Kernen Waterland 2013

4.2 Ilpendam

Ilpendam is het grootste dorp van het plangebied. Het dorp ligt tussen het Noordhollandsch Kanaal en de Purmerringvaart.

Ilpendam is ontstaan als ontginningsnederzetting op de plaats waar een dam werd gelegd in het riviertje De Ilp. Ilpendam is onderverdeeld in drie deelgebieden, te weten de oude kern, de uitbreidingswijk en de lintbebouwing aan de Monnickendammerrijweg. De indeling van deze deelgebieden is weergegeven in figuur 2 weergegeven.

Vooral in de oude kern komt een groot aantal monumentale panden voor. De bebouwing staat over het algemeen dicht op elkaar, direct aan de straat. In de oude kern komen uiteenlopende functies voor. Naast wonen gaat het om een kerk, een restaurant, kantoren, bedrijven, detailhandel en diverse maatschappelijk voorzieningen, waaronder een kerk, een begraafplaats, een dorpshuis, een brede school, een opleidingscentrum voor yoga en een voorziening die onderdak biedt aan jeugd. Ook ligt hier een park, het Burgemeester van Oorschotplantsoen. In het zuiden van de oude kern ligt een bedrijventerrein. Meer naar het noorden neemt de bebouwingsdichtheid af en wordt de functie wonen dominant. Dit gebied vormt een overgang naar de uitbreidingswijk.

De uitbreidingswijk is in de jaren 50 van de vorige eeuw ontstaan. Toen is het deel tussen de Zonneweg en de Lepelaarstraat gebouwd. Dit gebied is in noord-zuid richting verkaveld. Het gebied tussen de Lepelaarstraat en de Tureluur is in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw gebouwd. Dit gebied is meer oost-west verkaveld. Het verkavelingspatroon van het gebied tussen de Tureluur en het Molenpad, dat is ontwikkeld in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw, wordt bepaald door de aanwezigheid van watergangen. Hierdoor verspringt de rooilijn over verschillende plaatsen. In de uitbreidingswijk komen vooral woningen voor. Het gaat vooral om geschakelde woningen. Aan de randen van de uitbreidingswijk liggen ook enkele vrijstaande woningen. Verder ligt hier een brede school. De brede school bestaat uit twee basisscholen, peuterspeelzaal, kinderopvang, buitenschoolse opvang en een bibliotheekservicepunt. Daarnaast is er een voormalige school en voormalig verzorgingstehuis aanwezig. Deze locaties worden later herontwikkeld. Ten noorden van de uitbreidingswijk ligt een sportpark. De uitbreidingswijk wordt van de oude kern gescheiden door hoge bomen. Daardoor is er geen ruimtelijke relatie tussen beide gebieden.

Figuur 2. De indeling van Ilpendam in deelgebieden

De lintbebouwing aan de Monnickendammerrijweg bestaat vooral uit woningen. Aan de zijde van de oude kern komt bebouwing aan beide zijden van de weg voor. Verder naar het oosten ligt de bebouwing alleen nog ten zuiden van de weg.

Het groen in Ilpendam is vooral te vinden in het oude dorp en de uitbreidingswijk. Het groen in het oude dorp en de openbare ruimte van de uitbreidingswijk is verschillend van karakter. In het oude dorp zijn een aantal verspreide groenelementen te vinden. Het Burgemeester van Oorschotplantsoen is het grootste groenelement in het oude dorp. Het Burgemeester van Oorschotplantsoen vervult een belangrijke functie als groengebied in het dorp en bevat een grasveld met een muziektent. Aan het park grenst een ander groot groenelement, de begraafplaats. Tussen de uitbreidingswijk en het oude dorp ligt aan de westkant de Aalduikerweg/Merelstraat, een groene entree van Ilpendam. De verschillende buurten van de uitbreidingswijk zijn over het algemeen groen van karakter. Aan de noordrand van Ilpendam ligt het sportpark. Dit is het grootste groenelement van de uitbreidingswijk.