Stadscentrum Zuid (Culturele As)

3.4 Functionele analyse

3.4.1 Wonen

Het plangebied omvat twee woonbuurten (de Engelse en Franse buurt) met in totaal 724 woningen. De woonbuurten zijn gebouwd in de periode 1980-1989 en kenmerken zich door een mix van eengezinswoningen (36%) en gestapelde bouw (64%). De meest voorkomende woningtypen zijn de 3 en 4-kamer woningen. Deze maken meer dan 90% van de totale woningvoorraad in het plangebied uit. Het percentage koopwoningen bedraagt 13% en ligt daarmee ver onder het Zoetermeerse gemiddelde van 51%

Het aantal woningen in het plangebied zal toenemen als gevolg van de voorgenomen ontwikkeling en realisatie van de plannen voor de Culturele As. In het vastgestelde DO stedenbouwkundig plan Culturele As wordt uitgegaan van de toevoeging van 46 woningen, waarvan 10 grondgebonden en 36 gestapeld.

3.4.2 Bedrijven en werkgelegenheid

In het plangebied zijn ongeveer 80 bedrijven en aanbieders van voorzieningen gevestigd, met in totaal ruim 1.300 arbeidsplaatsen. De aanwezige overheid (gemeente Zoetermeer) is veruit de grootste werkgever in het plangebied. Het merendeel van de bedrijvigheid is gevestigd in de kantorenstrook aan de Engelandlaan en in het gebied tussen de Markt en het Stadhuisplein.

Het aantal vestigingen en werkzame personen zal naar verwachting toenemen als gevolg van de voorgenomen ontwikkelingen in het kader van de Culturele As.

3.4.3 Voorzieningen

In het plangebied bevinden zich diverse voorzieningen, waaronder de openbare hoofdbibliotheek en het Stadhuis (gelegen tussen de Markt en het Stadhuisplein). Aan de Leidsewallen is de Rooms Katholieke jongerenvereniging WESP gevestigd, alsook een instelling voor speciaal onderwijs. Verder is aan de Bordeauxstraat een tandartsenpraktijk gevestigd en aan de Londenstraat een aantal atelierruimten. De Markt biedt twee keer per week ruimte voor de warenmarkt.

Met de voorgenomen ontwikkeling van de Culturele As zal het aantal sociaal-culturele voorzieningen verder toenemen. De school voor speciaal onderwijs verhuist op termijn en gaat onderdeel uitmaken van de nieuwbouw op de voormalige locatie van de Schoutenhoek in de naastgelegen wijk Palenstein.

Evenementen

Omdat het vanuit een goede ruimtelijke ordening wenselijk is om evenementenlocaties en het aantal evenementen te begrenzen, zijn in dit bestemmingsplan de evenementenlocaties apart benoemd en op de plankaart aangeduid. Binnen het plangebied betreft het een deel van de openbare ruimte (waaronder voetgangersgebied, park, water en een parkeerterrein) die voor tijdelijke evenementen worden gebruikt. Het betreft geen evenemententerreinen die als zodanig zijn ingericht en gedurende een grote periode van het jaar voor evenementen worden gebruikt.

In de gemeentelijke Evenementennota is het begrip 'evenement' als volgt afgebakend: een voor het publiek toegankelijke verrichting van vermaak, georganiseerd door derden. De weekmarkt (warenmarkt) valt niet onder dit begrip.

De Markt (waaronder het Marseillepad en de groenzone rond de Grote Dobbe en de Grote Dobbe zelf) en het Stadhuisplein zijn in de gemeentelijke Evenementennota aangewezen als evenementenlocaties en worden al geruime tijd gebruikt voor het houden van jaarlijks terugkerende buitenevenementen. Het aantal bezoekers dat met de evenementen gepaard gaat is soms moeilijk te bepalen, omdat bij veel evenementen nauwelijks een onderscheid valt te maken tussen de bezoekers die specifiek voor het evenement komen en het normale winkelpubliek dat toch al naar het centrum zou komen, los van het evenement. Desondanks is getracht een inschatting te maken aan de hand van de jaarlijks terugkerende evenementen zoals opgenomen in Bijlage 2.

In Bijlage 2 is een overzicht opgenomen van de jaarlijks terugkerende evenementen op de Markt/Marseillepad en het Stadshuisplein. Aan de hand van deze lijst (aantal, duur, geschatte bezoekersaantallen) is een onderverdeling gemaakt in kleine en grote evenementen.

Er kan gesteld worden, op basis van de aangevraagde evenementen waarvoor een vergunning wordt verleend, dat het grootste deel van de evenementen kleinschalig is (niet meer dan 1.000 bezoekers). Dit betreft voor een belangrijk deel ééndaagse evenementen.

Het overige deel van de jaarlijks terugkerende evenementen is beduidend groter. Voor de grootste evenementen, zoals de Festivalweek op de Markt, geldt een maximum bezoekersaantal (overeengekomen in overleg met de nooddiensten in verband met de veiligheid en openbare orde) van ongeveer 11.000. Hierop wordt ook gecontroleerd. Het betreft in dat geval echter een tijdelijk afgebakend en omheind deel van de Markt, waarbinnen circa maximaal 11.000 bezoekers kunnen worden toegelaten. Dit is bij de ingang eenvoudig te controleren. Niet alle evenementen worden echter afgebakend door een omheining. In dat geval kent het als evenemententerrein aangeduide gebied Markt/Marseillepad/Grote Dobbe/Nicolaasplein/Museumplein een maximale capaciteit van 15.000 bezoekers. Dit aantal wordt dan ook als maximum aangehouden. De grotere evenementen zijn meestal meerdaagse evenementen.

Bij sommige evenementen wordt ook een deel van de Grote Dobbe betrokken door toepassing van tijdelijke pontons in het water. Voor het nieuwe Nicolaasplein en het Museumplein is de verwachting dat ook deze vanwege hun ligging, direct tussen de Dorpsstraat en de toekomstige rondloop, bij sommige evenementen worden betrokken. Daarom is de aanduiding 'specifieke vorm van cultuur en ontspanning - evenemententerrein 1' ook over het Nicolaasplein en het Museumplein gelegd.

Op grond hiervan is in de regels bij dit bestemmingsplan bepaald dat er op de Markt/Marseillepad (en Nicolaasplein, Museumplein en gedeelte Grote Dobbe met omringende groenstrook) jaarlijks maximaal 36 evenementen zijn toegestaan, waarvan:

• maximaal 26 kleine evenementen per jaar met maximaal 1.000 bezoekers per dag en een maximale duur van 1 dag per evenement (exclusief op- en afbouw);

• maximaal 10 grote evenementen per jaar met maximaal 15.000 bezoekers per dag en een maximale duur van 5 dagen per evenement (exclusief op- en afbouw);

Hierbij is rekening gehouden met een beperkte groei in het aantal grote evenementen aangezien de huidige economische crisis momenteel de oorzaak is van een stagnatie in het aantal evenementen. Wanneer de economie weer aantrekt neemt het aantal evenementen naar verwachting nog enigszins toe ten opzichte van het aantal dat nu in bijlage 2 is opgenomen. Derhalve is enige ruimte opgenomen in het aantal grote evenementen (3 evenementen extra).

Voor het Stadhuisplein is de aanduiding 'specifieke vorm van cultuur en ontspanning - evenemententerrein-2' in de regels opgenomen en bepaald dat jaarlijks maximaal 29 evenementen zijn toegestaan, waarvan:

• maximaal 23 kleinschalige evenementen per jaar met maximaal 1.000 bezoekers per dag en een maximale duur van 1 dag per evenement.

• maximaal 6 grote evenementen per jaar met maximaal 4.000 bezoekers per dag en een maximale duur van 1 dag per evenement.

De dagen die nodig zijn voor het op- en afbouwen van podia en tenten, etc., zijn daarbij niet meegeteld.

In de vastgestelde gemeentelijke Marktverordening (2010) is bepaald dat het aantal marktverplaatsingen van de weekmarkt (warenmarkt) gemaximeerd is op vijf per jaar. Hierdoor is het aantal zaterdagevenementen op de Markt gelimiteerd tot maximaal vijf keer per jaar. In geval van verplaatsing is het Marseillepad in de Marktverordening aangewezen als vervangend terrein. In de Algemeen Plaatselijke Verordening van de gemeente Zoetermeer is bepaald dat voor evenementen een evenementenvergunning nodig is.

3.4.4 Verkeer en vervoer

3.4.4.1 Autoverkeer

In Zoetermeer worden de wegen volgens het principe van Duurzaam Veilig vormgegeven. Dit is vastgelegd in de Nota Duurzaam Veilig 1e fase uit 1998.en de Nota Mobiliteit uit 2005. Het betekent dat wegen worden verdeeld in categorieën. Aan deze categorieën zijn snelheid, gebruik en inrichting gekoppeld. Doel is het verhogen van de herkenbaarheid en de verkeersveiligheid. De volgende categorieën worden onderscheiden:

Stroomwegen

Stroomwegen zijn onderdeel van het hoofdwegenstelsel van Zoetermeer. De wegen hebben als functie het snel afwikkelen van grote hoeveelheden doorgaand verkeer. Deze wegen verbinden wijken met elkaar en leiden het verkeer naar de A12 en de provinciale wegen. De maximum toegestane snelheid op stroomwegen bedraagt waar mogelijk 70 km/uur. In het plangebied liggen geen stroomwegen. De gemeentelijke stroomwegen ten behoeve van de ontsluiting van het Stadshart-Dorpsstraat zijn in de eerste plaats de Europaweg en Afrikaweg, en wat verder weg gelegen, de Oostweg en de Australiëweg. Daarnaast fungeert de Rijksweg A12 als stroomweg op het schaalniveau van het Rijk. Langzaam verkeer wordt niet via de stroomwegen afgewikkeld en kruist de stroomwegen uitsluitend ongelijkvloers of via verkeerslichten.

Gebiedsontsluitingswegen 

Gebiedsontsluitingswegen hebben als functie het verdelen en verzamelen van verkeer, en wonen en bedrijven bereikbaar te maken. Voor fietsers zijn er vrijliggende fietspaden of fietsstroken. De maximum snelheid bedraagt 50 km/uur. Er wordt binnen de gemeente Zoetermeer onderscheid gemaakt tussen 'drukke gebiedsontsluitingswegen' en 'stille gebiedsontsluitingswegen', waarbij het onderscheid o.a. bepaald wordt door de verkeersintensiteit (meer resp. minder dan ongeveer 6.000 motorvoertuigen per etmaal). Voor een overzicht van de gebiedsontsluitingswegen in het plangebied, zie kaart 3.3. Het betreft o.a. de.Frankrijklaan, Engelandlaan en een deel van de J.L. van Rijweg.

Buiten het plangebied, maar wel in de directe nabijheid, bevinden zich diverse drukke en stille gebiedsontsluitingswegen. Deze dragen bij aan de ontsluiting van het plangebied. Het betreft o.a. de Leidsewallen, Delftsewallen, Schoolstraat, Denemarkenlaan, Italiëlaan, Duitslandlaan, Luxemburglaan, Nederlandlaan, Canadalaan, Van Leeuwenhoeklaan, Willem de Zwijgerlaan, Oranjelaan, Karel Doormanlaan, Piet Heinstraat, Schoolstraat, Osylaan, Binnenweg, Bleiswijkseweg, Fokkerstraat, Van der Hagenstraat, Van Aalstlaan, Van Diestlaan, de J.L. van Rijweg.

Erftoegangswegen

Dit type wegen is onderdeel van een woon- of verblijfsgebied en heeft als belangrijkste functie het rechtstreeks ontsluiten van particuliere en openbare percelen. Op erftoegangswegen staat de verblijfsfunctie voorop en niet de verkeersfunctie. Er is geen sprake van een hoog percentage doorgaand verkeer. Fietsers rijden in principe over de rijbaan. Dit type wegen heeft in principe een 30 km/h regime of is een woonerf.

Kaart 3.3: Wegcategorisering

3.4.4.2 Fietsverkeer

Het bestaande fietsnetwerk in het plangebied is gedefinieerd in het Fietsplan Zoetermeer (1998) en de Nota Mobiliteit Zoetermeer (2005). Regionale routes zijn niet aanwezig in het gebied. In het plangebied is wel een aantal routes onderdeel van het hoofdfietsnetwerk voor fietsverkeer. Het hoofdnetwerk zorgt voor een goede bereikbaarheid binnen Zoetermeer en is een schakel binnen het regionale netwerk. Daarnaast ontsluiten de hoofdfietsroutes het centrum en verzorgen ze verbindingen met de rest van Zoetermeer. De route via Leidsewallen, Bordeauxstraat en Italiëlaan en de route via de Dorpsstraat en de Vlamingstraat zijn onderdeel van het hoofdfietsnetwerk.

De overige routes maken onderdeel uit van het verbindend fietsnetwerk. Het verbindend netwerk ondersteunt het hoofdnetwerk en verdeelt het fietsverkeer verder de wijk in. Dit verbindend netwerk draagt ertoe bij dat voorzieningen ook per fiets vlot en veilig bereikbaar zijn. Dit netwerk bestaat uit de schakels tussen het Stadscentrum en het hoofdfietsnetwerk.

Kaart 3.4: Fietsnetwerk

3.4.4.3 Openbaar vervoer

Het plangebied wordt ontsloten door RandstadRail, twee regionale buslijnen en twee stadslijnen.

RandstadRail
De dragers van het openbaar vervoer in Zoetermeer zijn de spoorlijn Den Haag – Gouda en de RandstadRaillijnen 3 en 4. De stations aan de spoorlijn Den Haag – Gouda liggen buiten het bestemmingsplangebied.
RandstadRail is een netwerk van sneltramverbindingen in de regio Haaglanden/Rotterdam. Op de halte Leidschenveen kan overgestapt worden op de lijn naar Rotterdam. Met de dienstregeling die is ingegaan per 12 december 2011 rijdt in Zoetermeer lijn 3 over de "krakeling" en lijn 4 rijdt naar Oosterheem. Op zowel de "krakeling" als de tak naar Oosterheem is sprake van een hoge frequentie in de spitsuren en een lagere frequentie in de daluren. In het plangebied ligt de RandstadRail-halte: 'Stadhuis'. Vlakbij het plangebied ligt de halte 'Dorp'.

Busvervoer
In het plangebied zijn geen bushalten aanwezig. De dichtsbijzijnde bushalte ligt tegen de grens van het plangebied aan, langs de Bordeauxstraat. Bij deze bushalte stoppen vier lijnen: lijn 71 richting Centrum-West, lijn 72 richting de wijk Rokkeveen, lijn 174 richting Bleiswijk/Berkel en lijn 177 richting Gouda. De bussen rijden ieder met een frequentie van 1x tot 2x per uur.

Deeltaxi vervoer
De RegioTaxi Haaglanden verzorgt het vervoer van deur tot deur van en naar iedere bestemming in Haaglanden. De regiotaxi komt daar waar het gewone openbaar vervoer niet komt.

3.4.4.4 Parkeren

De parkeervoorzieningen in het plangebied bestaan uit openbare parkeerthema's en een groot aantal parkeerplaatsen op eigen terrein (garage, bewonersparkeren (beugels), carport, tuinparkeerplaats). In de huidige situatie is het aantal parkeerplaatsen in het openbaar gebied afgestemd op het aantal parkeerplaatsen op eigen terrein. Alleen op de dinsdag, als er warenmarkt is, zijn in de directe omgeving van de Markt alle parkeerplaatsen bezet. Tijdens de warenmarkt op zaterdag is dit minder aan de orde. Veel parkeerplaatsen die doordeweeks gebruikt worden door werknemers van de aanwezige kantoren, zijn dan juist beschikbaar voor het winkelend publiek.

Om oneigenlijke parkeerdruk in de woonbuurten te voorkomen, is het van belang dat de op eigen terrein gerealiseerde parkeervoorzieningen ook als zodanig behouden blijven en gebruikt worden.

3.4.5 Groen, natuur en landschap

De Culturele As ligt op de overgang van de oude dorpskern naar het moderne Stadscentrum. Deze bijzondere ligging komt terug in de groenstructuur van het gebied. In onderstaande kaarten zijn voor het plangebied de groenstructuur en de natuurtypologieën uit het Stadsnatuurplan weergegeven.

Kaart 3.5: Groenstructuur

Kaart 3.6: Natuurtypologieën uit het Stadsnatuurplan

Het oude Dorp

De opbouw van het oude Dorp kenmerkt zich door lintbebouwing met een groene rand. Deze groene rand vormt het decor vanaf de nieuwe stad, waar de molen en de beide kerktorens als bakens bovenuit steken. De groene rand grenst aan de tussenboezem die rond het oude Dorp ligt. Een deel van deze groene rand, waar onder het Pastoorsbos, maakt onderdeel uit van het gebied van de Culturele As.

De bebouwing in het lint van de Dorpsstraat wordt afgewisseld door pleinen, dwarsstraten en poorten (een pad of steeg tussen huizen). Binnen het gebied van de Culturele As ligt aan een kleine parkachtige open ruimte het voormalige gemeentehuis (nr. 10). In de achttiende eeuw bevond zich daar de buitenplaats Hofrust met een theekoepel aan de Dobbe. In de jaren '60 van de vorige eeuw is het huis in gebruik genomen als gemeentehuis, tot aan de realisatie van het nieuwe Stadhuis. Nu is op deze plek een kantoor gevestigd en is het achtergelegen gebied niet meer toegankelijk.

De Grote Dobbe en omgeving

De Grote Dobbe is ontstaan uit een verbreding van de wetering rond het oude dorp. Het vormt de schakel tussen de oude historische Dorpsstraat en het nieuwe moderne Stadscentrum van Zoetermeer. De waterplas creëert een open ruimte tussen beide gebieden. Hierdoor gaan de gebieden geleidelijk in elkaar over en behouden oud en nieuw hun eigen karakter. De Grote Dobbe heeft vanuit het Stadscentrum gezien een open karakter en is daarmee goed zichtbaar. Vanuit het oude dorp is de waterplas voor een belangrijk deel afgeschermd door een groene rand (bestaande uit onder andere het Pastoorsbos en de achtertuinen van de woningen aan de Dorpsstraat). Hierdoor is de zichtbaarheid van de Grote Dobbe vanuit de Dorpsstraat beperkt.

Aan de westzijde van het plangebied, grenzend aan de RandstadRail, ligt een buurtpark. Dit buurtpark ligt deels in het voormalige lint van de Voorweg, maar is door het spoor van de RandstadRail hiervan afgesneden. Het buurtpark bestaat uit speelvelden omzoomd door bomen met een groene verbinding naar de Grote Dobbe.

Het Stadscentrum

Het Stadscentrum kenmerkt zich door een hoge bebouwingsdichtheid met diverse open ruimten zoals pleinen. Het merendeel van deze open ruimten heeft een stenig karakter, deels vormgegeven met bomen. In het kernwinkelgebied bestaat het groen voornamelijk uit bomen die de winkelroutes begeleiden. Aan de noordrand van het Stadscentrum is het zogenoemde Parkstiltegebied gelegen. Dit groengebied ligt verdiept ten opzichte van het winkelgebied en bestaat onder andere uit een grote vijver.

In de woonbuurten van het Stadscentrum is het openbaar groen beperkt tot wegbeplanting en afschermende beplanting rond parkeerplaatsen en speelplekken.

3.4.6 Water

Het plangebied maakt deel uit van twee waterstaatkundige eenheden (peilvakken) en valt binnen de beheersgrenzen van het Hoogheemraadschap van Rijnland. Een waterstaatkundige eenheid is een gebied waarin het watersysteem een geheel vormt en waarbinnen één waterpeil wordt gehanteerd. De delen van het plangebied die ten noorden van de Grote Dobbe liggen maken deel uit van de waterstaatkundige eenheid de 'De Nieuwe Driemanspolder'. Het waterpeil binnen deze eenheid is - 5.80 m t.o.v. N.A.P.
Het water van de Leidse Wallenwetering en de Grote Dobbe en het gebied ten zuiden daarvan maken deel uit van een de waterstaatkundige eenheid 'De Zoetermeerse Tussenboezem'. Het waterpeil binnen deze eenheid is - 1.69 m t.o.v. N.A.P.

Voor het Waterplan Zoetermeer is gekeken naar het waterbezwaar in onder meer deze peilvakken. Daarbij zijn de eventuele knelpunten per grondgebruik in de peilvakken in kaart gebracht. Voor het peilvak 'De Zoetermeerse Tussenboezem' zijn op diverse plekken knelpunten in het stedelijk gebied geconstateerd. Op die plekken is de kans dat een stuk grond onderloopt bij veel regenval groter dan de landelijke normen.

Het wateroppervlak binnen het plangebied bedraagt ruim 27.000 m2. Dit is 12% van het totale oppervlak van het plangebied. Het grootste deel van het wateroppervlak wordt gevormd door de Grote Dobbe. Daarnaast maakt een gedeelte van de Leidse Wallenwetering onderdeel uit van het plangebied. Deze watergang kent –ter hoogte van de spoorbrug- een inlaat richting het naastgelegen peilgebied. In de uiterste westpunt van het plangebied bevindt zich een ondergrondse verbinding (duiker) die twee waterpartijen –die grenzen aan het plangebied- met elkaar verbindt.

In en rondom het plangebied ligt een gescheiden rioolstelsel. Het vuilwater van de gebouwen wordt afgevoerd naar het vuilwaterstelsel. Het hemelwater van zowel de daken, als de parkeerterreinen wordt afgevoerd naar het hemelwaterstelsel. Het hemelwaterstelsel loost het water in de aanwezige watergangen en waterpartijen binnen het plangebied.

3.4.7 Communicatieverkeer en nutsvoorzieningen

In het plangebied bevindt zich een aantal transportleidingen voor aardgas en een aantal 25 kV elektriciteitskabels. De bedrijfsdruk in de transportleidingen is niet groter dan 8 bar, waardoor het niet nodig is deze specifiek te bestemmen. Ook de elektriciteitskabels hoeven niet specifiek te worden bestemd.

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 5.7.