Afrikaanderwijk

6.5 Luchtkwaliteit

Op 15 november 2007 is de Wet tot wijziging van de Wet milieubeheer (luchtkwaliteitseisen), hierna de Wet luchtkwaliteit genoemd, in werking getreden. Deze wet vervangt het Besluit luchtkwaliteit 2005. De Wet luchtkwaliteit geeft invulling aan een dubbele opgave. Er is sprake van negatieve effecten op de volksgezondheid als gevolg van te hoge niveaus van luchtverontreiniging. Tegelijkertijd heeft het feit dat er sprake is van overschrijdingen van de Europese grenswaarden voor de luchtkwaliteit tot gevolg dat de realisatie van grootschalige ruimtelijke ontwikkelingen onder druk staat. Hierom is er haast geboden met het zo snel mogelijk verbeteren van de luchtkwaliteit en het zo veel mogelijk wegnemen van belemmeringen van gewenste ontwikkelingen.

In de Wet luchtkwaliteit zijn grenswaarden opgenomen voor de volgende stoffen; zwaveldioxide, stikstofdioxide, stikstofoxiden, zwevende deeltjes (fijnstof), lood, koolmonoxide en benzeen. De grenswaarden voor stikstofdioxide en fijnstof worden in Nederland in bepaalde gevallen overschreden, vooral langs drukke wegen in stedelijk gebied. Aan de andere grenswaarden wordt voldaan.

De kern van de Wet luchtkwaliteit is het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). In de gebieden waar de normen voor luchtkwaliteit niet worden gehaald, gaan de betrokken overheden met gebiedsgerichte programma's de luchtkwaliteit verbeteren. Het NSL bevat zowel ruimtelijke ontwikkelingen die de luchtkwaliteit verslechteren als maatregelen die de luchtkwaliteit verbeteren. Het NSL moet ervoor zorgen dat overal de grenswaarden worden gehaald. Het NSL is op 31 juli 2009 in werking getreden.

Tegelijk met de Wet luchtkwaliteit is het Besluit niet in betekenende mate bijdragen in werking getreden. De wet maakt onderscheid tussen ruimtelijke projecten die in betekenende mate bijdragen aan de luchtvervuiling en projecten die daaraan niet in betekenende mate bijdragen. Het besluit regelt de grens daartussen. Ruimtelijke ontwikkelingen worden getoetst aan de grenswaarden voor luchtkwaliteit bij de vaststelling van een ruimtelijk plan. Ontwikkelingen die niet in betekenende mate bijdragen hoeven niet meer te worden getoetst aan de grenswaarden.

De gemeenteraad kan een bestemmingsplan vaststellen als:

• 1. er door (de ontwikkelingen in) het plan geen grenswaarden worden overschreden;
• 2. de concentratie in de buitenlucht van de desbetreffende stof door het plan verbetert of ten minste gelijk blijft;
• 3. er sprake is van een beperkte toename van de concentratie van de desbetreffende stof en deze toename wordt gecompenseerd door een met het plan samenhangende maatregel of effect;
• 4. het plan niet in betekenende mate bijdraagt aan de luchtvervuiling;
• 5. de in het plan opgenomen ontwikkelingen passen binnen het NSL, of een programma voor het verbeteren van de luchtkwaliteit dat door een ander bestuursorgaan dan het Rijk is opgesteld.

Plangebied

Door het Ingenieursbureau van Gemeentewerken Rotterdam is een notitie opgesteld (d.d. 17 september 2010) waarin uiteen wordt gezet wat het effect is van het bestemmingsplan Afrikaanderwijk op de luchtkwaliteit. Daarbij is gebruik gemaakt van de mogelijkheid om aannemelijk te maken dat het bestemmingsplan niet in betekenende mate bijdraagt aan de luchtvervuiling.

De Wet Luchtkwaliteit maakt nieuwbouw van een beperkte omvang mogelijk zonder onderzoek en zonder toetsing aan grenswaarden (luchtkwaliteitseisen). Dit geldt voor de zogenaamde niet in betekenende mate (NIBM) projecten. Thans is de 3% regeling van kracht. Dit houdt in dat er sprake is van een NIBM project als de jaargemiddelde concentraties stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10) ten gevolge van het plan met maximaal 1,2 microgram/m3 toenemen ten opzichte van de autonome ontwikkeling. NIBM projecten voldoen aan de Wet luchtkwaliteit en kunnen worden gerealiseerd zonder toets aan de grenswaarden uit de Wet Luchtkwaliteit. Volgens de Regeling NIBM ligt de grens tot waar een project NIBM is bij 3.000 woningen of 200.000 m2 b.v.o. kantoren bij twee of meer onsluitingswegen voor het plangebied, de Afrikaanderwijk heeft meer dan twee ontsluitingswegen. Door voor de netto toenames van het verkeer de bijbehorende toename van het aantal ritten te bepalen, kan een inschatting worden gemaakt hoeveel extra ritten erbij komen voor het nieuwe programma. Door deze te vergelijken met de grens tot waar een project NIBM is kan worden bepaald of onder deze norm wordt gebleven. Daarnaast moet worden beoordeeld of het project afzonderlijk kan worden bekeken of dat ook andere ontwikkelingen binnen een straal van 1.000 meter dienen te worden meegenomen bij de bepaling of het project NIBM is (de anti-cumulatieregeling). Het gaat er hierbij om of de ontwikkellocaties gebruik maken van dezelfde ontsluitingsweg, waarbij een ontsluitingsweg wordt gedefinieerd als een weg waar minimaal 50% van het verkeer vanuit de nieuwe ontwikkeling overheen gaat. Indien plannen gebruik maken van dezelfde ontsluitingsweg dienen ze te worden gecumuleerd. Aangezien de ontwikkelingen verspreid liggen over het plangebied dat meerdere ontsluitingswegen kent gaat over geen enkele weg 50% van de autoritten die door het totaal van de ontwikkelingen wordt gegenereerd.

Bij volledige planrealisatie van het bestemmingsplan Afrikaanderwijk zullen er minimaal 72 woningen minder zijn dan in de huidige planologische situatie. Het bestemmingsplan maakt de realisatie van maximaal 10.348 m2 aan detailhandel, kantoren/bedrijven en/of maatschappelijke voorzieningen (niet geluidgevoelig) mogelijk. Dit programma kan met elke combinatie van de genoemde functies worden ingevuld, dus ook met het hele programma aan detailhandel. De omvang van individuele detailhandelsvestigingen is beperkt tot 200 m2, dus supermarkten zijn uitgesloten. Het bestemmingsplan maakt de realisatie van maximaal 6.000 m2 aan onderwijsvoorzieningen mogelijk. Hierbij is uitgegaan van een worst-case benadering dat dit niet-woonprogramma volledig nieuw is.

Uit een berekening met kengetallen blijkt dat het programma dat het bestemmingsplan nieuw mogelijk maak, minus 72 woningen, 5.515 autoritten per etmaal genereert. Het aantal autoritten per etmaal dat wordt gegenereerd door 3.000 woningen of 200.000 m2 aan kantoren is bepaald op 15.000. Het bestemmingsplan Afrikaanderwijk draagt dus niet in betekenende mate bij aan de luchtvervuiling. Luchtkwaliteit vormt geen knelpunt voor dit bestemmingsplan.