Giessen-Oudekerk, Hoogblokland en Schelluinen

3.4 Giessen-Oudekerk

Historische dorpskern en dorpslint

Giessen-Oudekerk ligt op de hogere oeverwalgronden aan een grote buitenbocht van de veenrivier De Giessen. De centrale plek binnen de historische kern wordt nog altijd gevormd door de beeldbepalende 15e eeuwse gotische kerk met de grote vierkante Lieve-Vrouwetoren. Bij deze kerk ligt ook een driehoekig gevormde ruimte waar de Damseweg vanuit het noordelijke poldergebied aansluit op de Oudkerkseweg. Hier bevindt zich behalve de Nederlands Hervormde Kerk ook het dorpshuis 'De Oude School'. Iets ten noorden van de aansluiting sluit de Torenweg aan op de Damseweg. De goothoogte van de kerk en toren bedraagt 10 respectievelijk 25 m. Het merendeel van de bebouwing in de oude kern en het lint heeft echter een goothoogte van maximaal 6 m.

Tegenover de oude kern lag aan de overzijde van de rivier het rond 1800 gesloopte kasteel 'De Giessenburg'. De oude kern heeft zich zowel in oostelijke als in zuidelijke richting ontwikkeld. Echter, in zuidelijke richting alleen aan de rivierzijde van de op de oeverwal gelegen Oudkerkseweg. De bebouwing bestaat vooral uit oude boerderijen en uit vrijstaande en twee-onder-een-kapwoningen. Meerdere vrijstaande woningen en boerderijen zijn aangewezen als monument of als monumentaal pand (MIP-lijst). In de vorige eeuw is het dorpslint geleidelijk aan verder verdicht met vooral vrijstaande en twee-onder-één-kapwoningen. De goothoogte van de bebouwing bedraagt maximaal 6 m. Bijzondere gebouwen en voorzieningen betreffen de kerk met toren en pastorie, de beschermde monumenten en overige monumentale panden.

De Oudkerkseweg gaat in zuidwestelijke richting over in de Binnendamseweg en in noordoostelijke richting in de Bovenkerkseweg-Peursumseweg. De weg maakt daardoor deel uit van het langgerekte bebouwingslint van Giessendam naar Hoornaar en Noordeloos. De Damseweg verbindt Giessen-Oudekerk met de binnen de gemeente Graafstroom gelegen kernen Molenaarsgraaf, Laag Blokland en Brandwijk. De Torenweg en de hierbij aansluitende Giessendamse Tiendweg vormen een polderverbinding naar Giessendam en Sliedrecht.

Planmatige uitbreidingen

Na de Tweede Wereldoorlog heeft Giessen-Oudekerk zich op een meer planmatige wijze uitgebreid. Aan de zuidwestzijde van de oude kern verscheen een nieuwbouwbuurt met eengezinsrijenhuizen en enkele meergezinshuizen. Recentelijk zijn aan de zuidzijde van deze buurt nog enkele geschakelde en eengezinsrijenwoningen gebouwd.

In het oostelijk deel van de nieuwbouwbuurt worden de woningen ontsloten via een ventweg van de Oudkerkseweg. Het aan de westzijde van deze bebouwing aansluitende deel van de woonbuurt wordt ontsloten door de parallel aan de Oudkerkseweg gelegen Dr. Gravemeijerstraat. Deze doodlopende woonstraat sluit in het zuiden aan op de Oudkerkseweg. De maximale goothoogte van de bebouwing bedraagt 6 m. Bij de aansluiting van de Dr. Gravemeijerstraat op de Oudkerkseweg staan een school (obs 'Giessen–Oudekerk') en jeugdsoos, beiden met een maximale goothoogte van 4 m.

Figuur 3.3 Schets Giessen-Oudekerk

Villawijk De Kloeve

Ten noordoosten van de kern is sprake van een relatief korte afstand tussen de Bovenkerkseweg en de aan de overzijde van de rivier gelegen Neerpolderseweg. Ter hoogte van de kern en ten zuiden daarvan wijken de twee aan weerszijden van de rivier gelegen wegen. De aan deze wegen gelegen bebouwingslinten liggen daar 250 tot 300 m uit elkaar. Het tussengelegen gebied krijgt daardoor het karakter van een uiterwaard. In dit gebied zijn aan het einde van de 20e eeuw drie villawijken gerealiseerd. Alleen de centraal gelegen villawijk 'De Kloeve' maakt deel uit van het plangebied.

De maximale goothoogte van de bebouwing in De Kloeve bedraagt 4 m, waarbij de nokrichting parallel ligt aan de weg. De villawijk wordt zowel aan de noord- als aan de zuidzijde ontsloten met twee wegen vanaf de Binnendamseweg. Beide doorlopende wegen zijn echter (in het zuidelijk deel van de villawijk) voor het langzaam verkeer verbonden met een brug over het water.

Maatschappelijke functies

De belangrijkste maatschappelijke functies betreffen de kerk, het dorpshuis, de openbare basisschool en de in de voormalige kleuterschool gehuisveste jeugdsoos.

Bedrijven en overige functies

Er komen slechts een aantal kleinschalige bedrijven voor namelijk het café 'Olt Ghiessen', en een antiekhandel.

Groen

Belangrijke groenvoorzieningen binnen het plangebied zijn onder andere de langs de Damweg gelegen begraafplaats, een speelterrein aan de zuidzijde van de nieuwbouwbuurt en de rivier met de aanliggende oeverlanden en wandelroute. Het nabijgelegen parkgebied van het voormalige kasteel aan de overzijde van de rivier is wel van betekenis voor de groene sfeer van de dorpsomgeving maar is vanuit Giessen-Oudekerk slecht bereikbaar.

Verkeer

Giessen-Oudekerk is vanuit het noorden en westen vanaf de N214 bereikbaar via de Damseweg. De Damseweg zorgt tevens voor een verbinding tussen Giessen-Ouderkerk en de gemeente Graafstroom (Molenaarsgraaf-Vuilendam). Vanaf de A15 is Giessen-Oudekerk bereikbaar vanuit het oosten (vanaf afslag 27 Gorinchem) via de N216 en de Peursumseweg en vanuit het zuiden en westen (vanaf afslag 26 Hardinxveld-Giessendam) via de Binnendamseweg.

Overig

Een opvallend gegeven is de aanwezigheid van de bovengrondse 150 kV hoogspanningslijn Papendrecht-Arkel. Deze verbinding ligt iets ten zuiden van de westelijk gelegen uitbreidingswijk en doorsnijdt de villawijk 'De Kloeve'. Tot slot ligt iets ten zuiden van het plangebied de Betuwelijn.