Woensel West 2013

3.5 Archeologische en cultuurhistorische waarden

3.5.1 Archeologie

De gemeente Eindhoven heeft eigen archeologiebeleid, als uitwerking van het nationale en provinciale beleid. Dit beleid staat in het 'Beleidsplan Archeologie Eindhoven en Helmond 2008-2012' , dat de raad in september 2008 heeft vastgesteld. De gemeente neemt de verantwoordelijkheid voor het bodemarchief zelf ter hand door te investeren in kerntaken en opbouw van expertise.
De gemeente kent archeologische waarden daterend uit de prehistorie en de Romeinse tijd.
Het gemeentelijk bodemarchief herbergt tevens fundamentele gegevens over de geschiedenis van stad en platteland gedurende en na de middeleeuwen. Deze gegevens zijn van groot belang voor de reconstructie van het verleden, temeer omdat archivalische bronnen in Eindhoven nagenoeg ontbreken.

De archeologische gebieden binnen de gemeente Eindhoven staan aangegeven op de gemeentelijke archeologische waardenkaart, onderdeel van de gemeentelijke cultuurhistorische waardenkaart.
Het beleid is om bij ruimtelijke ontwikkelingen rekening te houden met de archeologische waarden en verwachtingen in de ondergrond en daarbij uit te gaan van de gemeentelijke archeologische waardenkaart.

In het plangebied Woensel West staan geen archeologische verwachtingswaarden aangegeven aangegeven op de archeologische waardenkaart.

3.5.2 Cultuurhistorische waarden

Op 18 maart 2008 is de cultuurhistorische waardenkaart van Eindhoven vastgesteld. De kaart dient als beleidskader om bij ruimtelijke ontwikkelingen in de stad rekening te kunnen houden met de cultuurhistorie van Eindhoven. De kaart geeft, naast rijks- en gemeentelijke monumenten een overzicht van de historische structuur van wegen en waterlopen, historisch waardevolle stedenbouwkundige en landschappelijke- en groenstructuren, beschermde stads- en dorpsgezichten en monumentale bomen.
Bij de samenstelling van de kaart is onder andere gebruik gemaakt van de gegevens van de provinciale cultuurhistorische waardenkaart.

Figuur 19: Cultuurhistorische waarden

De Boschdijk, de Edisonstraat en de Wattstraat behoren tot de historische wegenstructuur. Dit bestemmingsplan brengt geen wijzigingen aan in de wegenstructuur.

Verder vormt de buurt t'Lijntje een historische structuur. De wegenstructuur wordt niet gewijzigd en de bebouwing ligt vast, omdat er bouwblokken staan aangegeven op de verbeelding. Hiermee is deze historische structuur voldoende vastgelegd.

Daarnaast zijn nog enkele monumentale bomen aanwezig in de Brugmanstraat. Deze bomen zijn beschermd via de gemeentelijke kapverordening.

3.5.3 Stedenbouw en stadsgezichten

Woonbuurt't Lijntje

Woonbuurt 't Lijntje' omsloten door de Galileistraat, Marconilaan en Wattstraat, vanaf 1929 in opdracht van woningbouwvereniging Thuis Best ontworpen. Het plan werd 'Het Lijntje' genoemd naar de straat die de zuidzijde van het plan begrensde. De buurt werd ontworpen door architect C. Smit en is in opzet en bebouwingsbeeld nauw verwant aan de Gelderse Buurt. In het ontwerp is de invloed van de Bazel duidelijk herkenbaar. De buurt heeft een symmetrisch plattegrond met als hart het Humboldtplein.

Figuur 20: foto's woonbuurt 't Lijntje

Kenmerkend voor de buurt is de wijze waarop de bouwblokken zijn geplaatst. Hierdoor ontstaan gesloten perspectieven en straatbeelden. In de straten zijn de bouwblokken even ingesnoerd, waardoor de straatruimte als autonoom wordt ervaren. Door de stedenbouwkundige opzet en de samenhangende architectuur heeft de buurt een intiem karakter.

3.5.4 Rijksmonumenten

Joodse begraafplaats, Groenewoudseweg nr 4

Bouwjaar 1771, 1910, Joodse begraafplaats en kapel.

Figuur 21: foto's Joodse begraafplaats

Het terrein werd in 1910 omgeven met een bakstenen muur met lisenen, die bekroond worden met natuurstenen elementen. Een smeedijzeren hek vormt de ingang. Op het terrein bevinden zich verschillende grafvelden, waarvan enkele gedeelten voor kinderen. Bepaalde plaatsen gelegen aan de paden zijn voorbehouden aan afstammelingen van kohaniem (priesterklasse).

De oudste graven dateren uit het eerste kwart van de 19e eeuw. Tussen 1854 en 1945 werden de graven aangeduid met nummerpaaltjes voorzien van Hebreeuwse karakters. De meeste graven zijn voorzien van natuurstenen zerken, waarvan de oudste uitsluitend een Hebreeuws opschrift hebben. De data zijn meestal zowel aangegeven volgens de Joodse als volgens de algemeen gebruikelijke kalender. Het metaherhuis of aula is in 1910 gebouwd ter vervanging van een ouder lijkenhuisje. Het is een rechthoekig gebouw met een zadeldak en aan beide lange gevels uitspringende delen met een topgevel. Opzij bevindt zich een uitbouw die toegankelijk is voor kohaniem. Het gebouw heeft twee vertrekken en is van binnen deels gepleisterd. In de muren zijn rondboogramen aangebracht. De begraafplaats heeft cultuurhistorische waarde als uiting van de joodse grafcultuur en als typologische ontwikkeling van de begraafplaats met bebouwing, die vanwege de stijl ook van architectuurhistorische waarde heeft. Het is een zeldzaam geheel, dat gaaf bewaard is gebleven

School, Galileistraat nr 2

Bouwjaar 1929, architect J.W. Hanrath

Schoolgebouw van de Vereeniging voor Christelijk Nationaal Onderwijs. Het hoofdgebouw heeft een schilddak met overstek. Links daarvan staat een markant blokvormig torenelement met plat dak. Hier bevindt zich de ingang in een trapsgewijs verdiepte rondboog met het opschrift Christelijk Nationale Schoolvereeniging.

Figuur 22: foto schoolgebouw

Het platte dak van de toren heeft een rand van ceramische tegels. Het blok heeft een smalle nog hogere opbouw met vlaggenmast. Opzij hiervan bevinden zich een blok en een iets terug gelegen bouwmassa van twee lagen onder een plat dak. Aan de rechterzijde bevindt zich een lagere aanbouw met schilddak.

De voorgevel onder een flinke overstek heeft brede samengestelde ramen met kleine roedenverdeling, op de begane grond doorsneden door een betonnen band waaronder bakstenen stijlen. Door de groei van Philips kwamen veel mensen van elders naar Eindhoven waardoor ook de behoefte aan protestants-christelijk onderwijs toenam. Het gebouw heeft cultuurhistorische waarde als uiting van de ontwikkeling van het onderwijs en als schooltype en architectuurhistorische waarde als werk van Hanrath.