Centrum

3.4 (Overige) uitgangspunten en randvoorwaarden

3.4.1 Beschermd dorpsgezicht

Een groot deel van het plangebied maakt onderdeel uit van het beschermd dorpsgezicht in Voorschoten (Beschermd Dorpsgezicht Centrum Voorschoten (1968)).

Het karakter van het beschermd dorpsgezicht wordt in belangrijke mate bepaald door de vrijwel gesloten gevelwanden langs de langgerekte marktstraat (Voorstraat) en de versmalling van het straatprofiel aan de beide uiteinden hiervan. De hiermee gecreëerde beslotenheid wordt nog vergroot door de beplanting met twee rijen linden. De bomen leveren samen met de bebouwing een historisch en te behouden dorpsbeeld op.

Het merendeel van de bebouwing aan de Voorstraat dateert uit de 19de eeuw, waaronder de panden Voorstraat 36 tot en met 50, met een eenvoudige maar goed harmoniërende architectuur, en de panden Voorstraat 37 en 39, waarbij een sobere architectuur gepaard gaat met wat meer allure. Oudere en tevens ook rijkere bebouwing is te vinden bij het Ambachtshuis met het hiernaast gelegen Baljuwhuis en het statige 13e eeuwse pand Voorstraat 11.

De aanwijzing van een beschermd dorpsgezicht ex artikel 20 van de monumentenwet omvat behalve de Voorstraat met de hieraan gelegen bebouwing, de Hervormde Kerk met het naastgelegen kerkhof, de rond dit kerkhof gelegen bebouwing, waaronder de in het dorpsbeeld zeer karakteristiek gelegen panden Treubstraat nummers 31-33-35 en voorts de Hervormde pastorie Treubstraat 5 met de directe omgeving hiervan.

De aanwijzing tot beschermd dorpsgezicht betekent nadrukkelijk geen "bevriezing" van de terreinen en opstallen binnen de begrenzing. De beschermende maatregelen, die na de aanwijzing tot beschermd dorpsgezicht door middel van een stedenbouwkundige regeling voor het desbetreffende gebied zijn genomen, dienen in de eerste plaats om het karakter van het beschermde dorpsbeeld zoveel mogelijk te behouden, zonder evenwel tot een volledige conservering van het nu bestaande over te gaan.

Voor de Voorstraat betekent dit het behoud van de huidige rooilijnen, het behoud van de aanwezige boombeplanting en het treffen van zodanige stedenbouwkundige voorschriften ten aanzien van de bestemming en vormgeving van de bebouwing, dat een harmonisch beeld behouden blijft.

Afbeelding 3.14: Begrenzing Beschermd dorpsgezicht

3.4.2 Cultuurhistorie

Gebouwen met cultuurhistorische waarde dienen te worden behouden en beschermd. De gemeente Voorschoten kent circa 250 monumentale panden.

In het plangebied zijn 25 rijksmonumenten gesitueerd. Het plangebied kent de volgende rijksmonumenten:

• Kerkplein 2 - Dorpskerktoren
• S.W. Churchillweg 2 - Voormalige pastorie en tuinmuur
• Treubstraat 21 en 23 - Woning
• Treubstraat 30, 31 en 33 - Drie woningen verbouwd tot één woonhuis
• Voorstraat ongenummerd - Waterpomp
• Voorstraat 3 - 5 - Winkel/woning
• Voorstraat 11, Kerkpad 2 en 4 - Boerderij, nu woning. Stal verbouwd tot 2 woningen
• Voorstraat 12 - Ambachts- en Baljuwhuis
• Voorstraat 13 - Woning
• Voorstraat 14 - Ambachts- en Baljuwhuis
• Voorstraat 16 - Hotel / Grand café
• Voorstraat 31 - Boerderij, nu wonen met werken aan huis
• Voorstraat 33 - Woning
• Voorstraat 36 - Woning
• Voorstraat 37 - Woning
• Voorstraat 38 - Woning
• Voorstraat 39 - Woning
• Voorstraat 40 - Woning
• Voorstraat 41 - Complex v.m. Rietdekkersbedrijf
• Voorstraat 41 - Woning
• Voorstraat 41 - Schuur
• Voorstraat 42 - Woning
• Voorstraat 48 - Woning
• Voorstraat 50 - Woning
• Voorstraat 51 - Woning

Kerkplein 2 - NH-kerk		Voorstraat 14 - Ambachts- en Baljuwhuis	Voorstraat - Waterpomp

Afbeelding 3.15: Monumenten in het plangebied

Een gemeente kan ook besluiten een monument te beschermen. De gemeente doet dit door een eigen monumentenlijst op te stellen op basis van de Gemeentelijke Monumenten Verordening. De gemeente Voorschoten heeft de volgende 6 objecten in het plangebied op de eigen monumentenlijst geplaatst:

• Burgemeester van de Haarplein 4 -10 - Complex, boerderij en bijgebouwen
• Kerkplein 2 - NH-kerk met begraafplaats
• Molenlaan 7 - Pakhuis
• Raadhuislaan 6 - Gevelsteen; afkomstig van molen "De Oranjeboom"
• Schoolstraat 2 - Gereformeerde kerk
• Voorstraat 17 - Historisch museum Voorschoten
• Voorstraat 19/21 - Postkantoor

Op onderstaande afbeelding is te zien waar de monumenten zich bevinden.

Afbeelding 3.16: Ruimtelijk overzicht van de rijks- en gemeentelijke monumenten in het plangebied.

3.4.3 Archeologie

De gemeente Voorschoten heeft een rijk bodemarchief. De doelstelling van het gemeentelijk archeologiebeleid is om de archeologische bronnen zo verantwoord mogelijk te beschermen. Om deze doelstelling te kunnen realiseren is in het bestemmingsplan een aantal voorschriften en maatregelen opgenomen. Deze voorschriften zijn gebaseerd op een inventarisatie en evaluatie van de omvang en kwaliteit van het archeologisch bodemarchief. Aan de hand van deze inventarisatie, die de gehele gemeente beslaat, is een archeologische verwachtingskaart ontwikkeld, de archeologische beleidskaart Pact van Duivenvoorde (december 2008).

Op de archeologische beleidskaart zijn negen soorten gebieden met bijbehorende beleidsregels te onderscheiden:

• 1. Beschermde archeologische Rijksmonumenten
• 2. Terreinen van hoge en zeer hoge archeologische waarde
• 3. Historische kernen en bewoningsplaatsen
• 4. Hoge verwachting voor de periode Neolithicum t/m Nieuwe tijd: Duinen
• 5. Hoge verwachting voor de periode Neolithicum t/m Nieuwe tijd: Hollandveen op zand en rivierklei
• 6. Lage archeologische verwachting: Hollandveen op klei
• 7. Hoge archeologische verwachting: lintbebouwing 16e - 17e eeuw en locaties historische bebouwing
• 8. Lage archeologische verwachting: klein, ontveent of afgraving
• 9. Zee

Het centrum van Voorschoten is op deze archeologische beleidskaart aangewezen als grond met cultuurhistorische waarde (van de categorie 3 en 5). In de regels van het bestemmingsplan zal hiervoor de juiste bescherming worden opgenomen.

Afbeelding 3.17: Archeologische beleidskaart Pact van Duivenvoorde december 2008

3.4.4 Conclusie

Het centrum van Voorschoten kent een rijk historisch verleden wat door middel van de aanwijzing van een beschermd dorpsgezicht en het aanwijzen van gemeentelijke en rijksmonumenten wordt beschermd. De archeologische waarde van het gebied wordt beschermd door middel van de regels behorende bij het bestemmingsplan. Omdat dit bestemmingsplan geen ontwikkelingen mogelijk maakt hoeft hier verder geen nader archeologisch onderzoek te worden gedaan.