Woonbuurt te Arkel

4.8 Externe veiligheid

Normstelling en beleid

Bij ruimtelijke plannen wordt ten aanzien van externe veiligheid naar verschillende aspecten gekeken, namelijk:

• bedrijven waar opslag, gebruik en/of productie van gevaarlijke stoffen plaatsvindt;
• vervoer van gevaarlijke stoffen over wegen, spoor, water of leidingen.

In het externe veiligheidsbeleid wordt doorgaans onderscheid gemaakt tussen het plaatsgebonden risico (PR) en het groepsrisico (GR). Het PR is de kans per jaar dat een persoon op een bepaalde plaats overlijdt als rechtstreeks gevolg van een ongeval met gevaarlijke stoffen, indien hij onafgebroken (dat wil zeggen vierentwintig uur per dag en gedurende het gehele jaar) en onbeschermd op die plaats zou verblijven. Het PR wordt weergegeven met risicocontouren rondom een inrichting of langs een vervoersas. Het GR drukt de kans per jaar uit dat een groep mensen van minimaal een bepaalde omvang overlijdt als rechtstreeks gevolg van een ongeval met gevaarlijke stoffen.

Inrichtingen

Het Besluit externe veiligheid inrichtingen (hierna: Bevi) geeft een wettelijke grondslag aan het externe veiligheidsbeleid rondom risicovolle inrichtingen. Het doel van het besluit is de risico's waaraan burgers in hun leefomgeving worden blootgesteld vanwege risicovolle inrichtingen tot een aanvaardbaar minimum te beperken. Op basis van het Bevi geldt voor het PR rondom een risicovolle inrichting een grenswaarde voor kwetsbare objecten en een richtwaarde voor beperkt kwetsbare objecten1. Beide liggen op een niveau van 10-6 per jaar. Bij de vaststelling van een bestemmingsplan moet aan deze normen worden voldaan, ongeacht of het een bestaande of nieuwe situatie betreft.

Het Bevi bevat geen grenswaarde voor het GR; wel geldt op basis van het Bevi een verantwoordingsplicht ten aanzien van het GR in het invloedsgebied rondom de inrichting. De in het externe veiligheidsbeleid gehanteerde norm voor het GR geldt daarbij als oriëntatiewaarde. Deze verantwoordingsplicht geldt zowel in bestaande als nieuwe situaties.

Vervoer van gevaarlijke stoffen

In de Circulaire risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen (RVGS) is het externe veiligheidsbeleid voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over water en (spoor)wegen opgenomen. Op basis van de circulaire is voor bestaande situaties de grenswaarde voor het PR ter plaatse van kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten 10-5 per jaar en de streefwaarde 10-6 per jaar. In nieuwe situaties is de grenswaarde voor het PR ter plaatse van kwetsbare objecten 10-6 per jaar; voor beperkt kwetsbare objecten geldt in nieuwe situaties een richtwaarde van 10-6 per jaar. Op basis van de circulaire geldt bij een overschrijding van de oriëntatiewaarde voor het GR of een toename van het GR een verantwoordingsplicht2. Deze verantwoordingsplicht geldt zowel in bestaande als in nieuwe situaties. De circulaire vermeldt dat op een afstand van 200 m vanaf het tracé in principe geen beperkingen hoeven te worden gesteld aan het ruimtegebruik. Wel kan de verantwoordingsplicht voor het GR nog buiten deze 200 m strekken.

De circulaire is per 1 januari 2010 gewijzigd. Met deze wijziging zijn de veiligheidsafstanden en plasbrandaandachtsgebieden uit het Basisnet Weg en het Basisnet Water opgenomen in de circulaire.

Buisleidingen

Op 1 januari 2011 is het Besluit externe veiligheid buisleidingen in werking getreden. In dat besluit wordt aangesloten bij de risicobenadering uit het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) zodat ook voor buisleidingen normen voor het PR en het GR gelden. Op advies van de minister wordt bij de toetsing van externe veiligheidsrisico's van buisleidingen al enkele jaren rekening gehouden met deze risicobenadering. Het invloedsgebied voor het groepsrisico voor buisleidingen wordt begrensd door de 1% letaliteiteffectafstand die voor de leiding is bepaald.

Onderzoek

Inrichtingen

In de omgeving van het plangebied ligt één Bevi-inrichting waarvan het invloedsgebied voor het groepsrisico reikt tot in het plangebied. Het gaat om de bedrijfslocatie Tremco Illbruck Productie BV die ligt op het bedrijventerrein Arkel aan de noordzijde van het Merwedekanaal. In het kader van een revisievergunningaanvraag heeft dit bedrijf een nieuwe Kwantitatieve Risico Analyse (QRA) opgesteld. Dit rapport is opgenomen in Bijlage 5.

Plaatsgebonden risico

Uit deze QRA volgt dat de situatie ten aanzien van externe veiligheid is verbeterd. Dit is het gevolg van gewijzigde activiteiten en van een vernieuwde rekenmethodiek. In de nieuwe bedrijfssituatie is sprake van een PR 10-6 contour die op kortere afstand van het bedrijf is gelegen. Binnen de nieuwe PR 10-6 contour bevinden zich geen kwetsbare of beperkt kwetsbare objecten.

Groepsrisico

Het invloedsgebied voor het groepsrisico wordt bepaald door de 1% letaliteiteffectafstand. Deze afstand wordt bepaald aan de hand van het meest waarschijnlijke incidentscenario. Dat scenario bestaat voor Tremco Illbruck Productie BV uit het vrijkomen van verbrandingsproducten NO2 en HCl bij oneindige ventilatie en brandoppervlak van 900 m2 (toxisch scenario). De 1% letaliteitscontour geeft het gebied weer waarbinnen 1% van de aanwezige personen kan komen te overlijden als gevolg van een incident met de bijbehorende stofcategorie. Deze contour is met een rode lijn weergegeven in figuur 4.2. De groene lijn geeft de 1% letaliteiteffecafstand weer voor HCL. Voor het gebied dat wordt begrensd door de 1% letaliteiteffectafstand is een groepsrisicoberekening uitgevoerd die is opgenomen in de QRA. Uit de QRA volgt dat het groepsrisico ruim beneden de oriënterende waarde is gelegen. Dat betekent dat er in de omgeving van de bedrijfslocatie Tremco Illbruck geen sprake is van onaanvaardbare externe veiligheidsrisico's. Het aspect externe veiligheid rond Tremco Illbruck Productie BV vormt daarom geen belemmering voor de vaststelling van het bestemmingsplan.

Figuur 4.2 1% letaliteiteffectafstanden voor NO2 (rood) en HCL (groen) voor Tremco Illbruck Productie BV (situatie 2009)

In de huidige situatie zijn in het plangebied 64 woningen, een kerk en het dorpshuis Odina aanwezig. Na uitvoering van het bestemmingsplan zijn in het plangebied 67 woningen aanwezig. Het plan plan leidt daarom niet tot een toename van de personendichtheid in het plangebied. Daarmee heeft de uitvoering van het bestemmingsplan geen invloed op de hoogte van het groepsrisico. Het groepsrisico ligt na uitvoering van het bestemmingsplan nog steeds ruimschoots beneden de oriënterende waarde.

Vervoer van gevaarlijke stoffen

In het plangebied en de directe omgeving worden geen gevaarlijke stoffen vervoerd over de weg of over het water.

Buisleidingen

Aan de westzijde van de Parallelweg, ten westen van het Merwedekanaal, is een hogedruk aardgastransportleiding gelegen die wordt beheerd door Gasunie N.V. De kenmerken van deze leiding zijn opgenomen in tabel 4.4. Voor deze leiding en andere leidingen binnen de gemeente Giessenlanden is een risicoanalyse uitgevoerd (QRA). In dit bestemmingsplan wordt niet op de resultaten van de QRA ingegaan, de afstand tot het plangebied is namelijk dermate groot dat het invloedsgebied voor het groepsrisico niet tot het plangebied reikt. De hogedruk aardgasleiding is daarom geen relevante risicobron.

Tabel 4.3 Kenmerken buisleidingen

type leiding

diameter (inch)

druk (bar)

PR 10-6 (m)

invloedsgebied groepsrisico (m)

Aardgastransportleiding W5828

6"

40 bar

0 m

70 m

Conclusie

Het plangebied ligt op een afstand van circa 300 m ten opzichte van het bedrijf Tremco Illbruck. Op grond van de QRA die is opgesteld voor de gewijzigde situatie voor het bedrijf wordt geconcludeerd dat er ter plaatse van de ontwikkeling geen onaanvaardbare risico's voorkomen als gevolg van de activiteiten die binnen de inrichting plaatsvinden; het plangebied ligt buiten de PR 10-6-contour en buiten het invloedsgebied voor het GR, dat zich ver beneden de oriënterende waarde bevindt. In de omgeving van het plangebied worden geen gevaarlijke stoffen vervoerd over de weg, het spoor of over het water. Het invloedsgebied van de hogedruk aardgasleiding ten westen van de Parallelweg reikt niet tot in het plangebied. Geconcludeerd wordt dat het plan voldoet aan het beleid en de normstelling ten aanzien van externe veiligheid. Het aspect externe veiligheid staat de uitvoering van het plan niet in de weg.

• 1. Grenswaarden moeten in acht worden genomen, van richtwaarden kan uitsluitend om gewichtige redenen worden afgeweken. Voorbeelden van kwetsbare objecten zijn in woningen (op enkele uitzonderingen na), gebouwen waar kwetsbare groepen mensen verblijven en gebouwen waarin doorgaans grote aantallen personen gedurende een groot gedeelte van de dag aanwezig te zijn. Voorbeelden van beperkt kwetsbare objecten zijn bedrijfsgebouwen, kantoorgebouwen en hotels met een brutovloeroppervlak van maximaal 1.500 m² per object en winkels/winkelcomplexen die niet als kwetsbaar object zijn aangemerkt.
• 2. De oriëntatiewaarde voor het groepsrisico bij het vervoer van gevaarlijke stoffen is per transportsegment gemeten per kilometer en per jaar: - 10-4 voor een ongeval met tenminste 10 dodelijke slachtoffers; - 10-6 voor een ongeval met tenminste 100 dodelijke slachtoffers; - 10-8 voor een ongeval met tenminste 1000 dodelijke slachtoffers; - enzovoort (een lijn door deze punten bepaalt de oriëntatiewaarde).