder in gebruik is genomen.

Door de aanwezigheid van zandgrond en hoogteverschillen heeft dit gebied een uniek karakter. In Park Houtribhoogte worden meerdere verschillende typen woningen gebouwd, waarbij aan de bewoners grote vrijheid bij het indelen wordt gegeven (cataloguswoningen). De woningen zijn vrijstaand, halfvrijstaand of aangesloten. In totaal komen in deze nieuwe woonwijk 197 woningen. Opvallend aan deze woonwijk is dat het gehele gebied gezamenlijke eigendom wordt van de bewoners. De huizen kennen geen afgescheiden tuinen, waardoor een parkachtige omgeving ontstaat, waarmee het gehele gebied de tuin van de bewoners vormt. Daarnaast is er bij elke woning een gebied waarvan de bewoner het exclusief gebruik heeft, wat zorgt dat de bewoners de nodige privacy hebben. Park Houtribhoogte wordt gefaseerd ontwikkeld. De straten Grasduinen en Duinvoet, fase 1, zijn reeds gerealiseerd. Fase 2 is in 2008 in ontwikkeling gegaan en is deels gereed.

Woning Houtribhoogte

Landgoed In de Noordzoom

In het zuiden van het Kustpark, naast de wijk Golfpark is op dit moment de exclusieve woonwijk "Landgoed In de Noordzoom" in ontwikkeling. Het wordt een landgoed in Engelse landschapsstijl. De locatie vormt de overgang tussen de bebouwde kom, Golfpark en het Zuigerplasbos. Op het landgoed liggen tien kavels van ongeveer 1500 m2 en nog twee buitenplaatsen waarop particulieren hun eigen woning kunnen bouwen. Op het landgoed wordt een natuurlijke omgeving gecreëerd, met gevarieerde waterpartijen, hoogteverschillen en beplantingen. Naast rijzige bomen is er veel ruimte voor bloeiende struiken. De Noordzoom heeft een hoofdgebouw en een poortgebouw, beide met woon-werk bestemming. Het landgoed zal, met uitzondering van de privé-kavels, openbaar zijn. Om de gewenste landschappelijke en architectonische kwaliteiten en eenheid van het landgoed te kunnen waarborgen is een beeldkwaliteitsplan opgesteld. De meeste woningen zijn inmiddels gerealiseerd.

Landgoed in de Noordzoom	Noordzoom veel water en groen

DE VELDEN

De Velden is overwegend een groen, landelijk en agrarisch gebied met één woonbuurt Jagersveld. Het agrarische gebied staat bekend als het Biologisch landbouwgebied Lelystad Noord. Omdat de gebieden verschillen van karakter worden ze hieronder afzonderlijk behandeld.

Deelgebieden in De Velden

Jagersveld

De buurt Jagersveld ligt in het zuidwesten van De Velden. Omringd met bossen is het Jagersveld een groene buurt. De buurt heeft twee entrees, beiden aan de Beginweg. De centrale weg is Jagersveld en loopt aan de buitenkant van de buurt. De buurt wordt verder doorsneden door Wildspoor, Reebaan en Hazeleger. De woningen in het Jagersveld, voornamelijk bungalows en semi-bungalows, liggen op grote vrije kavels en zijn gebouwd in de jaren ‘70.

Woningen, voornamelijk (semi-)bungalows in het Jagersveld

Biologisch landbouwgebied Lelystad Noord

Sinds 1985 is in het noorden van Lelystad een gebied aangemerkt als Biologisch landbouwgebied Lelystad Noord. Dit betekent dat alle ondernemers, die zich hier vestigen, ondernemen op biologische grondslag. Het biologisch landbouwgebied is in 1989 vastgelegd in het bestemmingsplan Milieuvriendelijk Agrarisch Centrum Lelystad Noord (MAC).

De biologische landbouw is gebaseerd op het duurzaam gebruik van milieu, natuur en landschap met respect voor mens, dier, plant en aarde. De biologische landbouw werkt daarom zonder chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. De producten van de biologische landbouw in Nederland zijn gecertificeerd met het EKO of Demeter keurmerk. De biologische landbouw is hiermee een herkenbare en goed gecontroleerde en concreet uitgewerkte vorm van duurzame landbouw.

Het biologisch dynamisch landbouwgebied wordt in het noorden begrensd door de spoorlijn (toekomst: Hanzelijntracé) met opstelterrein en wasplaats, in het oosten door het industrieterrein Oostervaart, in het zuiden door woonwerkgebied De Groene Velden en woonbuurt het Jagersveld en de grote bosgebieden van het Overijsselse Hout en in het westen door de Zuigerplasdreef en het Zuigerplasbos (zie afbeelding Deelgebieden in De Velden). Het gebied vormt de overgang van de stedelijke omgeving van Lelystad naar de grootschalige landbouwgebieden van de polder en de grote wateren zoals het IJsselmeer. De omvang van het gebied is ca. 250 ha.

In het gebied werken en wonen ca. 27 ondernemers en hun gezinnen; de grond is niet evenredig verdeeld, ongeveer zes ondernemers beschikken over 50% van de grond. De overige ondernemers hebben kleinere percelen en voeren activiteiten uit, die minder ruimtebeslag nodig hebben. De functies in het gebied bestaan voor een deel uit land- en tuinbouwactiviteiten op biologische grondslag (fruit, groente, vaste planten, kruiden), verwerking, vermarkting en verkoop van huisgemaakte producten, informatie en voorlichting over biologische landbouw en een aantal publieksgerichte activiteiten (koffie-/theeschenkerij met beeldentuin, vaste plantenkwekerijen, publiekstuinen, logies en ontbijt, minicamping, paardenhouderijen).

Aan de Bronsweg is het Centrum voor Biologische Landbouw gevestigd, een landelijk centrum voor voorlichting op dit gebied. In samenwerking met de gemeente ondersteunen en faciliteren zij het biologisch gebied.

OOSTRANDHOUT

Oostrandpark

Oostrandhout is een landelijk gebied met slechts één woonbuurt: Oostrandpark. Oostrandpark is centraal gelegen in het westen van Oostrandhout. Omringd met bossen, is het Oostrandpark een groene buurt. De buurt heeft één entree aan de Oostranddreef. De woningen, waarvan enkele met privé buitenzwembad, zijn voornamelijk bungalows en semi-bungalows. In het zuiden van de buurt ligt een aantal aaneengesloten woningen. De woningen liggen op grote, overwegend vrije kavels en zijn gebouwd halverwege de jaren '70.

Oostrandpark in Oostrandhout

Woningen in Oostrandpark, voornamelijk (semi-)bungalows

2.1.2 Wegenstructuur

Algemeen

Bij de opzet van de hoofdstructuur van wegen in Lelystad is gestreefd naar een volledige scheiding tussen het doorgaande autoverkeer tegenover bestemmingsverkeer, fietsers en voetgangers. Dit doel is bereikt door twee schaalniveaus te hanteren: het stadsniveau en het wijk/buurtniveau. Het stadsniveau wordt gevormd door een raster van dreven. Het beeld van de dreven wordt bepaald door rechte lijnen met een overwegend landschappelijk beeld. Deze dreven zijn bedoeld voor gemotoriseerd verkeer, en bestaan uit 2x2 rijstroken met ruime profielen en (tussen)bermen. Voor het grootste gedeelte van Lelystad bestaat de interne wegenstructuur van de buurten voornamelijk uit bochtige woonstraten, woonerven en fiets- en voetgangerspaden. De fiets- en voetgangerspaden vormen bindende elementen tussen de verschillende wijken die door de dreven worden gescheiden. De buurten zijn door bruggen over de dreven ook voor langzaam verkeer bereikbaar. Voorts zijn de langzaam verkeersroutes gekoppeld aan de water- en groenstructuren. Parkeren vindt doorgaans plaats in clusters (parkeerpleintjes).

Hanzelijn

Bij het ontwerp van de spoorlijn is uitgegaan van twee sporen. Ter plaatse van de goederenwachtsporen in Lelystad bestaat de spoorlijn uit meer dan twee sporen. In de spoorzone worden alle ten behoeve van de spoorlijn noodzakelijke bouwwerken en voorzieningen mogelijk gemaakt. Hieronder wordt verstaan: aarden baan, spoorconstructie, bovenleidingen met draagconstructies, kunstwerken, afwateringssloten, elektrotechnische systemen voor energievoorziening, beveiliging en telecommunicatie en geluidschermen. Om onderhoud en bereikbaarheid tijdens calamiteiten mogelijk te maken, wordt naast de sporen rekening gehouden met onderhoudsbermen en schouwpaden. Uitgangspunt is dat voor onderhoudsbermen een breedte van 3,00 m geldt. Plaatselijk kan deze breder zijn als gevolg van de benodigde stabiliteit van de spoorbaan. Indien er op een berm een dienstweg of brandweerpad wordt aangelegd, bedraagt de breedte van de bermen, inclusief weg of pad, maximaal 5,00 m. Schouwpaden hebben een breedte van 1,50 m. Om zowel goederentreinen als reizigerstreinen te laten rijden zonder dat ze elkaar ophouden, is er een inhaalmogelijkheid nodig tussen Lelystad en Dronten. Deze wachtsporen zijn voorzien tussen de kruising met de rijksweg A6 en het Observatorium Robert Morris.

KUSTPARK

In Kustpark is de scheiding tussen stads- en wijk/buurtniveau duidelijk terug te zien in de wegenstructuur. Grofweg wordt het Kustpark ontsloten door de doorgaande wegen (dreven): Houtribweg, de Markerwaarddijk en de Zuigerplasdreef. De Houtribweg is een provinciale weg (N302) en kent een maximum snelheid van 80 km/uur. Ook op de IJsselmeerdijk en de Zuigerplasdreef is de maximum snelheid 80 km/uur. De wegenstructuur op wijkniveau in het Kustpark is gericht op bestemmingsverkeer. Dit kenmerkt zich doordat de verschillende wijken vanaf de hoofdstructuur, de dreven, slechts één toegangsweg hebben. De wijken Parkhaven, Golfpark, Park Houtribhoogte en het landgoed in de Noordzoom sluiten qua interne wegenstructuur aan op de rest van Lelystad. Flevo Golf Resort wijkt hier van af en kenmerkt zich door lange rechte straten. De maximale snelheid in de wijken Golfpark en landgoed In de Noordzoom is 50 km/uur. In de wijken Parkhaven, Park Houtribhoogte en Flevo Golf Resort geldt een maximumsnelheid van 30 km/uur. Parkeren in deze gebieden wijkt af van de algemene opzet van Lelystad. Parkeren vindt veelal plaats op eigen terrein.

DE VELDEN

In De Velden is de scheiding tussen stads- en wijk/buurtniveau ook duidelijk terug te zien in de wegenstructuur. Grofweg wordt De Velden ontsloten door de doorgaande wegen (dreven): Houtribweg, Binnenhavenweg en de Zuigerplasdreef. De Houtribweg is een provinciale weg (N302) en kent een maximumsnelheid van 80 km/uur dit geldt ook voor de Zuigerplasdreef. De Bronsweg, die door dwars De Velden loopt, is de maximum toegestane snelheid 60 km/uur. Het zuidelijk deel van de Binnenhavenweg heeft een maximumsnelheid van 70 km/uur, behalve bij de aansluitingen van De Groene Velden en de Beginweg. Hier geldt een maximumsnelheid van 50 km/uur

De wegenstructuur op wijk-/buurtniveau in De Velden is gericht op bestemmingsverkeer. De buurten hebben, vanaf de dreven, slechts één toegangsweg. Jagersveld sluit qua interne wegenstructuur niet aan bij de rest van Lelystad, waar bochtige woonstraten het straatbeeld vormen. De interne wegenstructuur van Jagersveld wordt gekenmerkt door rechte, haaks op elkaar staande straten. De maximum toegestane snelheid in het Jagersveld is 50 km/uur.

OOSTRANDHOUT

In Oostrandhout is de scheiding tussen stads- en wijk/buurtniveau ook duidelijk terug te zien in de wegenstructuur. Oostrandhout wordt aan de west- en oostkant omringd door doorgaande wegen, te weten de Oostranddreef en de Rijksweg A6. De Oostranddreef maakt onderdeel uit van de hoofdstructuur van Lelystad en kent een maximumsnelheid van 70 km/uur. De maximumsnelheid op de Rijksweg A6 is 120 km/uur, conform de kamerbrief landelijke uitrol snelheidsverhoging zal per 1 september 2012 de toegestane maximale snelheid worden verhoogd naar 130 km/uur. Oostrandhout wordt in de lengte volledig doorsneden door de Oostervaart. De Oostervaart is een vaarweg op regionaal niveau. Van oost naar west wordt Oostrandhout doorsneden door de Runderweg, waar de maximumsnelheid ten westen van de Hoefslag 50 km/uur is en ten oosten ervan 80 km/uur. Ten westen van de Oostervaart is Oostrandhout alleen bereikbaar vanaf de Oostranddreef. Ten oosten van de Oostervaart is Oostrandhout in het noorden (Hondsdraf) bereikbaar via de Oostranddreef en Runderweg. Het zuidelijke deel, het Gelderse Hout, is alleen bereikbaar via de Dronterweg - Larserringweg. De Dronterweg is een provinciale weg (N309) met een maximumsnelheid van 50 km/uur ten westen van de Oostervaart, en 80 km/uur ten oosten ervan. De maximum toegestane snelheid op de Larserringweg is 80 km/uur.

De wegenstructuur op wijkniveau in Oostrandhout is gericht op bestemmingsverkeer. De verschillende delen van Oostrandhout zijn namelijk vanaf de hoofdstructuur, de dreven, via één weg bereikbaar. De wijk Oostrandpark sluit qua interne wegenstructuur aan op de rest van Lelystad, waar bochtige woonstraten het straatbeeld vormen. De maximum toegestane snelheid in de wijk Oostrandpark is op dit moment nog 50 km/uur en zal in de toekomst worden verlaagd naar 30 km/uur.

2.1.3 Groen- en waterstructuur

KUSTPARK

Het Kustpark is een groen en waterrijk gebied. De ligging van het Kustpark aan het IJsselmeer geeft het gebied deels een nautisch karakter. In de groen- en waterstructuur van het gebied nemen de Zuigerplas en het Zuigerplasbos een belangrijke positie in.

IJsselmeer

Het IJsselmeer is een multifunctioneel gebied, waarbij waterhuishouding, waterkwaliteit, recreatie, natuur en scheep- en recreatievaart de hoofdfuncties zijn. Met name de functie recreatie is terug te vinden in het Kustpark. De verschillende jachthavens in het gebied getuigen hiervan.

Zuigerplas

Bij de aanleg van Flevoland was veel zand nodig voor onder meer de bouw van dijken. Op de plek waar dit zand weggehaald is, ontstond een grote waterplas, de Zuigerplas.

Zuigerplas en Zuigerplasbos

Zuigerplasbos

Het Zuigerplasbos (315 hectare) is aangelegd als parkachtig geheel rondom de Zuigerplas. Rond de plas zijn bomen, struiken en graslanden te vinden. Je kunt er wandelen, fietsen, vissen (met vergunning) en er is een cooperbaan.

Houtribbos

Het Houtribbos aan de noordzijde van het Kustpark, langs de IJsselmeerdijk, is een bosreservaat van 16 hectare. Een bosreservaat wordt in Nederland gedefinieerd als een bosgebied van 5 tot ruim 400 hectare groot, waarvan met de beheerder is afgesproken dat er geen houtoogst of bosbeheer plaatsvindt en dat onderzoekers in de gelegenheid stelt de ontwikkeling van het bos over lange termijn te volgen. Het gaat dus om zeer strikte reservaten, die geen beheer kennen. De potentiële vegetatie in het Houtribbos is een Elzenrijk Essen-Iepenbos. Het Houtribbos maakt als prioritair gebied een belangrijk deel uit van de ecologische hoofdstructuur.

DE VELDEN

De Velden heeft een overwegend agrarisch karakter, waardoor het een relatief groen en open gebied is. In het zuidoosten van De Velden ligt het bosgebied Overijsselse Hout. Het Overijsselse Hout is één van de grotere bosgebieden dat in beheer zijn bij de gemeente Lelystad. Dankzij de gevarieerde houtopstand (een flink aantal soorten bomen en struiken in verschillende leeftijden) komt er in het Overijsselse Hout veel wild voor. Het bos heeft een padennet waardoor het toegankelijk is om te wandelen. De buurt Jagersveld wordt omringd door bossen. Tussen de Bronsweg en de Houtribtocht ligt natuurgebied ’t Zand.

Midden door De Velden loopt de Wortmantocht. Deze watergang komt uit in de buiten het plangebied gelegen Cementhaven, die weer is aangesloten op de Oostervaart. In het noorden van De Velden loopt de Houtribtocht, die eveneens uitkomt op de Oostervaart.

OOSTRANDHOUT

Overijsselse Hout

Oostrandhout heeft een overwegend natuurlijk karakter, waardoor het een groen en bebost gebied is. Het noordelijk deel van Oostrandhout, ten noorden van de Runderweg en ten westen van de Oostervaart, wordt gevormd door het bosgebied Overijsselse Hout. Het Overijsselse Hout is één van de grotere bosgebieden die in beheer is bij de gemeente Lelystad. Circa 100 ha van het Overijsselse Hout ligt in Oostrandhout. Dankzij de gevarieerde houtopstand (een flink aantal soorten bomen en struiken in verschillende leeftijden) komt er in het Overijsselse Hout veel wild voor. Het bos heeft een padennet waardoor het toegankelijk is om te wandelen. In het zuidelijke deel, aan beide zijden van de Oostervaart, ligt het bosgebied het Gelderse Hout.

Gelderse Hout

Het Gelderse Hout is een bosgebied van circa 150 ha. met afwisselend loofbomen en naaldbomen. In het zuidoosten van Oostrandhout loopt ten noorden van de Lage Vaart een ecologische verbindingszone. Midden door Oostrandhout loopt de Oostervaart. Deze vaart komt uit in de Lage Vaart verdere afwatering vindt vervolgens plaats via onder andere de gemalen Blocq van Kuffeler en Colijn op de randmeren. Ten zuiden van de Runderweg ligt ook een watergang, die uitkomt op de Oostervaart. Het plangebied wordt in het zuiden begrensd door het Geldersche Diep en de Lage vaart.

Waterkeringen en hoofdwatergangen

Flevoland is een polder die zijn bestaan dankt aan onder meer de vele waterkeringen (dijken) en (hoofd)watergangen in het gebied. Eén van de belangrijkste waterkeringen van Flevoland is de IJsselmeerdijk. De hoofdfunctie van de waterkeringen is het beschermen van het achterliggende gebied tegen overstroming. Deze hoofdfunctie wordt in veel gevallen gecombineerd met andere functies, zoals natuur, vervoer, recreatie en agrarisch gebruik. De IJsselmeerdijk, die de noord- en westgrens vormt van het Kustpark, maakt deel uit van de primaire waterkering van dijkring 8. Dijkring 8 omsluit Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. Het grootste gedeelte van de primaire waterkeringen keert direct buitenwater (categorie A). De IJsselmeerdijk is een primaire waterkering (cat. A). In Oostelijk Flevoland wordt ten noorden van Lelystad water ingelaten voor de biologische landbouw. Deze wateraanvoer is voor de verbetering van de waterkwaliteit en het gaat daarbij niet om grote hoeveelheden water.