Empel

2.1 Kom Empel

Het dorp Oud Empel, voorheen in de voormalige gemeente Empel en Meerwijk, werd in 1944 door oorlogshandelingen bijna geheel verwoest. Na de oorlog moest meer dan de helft van de bevolking snel opnieuw worden gehuisvest. Herbouw op de dijk was echter niet meer mogelijk, onder meer in verband met het Waterschapsreglement van 1904. De Provinciale Planologische Dienst (P.P.D.) stelde een plan op voor de bouw van een heel nieuw dorp, zuidwaarts, op een hoge dekzandrug, in de nabijheid van het gehucht 't Slot. Het voorstel van de P.P.D. werd in 1946 goedgekeurd. De verplaatsing van een heel dorp was in het naoorlogse Nederland uniek.

De nieuwe provinciale weg van 's-Hertogenbosch naar de Maaskant, de Burgemeesters Godschalxstraat, vormde de basis van het plan. Het nieuwe dorpscentrum werd een langgerekt driehoekig plein, evenwijdig aan deze nieuwe weg. Rond dit plein werden een nieuwe kerk (1948-1949), een parochiehuis, een school (1950) en een gemeentehuis (1961) opgetrokken. De eerste zes woningen waren van de hand van architect P.M. Knoers en kwamen in 1946 gereed. Kort daarop volgden nog eens acht woningen.

In 1949 telde Empel 870 inwoners waaronder de helft van de oorspronkelijke inwoners van Oud Empel. In de jaren 1953-1956 kwam de nieuwe provinciale weg gereed en in 1962 was de Brink geheel bebouwd. In dat jaar groeide het aantal inwoners van Empel tot 1214.

afbeelding 3: stedenbouwkundige schets van Empel in 1959

Vanwege de - voorspelde - bevolkingstoename maakte de P.P.D. in de jaren 1959-1960 plannen voor de uitleg van het dorp. In het 'Uitbreidingsplan Kom Empel' dat in 1961 werd vastgesteld, vond uitbreiding aan de zuidzijde van de Burgemeesters Godschalxstraat plaats. Het plan voorzag aan de zuidrand in vrijstaande woningen die overgaan in een sportveld en een park. Later, in 1965, ging men ook aan de noordzijde van de Burgemeesters Godschalxstraat bouwen.

afbeelding 4: luchtfoto van Empel in 1974

Na realisatie van het plan Maasakker (zie paragraaf 2.2) werd de feitelijke situatie in de kom bestendigd in bestemmingsplan Kom Empel. Aan de Pottenbakker is nadien een klein woonwagencentrum opgericht, aan de Asmunt werd een woonzorgcentrum gebouwd. Later is aan de Deken Pompenstraat op een tweetal bedrijfskavels woningbouw ontwikkeld: het terrein van bouwbedrijf Deckers en het terrein van bouwbedrijf Moonen. Aan de Brink werden een supermarkt en - aan een hofje - woningen ontwikkeld. De Brink zelf werd heringericht.