Maasoever

2.1 Ontstaansgeschiedenis en ruimtelijke structuur

Het plangebied is gelegen in het rivierbed van de Roer en de Maas. Het in het plangebied gelegen Buitenop geldt als oudste deel van Roermond, het was een hoger gelegen stuk land dat goed te verdedigen viel. Door de groei van de stad in de 14e eeuw werd het Buitenop reeds afgegraven.

Omstreeks 1340 werd een verbeterde ligging van de stad ten opzichte van de Maas verkregen door het verleggen van de bedding in de richting van de stad. In deze periode ontstond ook een vaste verbinding met de westelijke oever van de Roer. Verondersteld mag worden dat in dezelfde tijd de voorstedelijke bebouwing ontstaan is, welke later bekend staat als de Voorstad St. Jacob, genoemd naar een aldaar gelegen kapel. Bij het ontstaan van de stad zijn landwegen nauwelijks van betekenis geweest.

In de 19e eeuw verloor de Voorstad St. Jacob als gevolg van de aanleg van de nieuwe weg Maastricht- Nijmegen en de aanleg van de Roerkade haar verkeersfunctie. Hierdoor bleef het typische karakter met een lage dichtheid en eenvoudige bebouwing behouden. Eind 19e begin 20e eeuw heeft de stad een grote bloeiperiode doorgemaakt. Veel bebouwing dateert uit die tijd. Dit plandeel is gelegen binnen de grenzen van het beschermd stadsgezicht.

De Voorstad St. Jacob kenmerkt zich hier door de aanwezige bebouwing met een aaneengesloten stedelijk karakter in het noordelijk deel (Vismarkt, pleintje, De Ster) en open lintbebouwing langs de weg in zuidelijke richting. Opmerkelijk is de getande verkaveling aan de noordrand van het pleintje. In de bebouwingsstructuur is de stedelijke Roer als het ware geïntegreerd door de visuele contacten met deze rivier en de in cultuurhistorisch opzicht bij de bebouwing aansluitende stenenbrug en kade die van een bijzonder karakter en waarde zijn.

Het van oorsprong oudste stadsdeel, het Buitenop, is door de wegverbreding enigszins afgezonderd van het overige stedelijke gebied maar het is als element van de stadsstructuur nog goed herkenbaar. Om deze reden is het gebied opgenomen binnen de grens van het beschermd stadsgezicht.