Kernen Waterland 2013

4.5 Uitdam

Uitdam is oorspronkelijk een vissersdorp. Het dorp is ontstaan aan de Uitdammerdijk aan het Markermeer. Het karakter van Uitdam wordt bepaald door de aanwezigheid van lintbebouwing. Het dorp bestaat overwegend uit woningen. Ook heeft het dorp een kerk, een begraafplaats en een zeilmakerij.

Oorspronkelijk lag de ontsluitingsweg op de rug van de dijk. De oorspronkelijke ingangen van de percelen lagen daarom aan de dijkzijde. De percelen liepen vaak door tot aan de Uitdammer Die.

In 1916 is de weg verplaatst naar het westen. De weg doorsneed de achtertuinen van de percelen. De gronden ten westen van de weg worden vaak nog steeds gebruikt als tuin. Dit zijn de zogenaamde ´overtuinen´. Op sommige plaatsen zijn de overtuinen in gebruik genomen voor andere functies, zoals een voormalige brandweerkazerne, enkele woningen en een paardenbak. Tussen de bebouwing door zijn op sommige plaatsen doorzichten naar de Uitdammer Die. Dit is een belangrijke kwaliteit van Uitdam.

Over het algemeen liggen de woningen aan de dijk. Bijbehorende bouwwerken liggen verspreid op het erf en soms ook in de overtuinen. Hierdoor ontstaat er een afwisselend bebouwingsbeeld.

In de jaren 70 van de vorige eeuw zijn ten noorden van de oude lintbebouwing nieuwe woningen gebouwd. Het gaat om de woningen ten noorden van de Rijperweg. Hier ligt de bebouwing in clusters omgeven door water. Hierdoor lijkt het alsof de bebouwing op eilanden ligt. De eilanden herbergen een gevarieerde bebouwing. Op één van de eilanden is recentelijk een nieuw dorpshuis met vier nieuwe woningen gerealiseerd.

Uitdam heeft een groene uitstraling. Deze uitstraling wordt vooral veroorzaakt door het groen in de tuinen en overtuinen. De gemeente heeft zelf weinig groen in beheer. Ook de dijk aan het Markermeer vormt een groen element in het dorp.