Rokkeveen

3.2 Ruimtelijke en functionele analyse

3.2.1 De stedenbouwkundige opzet van Rokkeveen

Ontwerpthema
Zoetermeer is als een staalkaart voor stedenbouw en architectuur te kenschetsen. Als gevolg van maatschappelijke veranderingen kwamen andere opvattingen tot stand en daarmee ook wijken die op andere basisprincipes ontworpen werden. Omdat de Zoetermeerse wijken veelal in verschillende tijdsperioden zijn gebouwd, vormen zij een mooi voorbeeld en afspiegeling van de in die tijd geldende maatschappelijke opvattingen over architectuur en stedenbouw. Voor Rokkeveen bestond de aanpak uit het integreren van alle in voorgaande wijken ontwikkelde thema's. Het ging hierbij om:

• functionaliteit (kenmerkend voor Palenstein en Driemanspolder);
• vrije compositie (kenmerkend voor Meerzicht);
• landschap en ecologie (kenmerkend voor Buytenwegh-de Leyens);
• patronen (kenmerkend voor Seghwaert);
• beleving en complexiteit (kenmerkend voor Stadscentrum).

Ontwerpmethodiek
Kenmerkend voor Rokkeveen is ook de ontwerpmethodiek. De ontwikkelde ontwerpmethode van Rokkeveen werd naar de zogenoemde driesporenmethode genoemd. Dit was een aanpak gebaseerd op functie, topografie en compositie. Over het gebied werd een denkbeeldig raster gelegd met een maaswijdte van 100 meter bij 100 meter.

Functioneel
Het raster werd door de diverse vakdisciplines met een functioneel programma en randvoorwaarden ingevuld, waarna het tot een integraal wijkontwerp werd gemaakt. Dit raster ordende de functies en zette het in de maat.

Topografie
De richting van het raster werd (grotendeels) bepaald door de richting van de ondergrond van het oorspronkelijke kavel- en slotenpatroon. Op een aantal punten werd het raster verschoven of gedraaid.

Compositie
Het raster levert een geometrisch plan op. De plankaart laat diverse geometrische figuren zien zoals vierkanten, driehoeken en cirkels. Het geheel is een compositie van diverse geometrische figuren. De strakke hoofdlijnen werden met het raster vastgelegd en de invulling van het raster is flexibel. Het raster is de grondslag geweest voor de ruimtelijke opbouw van Rokkeveen.

Ruimtelijke en functionele indeling in deelgebieden
Rokkeveen kan ruimtelijk worden onderverdeeld in een aantal deelgebieden, te weten:

• Rokkeveen-centrum;
• Rokkeveen-oost;
• Rokkeveen-zuid;
• Rokkeveen-west (voormalig gebied van de Floriade 1992).

De deelgebieden hebben overwegend een monofunctioneel karakter. Het zijn hoofdzakelijk gebieden met een woonfunctie met daarbinnen verspreide winkel-, sociaal-culturele- en medische voorzieningen op buurtniveau. In het centrumgebied zijn ook voorzieningen op wijkniveau gesitueerd.

Daarnaast zijn drie specifieke gebieden te onderscheiden:

• het kantorengebied Campus;
• het Burgemeester Hoekstrapark;
• het Balijbos.

Deze gebieden zijn te kenschetsen als monofunctionele werk- of groen-gebieden.

Ruimtelijke opbouw en dragers
De formele hoofdstructuur bestaat uit lange, meestal rechte lijnen, assen en hoeken. Deze zijn gekoppeld aan grote -vooral op de kaart of vanuit de lucht goed herkenbare- geometrische vormen als cirkels, vierkanten en driehoeken. Hierin zijn de diverse buurten ingepast. Niet elke buurt valt echter exact samen met zo'n grondvorm. Door het werken met meerdere lagen zijn diverse complexe figuren ontstaan. De formele hoofdstructuur is door de hele wijk goed zichtbaar.

De wijkstructuur is sterk gericht op de lus die de Afrikaweg met de Zuidweg verbindt. Deze lus ligt direct ten zuiden van de ongelijkvloerse kruising met de A12. Tevens is de wijkstructuur gericht op het nabijgelegen NS-station Zoetermeer. Centraal in de wijk ligt het centrumgebied van Rokkeveen met het kantorengebied Campus.

Radialen
Met de lus Afrikaweg als vertrekpunt en middelpunt lopen diverse radialen (stralen) in de vorm van wegen, zichtlijnen en zichtassen via het centrumgebied de wijk in. Het betreft:

• de Madame Curiesingel, overgaand in de Tintlaan. Deze lijn loopt naar het deelgebied Rokkeveen-oost en eindigt op de kruising met de Witgeellaan;
• de lijn vanaf winkelcentrum Rokkeveen via de Reginagang naar de Watertoren. Deze zichtlijn is gericht op de Watertoren en loopt enigszins gebogen door in het Burgemeester Hoekstrapark;
• de Edelsteensingel. Deze lijn loopt vanuit het deelgebied Rokkeveen-centrum naar Rokkeveen-zuid en eindigt op de Sierraadlaan.

Figuur 3.5: Ruimtelijke opbouw en dragers van Rokkeveen.

Concentrische lijnen
Naast de beschreven radialen is Rokkeveen-centrum ook het beginpunt van een aantal concentrische lijnen. De lus van de Zuidweg vormt hierbij het middelpunt / draaipunt. Vanaf de Zuidweg, het kantorengebied Campus en het NS-station lopen diverse concentrische lijnen door het centrumgebied de wijk in. Het betreft:

• de Mahatma Gandhisingel. Deze lijn loopt van de Zuidweg door het centrumgebied naar het deelgebied Rokkeveen-west. Daar gaat de lijn vervolgens over in de Florasingel en eindigt min of meer op de T-kruising met de Woudlaan;
• de zone Katwijkerlaan. Dit is een smalle langgerekte zone die van noord naar zuid door de wijk loopt;
• de Moeder Theresasingel. Deze vormt de buitenste lijn en is als singel vormgegeven. De lijn loopt van de Zuidweg in de richting van de Watertoren. Van daaruit gaat de lijn indirect door in het oude lint van de Stationsstraat en sluit aan op de Katwijkerlaan.

Het netwerk van radialen en concentrische lijnen vormt de hoofdverbinding tussen Rokkeveen-centrum en de andere deelgebieden (oost, zuid, west) en de groene scheg die door het Burgemeester Hoekstrapark wordt gevormd. De lijnen smeden de wijk hierdoor tot één geheel. De lijnen vormen als het ware de dragers van de ruimtelijke structuur. Door de concentrische vorm van het centrumdeel wordt de richting van Rokkeveen-oost verbonden met die van Rokkeveen-zuid en -west. Het schegvormige Burgemeester Hoekstrapark vormt een schakel tussen de deelgebieden Rokkeveen-oost en -zuid.

Artefacten
De oorspronkelijke landschappelijke ondergrond is één van de ontwerplagen die vorm heeft gegeven aan de wijk. Een aantal artefacten daarbinnen, zoals de Delftsewallenwetering, de Pissekade en de Landscheiding zijn weliswaar grotendeels gedempt of vergraven, maar het mozaïek van de oude polders is nog af te lezen. Dit komt onder meer tot uiting in de verkavelingsrichting in de wijkdelen.

De gehandhaafde Stationsstraat snijdt op “toevallige” manier door de wijk en fungeert als stedenbouwkundige ruggengraat van de buurtjes rondom de Tintlaan. De richtingen van de oude polderverkavelingen zijn met name in Rokkeveen-oost en Rokkeveen-west bepalend geweest voor de richting van het stratenpatroon. De artefacten zijn daar waar mogelijk opgenomen in de wijkstructuur.

De Watertoren “De Tien Gemeenten” is een historisch bouwwerk dat in de wijk een centrale rol speelt. Niet alleen door zijn opvallende verschijningsvorm, een achthoekig bakstenen gebouw van vijfenveertig meter hoog en ruim tien meter in doorsnede. Maar ook door zijn locatie in Rokkeveen. Het gebouw stond, voor de realisatie van de nieuwbouw in Rokkeveen, op een onopvallende locatie aan de Stationsstraat. Tussen de nieuwbouw van Rokkeveen vormt het nu echter het middelpunt van de wijk. De compositie van een groot deel van Rokkeveen draait om de watertoren heen of is er direct op gericht. Zo staat de watertoren precies in de centrale as door Rokkeveen-centrum. Verder is in het Burgemeester Hoekstrapark een centrale zichtlijn gericht op de watertoren. Gebogen en geknikte bebouwing rondom de watertoren onderstrepen nog eens de centrale positie die het in het wijkontwerp inneemt.

In Rokkeveen-West is het terrein waar in 1992 de Floriade heeft plaatsgevonden opgenomen. Kenmerkende elementen van het Floriade terrein, zoals de assen, de dijk, het Floriadepark, de Floraplas, de Poldertuinen, het Balijbos, de singels, de cascade aan het Plein van de Verenigde Naties zijn dan ook herkenbaar in het stedenbouwkundig weefsel opgenomen.

3.2.2 Wonen

Rokkeveen wordt gekenmerkt door een vijftal buurten, waarvan vier specifieke woongebieden. Deze woongebieden zijn ontstaan vanaf 1987 en kenmerken zich door diversiteit (iedere buurt zijn eigen beeldkarakteristiek) en formaliteit (weinig ruimte voor het bijzondere en afwijkende en veel aandacht voor dwingende, geometrische patronen). De eigen beeldkarakteristiek wordt vooral tot uiting gebracht in de aangebrachte verkaveling, (ruimtelijke) structuur en architectuur.

Binnen de wijk Rokkeveen is laagbouw (in de vorm van eengezinswoningen) de meest voorkomende woonvorm. Het percentage meergezinswoningen van de woonbuurten in Rokkeveen ligt, met uitzondering van de buurt Rokkeveen-midden, ver onder het Zoetermeerse gemiddelde. De meest voorkomende woningtypen zijn de 4 en 5-kamer woningen. Deze maken bijna 70% van de totale woningvoorraad in Rokkeveen uit.

3.2.3 Bedrijvigheid en werkgelegenheid

Rokkeveen neemt een belangrijke positie in ten aanzien van het totaal aantal vestigingen en arbeidsplaatsen in de stad. Op 1 januari 2010 waren namelijk circa 870 bedrijven en aanbieders van voorzieningen in Rokkeveen gevestigd, met in totaal circa 8000 arbeidsplaatsen. Zo is 15 procent van het aantal vestigingen en 16 procent van het aantal werkzame personen in de stad, gesitueerd in het plangebied.

Het belangrijkste deel van de bedrijvigheid is gevestigd in het kantorengebied van Rokkeveen (met name zakelijke dienstverlening), de twee winkelcentra (detailhandel) en in de bedrijvenstrook aan de oostkant van de wijk. Buiten deze gebieden vindt bedrijvigheid en detailhandel o.a. plaats in de vorm van tuincentra, benzineverkooppunten, autoverkooppunten en horeca.

Het aantal vestigingen en werkzame personen zal naar verwachting nog verder toenemen als gevolg van de ontwikkeling en afronding van nieuwe kantoren en bedrijven in de kantorengebieden van Rokkeveen.

3.2.4 Voorzieningen

Onderwijsvoorzieningen
In de wijk Rokkeveen zijn 8 basisscholen, 7 dependances en 1 nevenvestiging van basisscholen aanwezig, verdeeld over 9 locaties. Daarnaast is aan de Paletsingel 38c het Picasso Lyceum Zoetermeer gevestigd. Dit is een school voor voortgezet onderwijs, gericht op VMBO en HAVO/VWO.

Sociaal-culturele voorzieningen
In Rokkeveen zijn de volgende sociaal-culturele voorzieningen aanwezig:

• twee kerkgebouwen, de Regenboog (aan de Nathaliegang) en de Wijngaard (aan de Moeder Theresasingel). Daarnaast is in Rokkeveen een Koninkrijkszaal voor Jehovagetuigen gevestigd (aan de Nathaliegang);

• de wijkvereniging Rokkeveen aan de Prismalaan;
• een bibliotheek in het winkelcentrum Rokkeveen;
• een sociaal-cultureel centrum in sporthal De Veur;
• een jongerencentrum (de Spott) een vrijetijdscentrum Rokkeveen aan de Prismalaan.

Sport- en recreatieve voorzieningen
In de wijk zijn de volgende sport- en recreatievoorzieningen gevestigd:

• in sporthal De Veur is een zwembad gevestigd;
• twee sporthallen en een gymzaal;

• twee maneges: één nabij het Balijbos en één aan de 4e Stationsstraat;
• een sport- party- en businesscenter in het Burgemeester Hoekstrapark;
• een scoutinggebouw aan de Prismalaan.

Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening
In de wijk Rokkeveen zijn twee gezondheidscentra aanwezig (Rokkeveen-oost en Rokkeveen-west). Beide gezondheidscentra omvatten diverse voorzieningen zoals een apotheek, een consultatiebureau, huisartsen, fysiotherapie en overige vormen van maatschappelijke dienstverlening. Verder is aan de Juweellaan huisvesting voor mensen met een ernstige handicap aanwezig (onafhankelijk en zelfstandig wonen met 24-uurs assistentie op afroep).

Speelvoorzieningen
In de wijk Rokkeveen is een concentratie aan speelruimte en speelvoorzieningen te vinden in de parkjes. In deze parkjes zijn tevens de scholen voor het basisonderwijs gevestigd. In het Balijbos is er een het Spel- en struinbos voor kinderen. Op openbare schoolterreinen van basisscholen staan vaak speeltoestellen die “meetellen” in het spreidingspatroon in de wijk. Over het algemeen kan worden geconstateerd dat er in de wijk voldoende informele speelruimte aanwezig is.

In het Beleidskader Spelen (2005) is voor Rokkeveen een indicatieve opgave geformuleerd. Deze opgave omvat zowel voorstellen voor het creëren van nieuwe speelplekjes alsmede voor het opwaarderen en/of komen vervallen van bestaande speelplekjes. De uitvoering van de opgave geschiedt op termijn in samenspraak met bewoners (waaronder kinderen). Het aantal voorzieningen voor jongeren is in overeenstemming met de uitgangspunten van het beleid. In onderhavig bestemmingsplan zijn de speelplekken over het algemeen opgenomen in de bestemming 'Groen' op wijkniveau.

Jongeren ontmoetingsplaats

In de wijk Rokkeveen is aan het Morapad in het Florapark een jongeren ontmoetingsplaats aanwezig. Op 10 februari 2012 is een aanvraag ingediend voor het vernieuwen en uitbreiden van deze jongeren ontmoetingsplaats. In dit bestemmingsplan is deze jongeren onmoetingsplaats mogelijk gemaakt.

Winkelcentra
In Rokkeveen zijn twee winkelcentra aanwezig: Winkelcentrum Rokkeveen en Winkelcentrum de Vlieger. Winkelcentrum de Vlieger was bij de opbouw van de wijk rond 1991 het eerste en enige winkelcentrum in de wijk. Nu functioneert het als buurtwinkelcentrum.

Een nadere beschrijving over het winkelcentrum Rokkeveen en de ontwikkeling daarvan is opgenomen onder punt 9 van paragraaf 4.2.

3.2.5 Verkeer en vervoer

Autoverkeer
De wijk wordt ontsloten vanaf de Zuidweg en de Oostweg. De wegenstructuur in Rokkeveen heeft de vorm van een raster. Kenmerkend voor een rasterstructuur is dat er verschillende routes mogelijk zijn om een bestemming te bereiken en dat de afstanden kort zijn. Met name in de Kleurenbuurt en de Houtbuurt is het raster te herkennen in de stedenbouwkundige opzet. Op wijkniveau is het Burgemeester Hoekstrapark een onderbreking van de rasterstructuur. Het park wordt alleen doorsneden door de Prismalaan.

De A12 scheidt de wijk Rokkeveen van de rest van Zoetermeer en vormt een barrière voor de bereikbaarheid van de wijk. Er zijn drie verbindingen voor autoverkeer naar de rest van Zoetermeer: twee via het hoofdwegenstelsel (de Afrikaweg en Oostweg) en één op wijkniveau (de 2de Stationsstraat).

In Zoetermeer worden wegen ingericht volgens de principes van Duurzaam Veilig. Concreet betekent dit dat aan alle wegen een functiecategorie wordt toegekend met daaraan gekoppeld een snelheid en inrichting. Met deze categorisering wordt een duidelijke hiërarchie aangebracht in het wegenstelsel, waarmee de functionaliteit, herkenbaarheid en vindbaarheid in de wijk en daarmee ook de voorspelbaarheid van het autoverkeer wordt bevorderd.

In Rokkeveen komen drie typen wegen voor:

Stroomwegen
Stroomwegen zijn onderdeel van het hoofdwegenstelsel van Zoetermeer. De wegen hebben als functie het snel verwerken van het verkeer. De wegen verbinden wijken met elkaar en leiden het verkeer naar de A12 en de provinciale wegen. De snelheid op stroomwegen bedraagt overwegend 70 km/uur en de intensiteit kan meer dan 15.000 motorvoertuigen per etmaal (mvt/etm) bedragen. Rokkeveen ligt aan twee gemeentelijke stroomwegen: de Zuidweg aan de noordzijde en de Oostweg aan de oostzijde (het gedeelte ten noorden van de Zuidweg).Het gedeelte van de Oostweg ten zuiden van de Zuidweg is een provinciale weg (categorie gebiedsontsluitingsweg buiten de bebouwde kom). Daarnaast is de A12 de stroomweg op landelijk niveau.

Gebiedsontsluitingswegen op gemeentelijk niveau
De functie van gebiedsontsluitingswegen is het verdelen en verzamelen van verkeer binnen de wijken. Doel is woningen, winkels en bedrijven bereikbaar te maken. Onderscheid wordt gemaakt tussen drukke en stille gebiedsontsluitingswegen. Op drukke gebiedsontsluitingswegen moet het langzaam verkeer gebruik maken van vrijliggende fiets- en voetpaden. Er is geen parkeergelegenheid direct langs de rijbaan. De maximale snelheid bedraagt 50 km/uur. Drukke gebiedsontsluitingswegen in Rokkeveen zijn de Albert Schweitzersingel voor het deel van de Houtsingel ten oosten van de Albert Schweitzersingel, de Mahatma Gandhisingel, het gedeelte van de Moeder Theresasingel ten noorden van de Madame Curiesingel, de Madame Curiesingel, de Tintlaan, de Edelsteensingel en de Pastellaan.

Op stille gebiedsontsluitingswegen is eveneens een maximale snelheid toegestaan van 50 km/uur. Parkeren op of terzijde van de rijbaan is mogelijk. Voorbeelden van stille gebiedsontsluitingswegen in Rokkeveen zijn de Spectrumsingel en de Regenboogsingel.

Op gebiedsontsluitingswegen wordt gestreefd naar snelheidsremmende voorzieningen bij drukke oversteekplaatsen en bushaltes.

Erftoegangswegen
Deze wegen hebben als functie het rechtstreeks ontsluiten van woningen, winkels en bedrijven. De bestemmingsfunctie staat centraal zodat op deze wegen geen sprake is van een hoog percentage doorgaand verkeer. De wenselijke maximale snelheid in verblijfsgebieden bedraagt 30 km/uur. Vormgeving en inrichting van deze wegen zijn overeenkomstig de inrichtingseisen voor 30 km/uur gebieden en (woon) erven.

Fietsverkeer
In Rokkeveen zijn enkele routes voor het fietsverkeer aanwezig die onderdeel zijn van het stedelijk netwerk van fietspaden:

Regionaal fietsnetwerk
Door Rokkeveen lopen vier regionale fietsroutes: de fietsroute over de 2e/3e/4e Stationsstraat, de fietsroute Mandelabrug, Danny Kaylaan, Mahatma Gandhisingel, Edelsteensingel, 4e Stationsstraat, de fietsroute Balijbrug, Houtsingel, Danny Kaylaan, Madame Curiesingel, Tintlaan, Witgeellaan, Paletsingel/Vernispad/Koraalrood en de fietsroute Balijbrug, Ebbehout, Woudlaan, Zilverberkzoom, in de toekomst door te trekken naar de Katwijkerlaan. Deze fietspaden hebben een doorstroomfunctie.

Hoofdfietsnetwerk
In het hoofdnetwerk voor het fietsverkeer (Fietsplan 1998, Nota Mobiliteit Zoetermeer 2005) zijn onder meer de regionale fietsroutes opgenomen. Daarnaast ontsluiten de hoofdfietsroutes de wijk zelf en verzorgen ze op vier plekken de fietsverbindingen met de rest van Zoetermeer via de ongelijkvloerse kruisingen met de spoorlijn en de A12 (Rokkeveenseweg, Stationsstraat, Mandelabrug, Balijbrug/Westergo).

Verbindend fietsnetwerk
Het netwerk van gebiedsontsluitingswegen functioneert tevens als verbindend fietsnetwerk. Dit verbindend netwerk draagt er toe bij dat voorzieningen ook per fiets vlot en veilig bereikbaar zijn.

Figuur 3.6: Langzaam verkeernetwerk

Openbaar vervoer
In Rokkeveen zijn verschillende vormen van openbaar vervoer. Zo wordt de wijk ontsloten door de stations Zoetermeer en Zoetermeer-oost aan de Goudse lijn. De belangrijkste vorm van lokaal openbaar vervoer zijn de lijnen van de stadsdienst Zoetermeer. Ook een aantal interliners en streek(bus)lijnen rijden door Rokkeveen. Verder is de regiotaxi een onderdeel van het openbaar vervoer systeem in de wijk.

Busvervoer
Er zijn twee stadsbuslijnen die (een deel van) de wijk Rokkeveen ontsluiten (lijn 71 en 72) en verbinden met het Stadshart en Centrum-West. Streeklijnen 170 (Zoetermeer-Rotterdam) en 121 (Zoetermeer-Delft) rijden via Rokkeveen-Centrum en de bussluis 4e Stationsstraat. Over de Zuidweg en een deel van de Oostweg rijden spitslijn 204 (Zoetermeer-Rotterdam) en interliner 52 (Lansinghage-Rijswijk). In de toekomst wordt daaraan toegevoegd een snelle buslijn (ZoRo-bus) naar de halte Rodenrijs van RandstadRail. Met deze voorzieningen wordt het grootste deel van Rokkeveen goed ontsloten. Alleen de bereikbaarheid van de bestemmingen per openbaar vervoer in het zuidoostelijke wijkdeel (Natuursteenlaan) is niet optimaal. Overigens verandert de busdienstregeling elk jaar.

Regiotaxi Haaglanden
Het regiotaxivervoer verzorgt het vraagafhankelijk vervoer van deur tot deur van en naar iedere bestemming in Haaglanden. De regiotaxi ontsluit heel Rokkeveen.

Parkeren
Op grond van de Parkeernota geldt dat parkeren in beginsel op eigen terrein moet worden gefaciliteerd. Dit geldt ook voor de nieuwe ontwikkelingen die in dit plan mogelijk worden gemaakt.

3.2.6 Groen en natuur

Ruimtelijke verschijningsvorm
De heldere geometrische opzet van de wijk is terug te vinden in de vorm van de groenstructuur, die deels ook als ruimtelijke drager voor de wijk fungeert. Zie hiervoor ook de stedenbouwkundige opzet van de wijk. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een wijk als Seghwaert is het groen niet kleinschalig als een fijnmazig net over de wijk verdeeld, maar is het groen geconcentreerd in grotere eenheden aan de wijk toegevoegd, daarbij maximale loopafstanden van circa 400 meter respecterend. De ontwerpstijl van het groen is evenals de stedenbouwkundige opzet en architectuur vrij rationeel en strak van vorm. Hiermee zijn eenvoudige en overzichtelijke groengebieden ontstaan. Qua materiaal zijn vooral grashagen en solitaire of in rijen geplante bomen toegepast. De vormgeving, in combinatie met het beheer, resulteert in een verzorgd en gecultiveerd beeld. Braakliggende terreinen springen er qua beeld uit wegens de ruige begroeiing. Door de stedenbouwkundige opzet, waarbij woningen vrijwel altijd met de achterkanten naar elkaar staan en bijna nooit met de achterkanten naar het openbaar gebied, is het groen veel minder vaak vormgegeven als struikenrijke buffer tussen wonen en park dan in wijken als Meerzicht, Buytenwegh en Seghwaert. Hiermee zijn in Rokkeveen heldere overgangen tussen openbaar en privé ontstaan.

In het westelijk deel van Rokkeveen is de opzet van de Floriade van 1992 nog duidelijk herkenbaar. Vanaf het Station Zoetermeer voerde de Mahatma Gandhisingel met haar laanbeplanting van linden naar de entree van de Floriade. De hoofdopzet van de Floriade werd gevormd door een zogenaamde 'ganzenvoet', zodat de bezoekers snel over het terrein konden worden verspreid. De meest zuidelijke poot van die ontsluiting wordt nu nog gevormd door het Morapad, de middelste door het Ganzevoetpad, de meest noordelijke is verdwenen. Over de middelste poot, het Ganzevoetpad, liep de Floriadetram. Deze lag verhoogd op een soort dijkje, waardoor de tram wandelende bezoekers ongelijkvloers kon kruisen en men vanuit de tram tevens een mooi uitzicht op het terrein had. Ook het huidige Floriadepark, de Floraplas en de poldertuinen zijn overblijfselen van de Floriade.

De betekenis van de groenstructuur van Rokkeveen voor de natuur en recreatie

De groenstructuur in Zoetermeer is opgebouwd uit natuur- en recreatiegebieden op regioniveau, recreatiegebieden op stadsniveau en het groen op wijk- en buurtniveau.

Natuur- en recreatiegebieden op regioniveau
Een belangrijke voorziening voor de natuur en recreatie in Rokkeveen is gelegen in het aangrenzende Balijbos (en verder westelijk overgaand in Bieslandse bos en Delftse Hout). Het Balijbos behoort tot de Groenblauwe Slinger. De Groenblauwe Slinger is een aaneenschakeling van grote en robuuste groengebieden tussen Midden-Delfland en het Groene Hart en als zodanig één van de Metropolitane (provinciale) landschappen van de Zuidvleugel.

Het meest oostelijk deel van dit bos is 20 jaar geleden aangeplant ter gelegenheid van de voorbereiding van de Floriade 1992. De meer westelijk gelegen delen van het bos zijn later in fasen aangeplant. De moeraswig is in 2003 voltooid. Natuurontwikkeling in het Balijbos (met een omvang van 360 hectare) zal in de toekomst steeds meer natuurwaarden genereren, welke ook zullen uitstralen op de wijk Rokkeveen. Er worden steeds vaker - en meer - bosvogels in de wijk waargenomen. In de randzone van het Balijbos is op initiatief van de Zoetermeerse bevolking een natuurspeelbos gerealiseerd. Hier kunnen kinderen op natuurlijke en speelse wijze weer contact maken met de natuur in hun directe leefomgeving. Aan de oostzijde bevindt zich de landscheiding. Deze is onderdeel van een ecologische zone die -onder de A12 door- het Bentwoud met groengebieden ten zuiden van Zoetermeer verbindt.

Ook de natte smalle zone aan de aan zuidelijke rand van Rokkeveen behoort tot de groenstructuur op regioniveau. .Deze zone loopt over in de landscheiding die ligt ten oosten van het bedrijventerrein Lansinghage. Deze zone wordt gekenmerkt door natte ruigte en vormt een verbinding van de Groenblauwe Slinger met de Rotte.

Groen op stadsniveau

De overgangszone van Rokkeveen-west naar de boswachterij kent een aantal voorzieningen, gedeeltelijk voortkomend uit de Floriade 1992. Deze voorzieningen spelen in op de groene, recreatieve behoeften van bewoners:

• de poldertuinen verbeeldden op de Floriade 1992 een vijftal typisch Zuid-Hollandse polderlandschappen. Veel is indertijd geïnvesteerd in het creëren van de juiste bodemomstandigheden voor de bijbehorende karakteristieke plantengroei. Ook nu nog fungeren deze natuurrijke tuinen als een belangrijk brongebied voor de verspreiding van talrijke bijzondere plantensoorten;
• de stadsboerderij vormde indertijd de inzending van Stichting Kinderboerderij Nederland (SKBN) op de Floriade 1992 en wordt tot op de dag van vandaag intensief ingezet ten behoeve van de natuur- en milieucommunicatie van de gemeente;
• ook de Floraplas en directe omgeving is ontworpen als onderdeel van de Floriade 1992. Vooral de treurwilgen, in een halve cirkel in bakken met grind in de vijver geplaatst, bleken aantrekkelijk voor broedende visdiefjes.

De voorzieningen in deze overgangszone zijn in de jaren na de Floriade 1992 aangevuld met de Balijmanege en een horecavoorziening.

Aan de zuidkant van de wijk bevindt zich het Burgemeester Hoekstrapark. Dit park heeft de vorm van een wig met de watertoren als oriëntatiepunt en twee assen: een meer bebouwde noordoostelijke as waarin de intensievere voorzieningen als een sporthal (De Veur), schoolwerk- en nutstuinen en speelplekken liggen en een natuurlijke zuidwestelijke as met de "veentuinen", speelweiden en de rozenberg als belangrijkste elementen. Al geruime tijd vormen de veentuinen het natuurrijke hart van dit park. Amfibieën, moerasvogels en -planten en libellen gedijen uitstekend in het park. Verder kent het park tussen beide assen nog een groot, centraal gelegen manifestatieveld dat is omgeven door bosjes met inheemse soorten, een uitkijkpunt (de rozenberg), een grote centraal gelegen vijver met tennis/squash en het sport- en partycentrum Dekker Sport. Het park wordt aan de zuidzijde langs de Oostweg afgezoomd met sportvelden van FC Zoetermeer en een restaurant. Aansluitend op het Burgemeester Hoekstrapark begeleidt een natuurlijk beheerde geluidswal het fietspad langs de Oostweg. In deze wal is eind jaren '80 van de vorige eeuw een vleermuizenwinterverblijf gebouwd. De Pissekade is een oude veenkade die is ingepast in de wijk en beheerd wordt met behulp van schapen.

De bermen van de Zuidweg en de Verlengde Oostweg worden al jaren extensief beheerd. Dit zogenaamde hooilandbeheer zorgt er voor dat deze hoofdwegen een groot deel van het jaar gekenmerkt worden door een kleurrijke uitstraling. Andere voor de natuur belangrijke structuren zijn de zones langs de spoorlijn Den Haag-Gouda, inclusief de geluidswal bij Rokkeveen-West en het Katwijkerlaantracé.

Groen op wijk- en buurtniveau
Rokkeveen heeft twee grote wijkparken van circa 5 hectare. Het Hertenpark in Rokkeveen-Oost en het Floriadepark in Rokkeveen-West. Daarnaast zijn er min of meer centraal in de woonbuurten enkele buurtparken van circa 1 hectare. In samenhang met kleinschalige groenvoorzieningen op blokniveau in de directe omgeving van woningen heeft de wijk goed bereikbaar en openbaar toegankelijk groen met afwisselende speel- en recreatievoorzieningen voor elke doelgroep. Natuurontwikkeling en biodiversiteit is tot diep in het woonweefsel herkenbaar.

Zoals de naam al aangeeft heeft de wijk het Floriadepark te danken aan de Floriade 1992. Dit park kent een rosarium waarvan de soorten indertijd zodanig geselecteerd zijn dat ze zonder het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen beheerd kunnen worden. Het voormalige bijenhuis met vegetatiedak is een ander overblijfsel van de Floriade. De waterspeelplaats is helaas niet meer in gebruik, maar nog wel aanwezig.

Het Floriadepark kent door zijn opzet en huidig beheer weinig specifiek natuurlijke kenmerken. Dat geldt in mindere mate voor het hertenpark, waar vooral het toegevoegde water met zijn natuurlijk beheerde oevers veel natuurpotenties toevoegt. Op structuurniveau zijn vooral de singels (met de plasbermen) en de wijkwegen met grazige bermen voor de natuur in de wijk van belang. Een plasberm is een ondiepe strook water direct langs de oever die meestal met riet begroeid is. Deze stroken zijn in Zoetermeer standaard aangelegd en zijn bedoeld om spelende kinderen voor verdrinken te behoeden.

Figuur 3.7: Natuurtypologiën in Rokkeveen zoals opgenomen in het Stadsnatuurplan