Dorp Klaaswaal

2.3 Ruimtelijke opbouw

Dijken

De dijken worden, zoals eerder omschreven, hoofdzakelijk gekenmerkt door een asymmetrisch profiel. Aan de voormalige zeezijde staat de bebouwing op de dijk, aan de voormalige landzijde staat de bebouwing daarentegen aan de voet van de dijk. De bebouwing op de dijk staat zeer dicht naast elkaar, zodat er sprake is van een gesloten bebouwingswand. De bebouwing aan de voet van de dijk daarentegen bestaat veelal uit vrijstaande bebouwing. Deze bebouwingselementen vormen samen met de in de tuinen aanwezige beplanting eveneens een meer gesloten wand.

De Molendijk is in het dorp niet voorzien van boombeplanting. In het talud van de Oud-Cromstrijensedijk OZ en WZ staan meer naar de randen van het dorp essen.

Het kruispunt van de Oud-Cromstrijensedijk OZ en WZ met de Molendijk/Rijksstraatweg vormt zowel in functionele als in visueel-ruimtelijke zin een "knooppunt" binnen het dorp. De bebouwing staat hier aan beide zijden van de dijken in het dijktalud zodat er sprake is van een vrij smal profiel met een steenachtig karakter. De bocht in de Molendijk versterkt het besloten karakter van dit "knooppunt".

De dijken in het dorp worden nog steeds gekenmerkt door een menging van functies. Naast woningen maken zowel agrarische als niet-agrarische bedrijven, detailhandel, horeca en maatschappelijke voorzieningen deel uit van de bebouwingslinten.

Oude kern

De oude kern van het dorp beslaat slechts een beperkt deel van het huidige dorpsgebied. Naast de (dijk)bebouwing rond het kruispunt Oud-Cromstrijensedijk OZ en WZ/Molendijk/Rijksstraatweg bestaat de kern uit de bebouwing in de Voorstraat, de Kerkstraat en een gedeelte van de bebouwing langs de Nassaustraat en de Havenweg. Het eerste deel van de Kerkstraat heeft een smal profiel. De bebouwing langs deze straat staat dicht op elkaar, zodat er sprake is van een besloten en steenachtig karakter. De Nederlands Hervormde kerk is in de oude kern bijna overal zichtbaar, en vormt daardoor een markant oriëntatiepunt in het dorp.

Het karakter van de Havenweg wordt in belangrijke mate bepaald door de Binnenhaven als watergang met bruggetjes naar de percelen aan de westzijde. Door de aanwezige voortuinen heeft deze straat een groen karakter. De kerk van de Gereformeerde Gemeente ligt ten opzichte van de woningen ver naar achteren. Op het parkeerterrein voor de kerk is geen beplanting aanwezig.

Ook in de kern is er, hoewel de nog aanwezige boerenschuren hun agrarische functie groten-deels hebben verloren, thans nog sprake van een menging van functies (detailhandel, bedrijven en woningen).

Woongebied

Aan de noordzijde wordt het woongebied duidelijk begrensd door de Kreupeleweg. Aan de zuidoostzijde vormen de sportvelden, volkstuinen en het trafostation de begrenzing van het woongebied.

De ruimtelijke structuur van het woongebied hangt direct samen met de ontsluiting van het gebied, die wordt gevormd door de Claes Dankaertzstraat – Acacialaan (noordzuid) en de Lindenlaan – Paardebloemstraat (oostwest).

Vanaf dit assenkruis worden alle andere woonbuurtjes ontsloten. Daarnaast vormen de Vliet, het Oranjeplein en de voormalige watertoren duidelijk herkenbare elementen binnen de ruimtelijke structuur. De Vliet wordt gevormd door een voormalige kreek die van (soms brede) grasbermen en een boombeplanting (deels knotwilgen, deels essen) is voorzien. Deze watergang vormt als landschappelijke uitloper een groene verbinding tussen de oude kern, het nieuwe woongebied en het landschap. Het Oranjeplein in het verlengde van de Kerkstraat markeert zowel visueel-ruimtelijk als functioneel de overgang tussen de oude kern en het woongebied.

Het Oranjeplein is gedeeltelijk ingericht als parkeerplaats. Op woensdagmorgen wordt het gebruikt voor de weekmarkt. Daarnaast wordt het karakter van het plein bepaald door een plantsoen met enkele volwassen bomen. Door een aanpassing van de inrichting van het plein is het mogelijk verbetering te brengen in het bestaande ruimtelijk beeld, waardoor het bijzondere karakter van deze plek beter tot zijn recht kan komen.

Het oudste deel van het woongebied (Oranjeplein e.o.) ligt direct ten oosten van de oude kern. Vervolgens is het gebied ten noorden van de oude kern vanaf de Molendijk in oostelijke richting ontwikkeld. De verschillende buurtjes zijn daarbij duidelijk van elkaar te onderscheiden door de stedebouwkundige opzet en door de architectuur van de woningen.

De bebouwing bestaat overwegend uit woningen-in-rij. De woningen hebben (vrijwel) allemaal zowel een voor- als achtertuin. Verspreid over het gebied ligt een aantal groene speelplekken en plantsoentjes. Hoewel er slechts in enkele straten sprake is van een aaneengesloten boombeplanting, heeft het woongebied door de aanwezigheid van de Vliet, de tuinen en de verspreid voorkomende groene ruimten toch duidelijk een groen karakter.

In het woongebied komen naast woningen overwegend maatschappelijke en sociaal-culturele voorzieningen voor, zoals een drietal scholen, het sociaal-cultureel centrum De Hoekenisse, een sportzaal en een verenigingsgebouw van een muziekvereniging. Direct bij de oude kern bevindt zich het medisch centrum met onder meer huisartsen, polikliniek, apotheek en consultatiebureau.

Verder bevinden zich in het woongebied enkele bedrijven langs de onderweg van de Molendijk en langs de Kreupeleweg. Het langs de Kreupeleweg gevestigde bedrijf is door zijn schaal minder verenigbaar met het woongebied. In de huidige situatie vormt de achterzijde van het koelhuis aan de Kreupeleweg een storend element in de Elzenlaan. Indien het bedrijf zou worden verplaatst en vervangen door woningen zou het straatbeeld hier aanzienlijk kunnen verbeteren.

Bedrijventerrein

Ten zuiden van de Oud-Cromstrijensedijk OZ ligt het bedrijventerrein van Klaaswaal. Voor het bedrijventerrein is een afzonderlijk bestemmingsplan van kracht.