Afrikaanderwijk

6.4 Geluid

Geluidhinder kan ontstaan door verschillende activiteiten. In de Wet geluidhinder en de Wet milieubeheer zijn geluidsnormen opgenomen voor wegverkeerslawaai, railverkeerslawaai en industrielawaai. Deze normen geven de hoogst acceptabele geluidsbelasting bij geluidsgevoelige functies zoals woningen.

Bij het bepalen van de maximaal toegestane geluidsbelasting maakt de Wet onderscheid tussen bestaande situaties en nieuwe situaties. Nieuwe situaties zijn nieuw te bouwen geluidgevoelige functies of nieuwe geluidhinder veroorzakende functies.

Plangebied

Het bestemmingsplan Afrikaanderwijk maakt op negen ontwikkellocaties (A t/m I, zie afb. 4.1) vervangende nieuwbouw van geluidgevoelige bestemmingen mogelijk. Vervangende nieuwbouw waarbij binnen de begrenzing van de gesloopte bebouwing wordt teruggebouwd is geen nieuwe situatie en is niet onderzoeksplichtig. Op de ontwikkellocaties in de Afrikaanderwijk kan soms echter hoger worden gebouwd dan de huidige bebouwing, en soms met een andere situering van de gevels of met een groter programma aan maatschappelijke voorzieningen. Daarom moeten alle negen nieuwbouwlocaties worden gezien als nieuwe geluidgevoelige situaties in het kader van de Wet geluidhinder. Op alle ontwikkellocaties behalve locatie D worden woningen mogelijk gemaakt en op alle locaties behalve locatie F worden maatschappelijke voorzieningen mogelijk gemaakt. Maatschappelijke voorzieningen zijn o.a. onderwijs en gezondheidszorg. Bij gezondheidszorg wordt een onderscheid gemaakt in ziekenhuizen en verpleeghuizen, waarvoor dezelfde geluidnormen gelden als voor woningen, en in andere gezondheidszorggebouwen waarvoor strengere normen gelden. In de onderstaande tabel is aangegeven welke voorkeurswaarden en maximale waarden op de Afrikaanderwijk van toepassing zijn.

Grenswaarde				Geluidgevoelige bestemming	Wegverkeer [dB]	Railverkeer [dB]	Industrie [db(A)]
Voorkeurswaarde				Woning Onderwijsgebouw Ander gezondheidszorggebouw	48 48 48	55 53 53	50 50 50
Maximale waarde				Woning Onderwijsgebouw Ander gezondheidszorggebouw	63 63 53	68 68 68	55 60 55

De voorkeursgrenswaarde uit de Wet geluidhinder is de hoogste geluidbelasting (op de gevel) die zonder meer acceptabel is. Het college van burgemeester en wethouders hebben volgens artikel 83 van de Wet geluidhinder de bevoegdheid om een hogere waarde dan de voorkeurswaarde vast te leggen, tot de maximale grenswaarde. De onderbouwing van dit voornemen, het ontwerpbesluit, wordt tegelijkertijd met het ontwerp bestemmingsplan ter inzage gelegd. Om na te gaan in hoeverre aan de normen van de Wet geluidhinder kan worden voldaan zijn door het Ingenieursbureau van Gemeentewerken Rotterdam geluidberekeningen uitgevoerd. De resultaten hiervan zijn vastgelegd in het akoestisch onderzoek voor het bestemmingsplan Afrikaanderwijk, d.d. 27 augustus 2010.

6.4.1 Wegverkeer

Als in een zone langs een weg nieuwe situaties mogelijk worden gemaakt, dan moet conform de Wet geluidhinder een akoestisch onderzoek worden uitgevoerd. De breedte van de zone is afhankelijk van het aantal rijstroken, het stedelijk gebied en de maximum snelheid. Wegen waar een snelheid van maximaal 30 km/u geldt hebben geen onderzoekszone. In de onderstaande tabel is de zonebreedte aangegeven.

Tabel Breedte geluidszones langs wegen

Soort gebied					Stedelijk gebied		Buitenstedelijk gebied
Aantal rijstroken					1 of 2	3 of meer	1 of 2	3 of 4	5 of meer
Zonebreedte					200 meter	350 meter	250 meter	400 meter	600 meter

Geluidbelasting per locatie

Hieronder is per locatie de geluidbelasting vanaf de relevante wegen op de gevels aangegeven. Het gaat hierbij om de hoogste berekende geluidbelasting per weg in 2020, waarbij zowel de zoneplichtige wegen als de relevante 30-km wegen worden behandeld. Hoewel er voor wegen met een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur geen wettelijke onderzoeksplicht geldt, kunnen 30-km wegen met een aanzienlijke hoeveelheid verkeer toch voor een forse geluidbelasting op de gevel zorgen. Daarom zijn de "zwaardere" 30-km wegen in het akoestisch onderzoek meegenomen en zijn deze meegewogen in de planvorming en bij het vaststellen van hogere waarden. Omdat de Wet geluidhinder uitgaat van hele decibellen zijn de berekende geluidbelastingen afgerond aangegeven. Op de onderstaande decibellen voor het wegverkeer is een aftrek van 5 decibel toegepast, conform artikel 110g van de Wet geluidhinder.

Evenals voor 30-km wegen geldt voor trambanen dat deze niet onder de werking van de Wet geluidhinder vallen, maar dat ze wel zijn meegewogen in de planvorming en bij het vaststellen van hogere waarden.

Locatie A

De geluidbelasting van de Brede Hilledijk op locatie A is 54 dB, bij de Hillelaan en de Maashaven oostzijde is dit 60 dB en 52 dB. De Bloemfonteinstraat is een 30-km weg met een geluidbelasting van 50 dB op locatie A. De geluidbelasting van andere zoneplichtige wegen en 30-km wegen op locatie A is 48 dB of minder en voldoet dus aan de voorkeursgrenswaarde. De geluidbelasting vanaf de drie relevante zoneplichtige wegen op locatie A is hoger dan de voorkeursgrenswaarde, maar lager dan de maximale grenswaarde voor woningen en scholen, zodat burgemeester en wethouders hiervoor hogere grenswaarden kunnen vaststellen. De geluidbelasting vanaf de Maashaven oostzijde op locatie A is eveneens lager dan de maximale grenswaarde voor andere gezondheidszorggebouwen. De geluidbelastingen vanaf de Brede Hilledijk en de Hillelaan zijn hoger dan de maximale geluidbelasting voor gezondheidszorggebouwen, zodat deze functies alleen mogelijk zijn langs deze wegen als ze worden gerealiseerd met een dove gevel.

Locatie B

Voor locatie B geldt dat de geluidbelasting vanaf alle zoneplichtige wegen lager of gelijk is aan de voorkeursgrenswaarde van 48 dB. De geluidbelasting vanaf de Bloemfonteinstraat (niet gezoneerd, want een 30-km weg) is 50 dB. De overige 30-km wegen overschrijden de voorkeursgrenswaarde niet.

Locatie C

De geluidbelasting vanaf de Brede Hilledijk op de gevel van locatie C is met 52 dB hoger dan de voorkeursgrenswaarde, maar lager dan de maximale grenswaarden. De geluidbelasting vanaf de Bloemfonteinstraat is 50 dB. Vanaf de overige zoneplichtige en 30-km wegen is de geluidbelasting op locatie C niet hoger dan de voorkeursgrenswaarde.

Locatie D

De geluidbelasting vanaf de Brede Hilledijk is op locatie D eveneens 52 dB. De geluidbelasting van de overige zoneplichtige wegen en van de 30-km wegen is niet hoger dan de voorkeursgrenswaarde.

Locatie E

Ook op locatie E is de geluidbelasting vanaf de Brede Hilledijk 52 dB. De geluidbelasting vanaf de Laan op Zuid op deze locatie is 49 dB. De Paul Krugerstraat is een 30-km weg. De hoogste geluidbelasting vanaf deze weg op locatie E is 54 dB. De geluidbelasting vanaf de overige zoneplichtige wegen en 30-km wegen is niet hoger dan de voorkeursgrenswaarde. De hoogste geluidbelasting vanwege de tramlijnen 20, 23 en 25, die op de Laan op Zuid rijden, is berekend op locatie E en bedraagt 51 dB.

Locatie F

Er zijn geen zone-plichtige wegen die een geluidbelasting op de gevels van locatie F veroorzaken die hoger is dan de voorkeursgrenswaarde. De Hilledijk is een 30-km weg, de geluidbelasting van deze weg op locatie F is maximaal 53 dB. De geluidbelasting van andere 30-km wegen overschrijdt de voorkeursgrenswaarde niet.

Locatie G

Voor locatie G geldt het zelfde als voor locatie F, behalve dat de geluidbelasting vanaf de Hilledijk op deze locatie 56 dB bedraagt.

Locatie H

Bij locatie H is de hoogste berekende geluidbelasting op de gevel 56 dB vanaf de 2e Rosestraat en 58 dB vanaf de Putselaan. Dit is lager dan de maximale grenswaarde van 63 dB voor woningen en scholen, maar hoger dan de maximale grenswaarde van 53 dB voor andere gezondheidszorggebouwen. De geluidbelasting vanaf de andere zoneplichtige wegen is niet hoger dan de voorkeursgrenswaarde van 48 dB. De geluidbelasting vanaf de Hilledijk is op locatie H maximaal 56 dB, de geluidbelasting vanaf de overige 30-km wegen overschrijdt de voorkeursgrenswaarde niet. De tramlijnen 20 en 25 rijden over de 2eRosestraat, de hoogste geluidbelasting van deze tramlijnen op locatie H is 47 dB.

Locatie I

De geluidbelasting vanaf de Putselaan op locatie I is 59 dB. De geluidbelasting vanaf de overige zoneplichtige wegen en vanaf de 30-km wegen is op de gevels van locatie I niet hoger dan de voorkeursgrenswaarde. Over de Putselaan ten westen van de Pretorialaan rijdt tramlijn 2, de hoogste geluidbelasting van deze tram op locatie I is 35 dB.

6.4.2 Railverkeer

Overeenkomstig de systematiek van verkeerswegen hebben ook spoorwegen een toetsingzone voor geluidhinder. De omvang van deze zone is per traject opgenomen in het 'Besluit geluidhinder spoorwegen'. De spoorlijn Rotterdam - Barendrecht, die ten oosten van het plangebied is gelegen, heeft een toetsingszone van 800 meter. Alle locaties behalve locatie A liggen binnen deze zone (B deels).De geluidbelasting vanaf de spoorlijn Rotterdam - Barendrecht is overal lager dan de voorkeursgrenswaarden van 55 dB voor woningen en 53 dB voor onderwijs en gezondheidszorg.

Voor de metrolijn D, die ten westen van het plangebied ligt, bedraagt de geluidszone 100 meter. Locatie A ligt deels binnen deze toetsingszone. De hoogste berekende geluidbelasting van de metro op locatie A is 66 dB. Dit is een hoge geluidbelasting, maar lager dan de maximale grenswaarde van 68 dB, zodat de berekende waarde door burgemeester en wethouders gemotiveerd als hogere grenswaarde kan worden vastgesteld.

6.4.3 Industrielawaai

Alle ontwikkellocaties bevinden zich binnen de 50 dB(A)-toetsingszone van het industrieterrein Maas-Rijnhaven. Aangezien er op dit industrieterrein maatregelen zijn genomen in het kader van de sanering van industrielawaai, en er aanvullende afspraken zijn gemaakt met diverse bedrijven op Katendrecht, is er bij de ontwikkellocaties in de Afrikaanderwijk echter geen sprake van een overschrijding van de voorkeursgrenswaarde van 50 dB(A).

6.4.4 Cumulatie

Bij de toetsing aan de normen van de Wet geluidhinder wordt naar de geluidproductie per afzonderlijke geluidbron gekeken. Als er op een gevel van een geluidgevoelige bestemming evenwel sprake is van overschrijdingen van de voorkeursgrenswaarde veroorzaakt door meer dan één soort geluidbron, dan wordt de gecumuleerde geluidbelasting berekend. In sommige gevallen kan de gecumuleerde geluidbelasting aanzienlijk hoger zijn dan de geluidbelasting van de hoogste afzonderlijke geluidbron. Bij de planvorming en het vaststellen van hogere grenswaarden is het van belang om te weten of dit het geval is.

Bij ontwikkellocatie A is er sprake van een overschrijding van de voorkeursgrenswaarde door verschillende wegen en door de metro. Daarom is de gecumuleerde geluidbelasting op deze locatie berekend. Deze gecumuleerde geluidbelasting van weg- en railverkeer is maximaal 67 dB op de gevels van locatie A. Dit is slechts 1 decibel meer dan de geluidbelasting van de metro op locatie A, zodat van een significant cumulatie-effect geen sprake is.

6.4.5 Afweging hogere waarden

Op de (meeste) ontwikkellocaties in de Afrikaanderwijk zijn geluidbelastingen berekend vanaf een aantal 50-km wegen en vanaf de metro die hoger zijn dan de voorkeursgrenswaarde uit de Wet geluidhinder, maar lager dan de maximale grenswaarde. Voor deze situaties zijn burgemeester en wethouders bevoegd om de berekende geluidbelastingen als hogere grenswaarden vast te stellen. Voor dit besluit is een motivatie vereist. Welke aspecten hierbij worden betrokken en op welke manier is vastgelegd in het gemeentelijke ontheffingsbeleid. In de eerste plaats moet worden bekeken of er maatregelen mogelijk en haalbaar zijn om de geluidbelasting op de gevel te beperken, waardoor een hogere waarde mogelijk niet nodig is of lager kan zijn. Eén van de belangrijkste criteria van het gemeentelijke ontheffingsbeleid is het creëren van minimaal één geluidluwe gevel per woning. Bij het al dan niet vaststellen van een hogere waarde wordt ook gekeken naar de geluidbelasting van niet-zoneplichtige bronnen, 30-km wegen en trambanen. Als de geluidbelasting vanaf deze bronnen te hoog is dan kan het zijn dat er geen sprake is van een goede ruimtelijke ordening, ook al wordt er voldaan aan de normen uit de Wet geluidhinder.

Als bronmaatregelen kan gedacht worden aan vermindering van (vracht)verkeer, snelheidsverlaging en of toepassing van stillere wegdekken. Gelet op de (toekomstige) ontwikkelingen binnen en in de directe omgeving van het plangebied is een vermindering van (vracht)verkeer op de onderhavige wegen niet aan de orde. Tevens is, gezien de verkeersfunctie van deze wegen, een snelheidsverlaging op deze wegen verkeerskundig niet gewenst. De Brede Hilledijk tussen de Hillelaan en de Laan op Zuid en delen van de Laan op Zuid ter hoogte van de Brede Hilledijk zijn in het najaar van 2010 voorzien van een stiller type wegdek met een geluidreductie van maximaal 4 dB. In de geluidberekeningen is hiermee al rekening gehouden, zodat de geluidbelastingen op de locaties A t/m E lager zijn dan met gewoon asfalt. Voor de overige zoneplichtige wegen is er geen zicht op het toepassen van stil asfalt, daarom kan hiermee bij het vaststellen van hogere waarden geen rekening mee worden gehouden. Voor overdrachtsmaatregelen als een geluidswal of een groenstrook tussen de bron en de bebouwing is geen ruimte en het aanbrengen van een geluidscherm is vanuit verkeerskundig en stedenbouwkundig oogpunt niet mogelijk/wenselijk. Het railverkeer van de metro geeft de grootste geluidbelasting op de Afrikaanderwijk. Het toepassen van stiller materieel of raildempers is aan de RET. Het toepassen van een geluidscherm is bij de metro wel denkbaar. Het is echter de vraag of dit constructietechnisch mogelijk is. Bovendien gaat het realiseren van een geluidscherm met hoge kosten gepaard. Daarom wordt de realisatie van nieuwe geluidgevoelige functies op locatie A niet afhankelijk gemaakt van maatregelen aan de metro.

De geluidbelasting van de trambanen is laag en komt op dezelfde gevels terecht als de geluidbelasting van het wegverkeer. Daarom staat tramverkeer niet in de weg aan een goede ruimtelijke ordening. Er zijn drie relevante 30-km wegen, de Bloemfonteinstraat, de Paul Krugerstraat en de Hilledijk. De geluidbelasting vanaf de Bloemfonteinstraat is met 50 dB op de locaties A, B en C niet hoog. De geluidbelastingen vanaf de Paul Krugerstraat op locatie E en vanaf de Hilledijk op locatie H zijn met 54 dB en 56dB voor een 30-km weg relatief hoog. Omdat deze geluidbelasting op de voorkant van de woningen is berekend, op gevels waar geen sprake is van een hoge belasting van een 50-km weg, wordt dit niet als reden gezien om maatregelen te treffen of het plan hierop aan te passen.

Uit de rekenresultaten van het akoestisch onderzoek blijkt dat alle ontwikkellocaties over minimaal één geluidluwe gevel beschikken. Derhalve kunnen alle beoogde woningen op de ontwikkellocaties worden voorzien van minimaal één geluidluwe gevel. Het gegeven dat alle nieuwe woningen die het bestemmingsplan mogelijk maakt over een geluidluwe gevel kunnen beschikken is het belangrijkste argument om de berekende geluidbelastingen ook als acceptabel te zien als deze de voorkeursgrenswaarde overschrijden.

6.4.6 Conclusie

Gezien het bovenstaande is er voor gekozen om de berekende geluidbelastingen die tussen de voorkeursgrenswaarden en de maximale grenswaarde liggen als hogere grenswaarden vast te stellen. Als er andere gezondheidszorggebouwen worden gerealiseerd moeten deze op sommige locaties over een "dove gevel" beschikken. Voor woningen en onderwijs zijn dove gevels niet nodig, omdat de maximale ontheffingswaarde voor deze functies nergens wordt overschreden. Omdat het akoestisch onderzoek laat zien dat alle nieuwe woningen over tenminste één geluidluwe gevel kunnen beschikken, is in het besluit hogere waarden als eis opgenomen dat elke woning over minimaal één geluidluwe gevel dient te beschikken. In de regels van dit bestemmingsplan is vastgelegd dat er bij het realiseren van geluidgevoelige bebouwing moet worden voldaan aan de voorwaarden waaronder de hogere grenswaarden zijn verleend.