DWL-de Esch

3.4 Ruimtelijke structuur

Het plangebied maakt deel uit van de deelgemeente Kralingen - Crooswijk. Het plangebied wordt begrensd door de Abram van Rijckevorselweg (Maasboulevard), de rijksweg A16 en de Nieuwe Maas. In de omgeving van het plangebied liggen verder de Erasmus Universiteit en de Hogere Economische School, het Brainpark en het bedrijfsterrein Rivium.

Het plangebied is nogal geïsoleerd gelegen ten opzichte van de rest van de (deel)gemeente, door de barrièrewerking van de genoemde grootschalige infrastructuur en bedrijfs- en schoolfuncties.

Deze geïsoleerde ligging heeft echter tevens bijgedragen aan het behoud van het nu door de wijkbewoners zo gewaardeerde "dorpse karakter" van De Esch.

Op het DWL terrein is zowel qua architectuur van de bebouwing als qua inrichting van de buitenruimte rekening gehouden met de aanwezige oude elementen. De lichte materialen en de moderne nieuwe gevels van de nieuwere bebouwing contrasteren met de donkerrode bakstenen van de monumentale gebouwen. Het materiaal voor de inrichting van de buitenruimte is afgestemd op de oude bedrijfsgebouwen; gebakken klinkers en speciaal ontworpen hekken.

voormalig dwl-gebied
Binnen het woongebied zijn zes woonbuurten te onderscheiden:

Honingerdijk

Dit is de meest noordelijk gelegen woonbuurt van De Esch, die grenst aan de Abram van Rijckevorselweg. De woonbuurt wordt afgeschermd van het wegverkeerslawaai door een lang, zeven verdiepingen tellend gebouw. Verder bestaat de bebouwing uit uit meergezinswoningen in vier of vijf bouwlagen. Deze buurt bestaat grotendeels uit sociale woningbouw, die aanvankelijk was bedoeld voor de overloop uit stadsvernieuwingswijken.

Centrumgebied

Het karakteristieke centrumgebied wordt gekenmerkt door de (veelal monumentale) bedrijfsbebouwing die bewaard is gebleven. In het gebied zijn de belangrijkste centrumfuncties geconcentreerd: bedrijven, kantoorruimten, het winkelcentrum en horeca, gecombineerd met woningen.

In het watertorencomplex en snelfiltergebouw zijn woningen in de bestaande bebouwing gerealiseerd. Op de reinwaterkelders zijn 66 eengezinswoningen gerealiseerd in houtskeletbouw. Aan de Watertorenweg, bij het winkelcentrum, is een seniorenflat gerealiseerd die in hoogte varieert van zeven tot tien bouwlagen.

Buitenbassin

Op het buitenbassin van het voormalige drinkwaterleidingbedrijf staan pal aan de oever van de Nieuwe Maas drie markante woontorens van 22 bouwlagen. Ten zuiden hiervan staan in dwarsrichting ten opzichte van de Nieuwe Maas drie lagere torens in twaalf bouwlagen en aan het uiteinde van de reserve-inlaat van het drinkwaterleidingbedrijf één hogere woontoren van 17 bouwlagen.

De ruimte tussen de rivier en de woonbebouwing is benut voor openbaar groen. Hierdoor is het uitzicht op de Nieuwe Maas zoveel mogelijk in tact gebleven. Ter bescherming is de buitendijks gelegen woonbuurt flink opgehoogd en is een tweede waterkering aangelegd.

Binnenbassin

Het binnenbassin is vooral bebouwd met woningen voor gezinnen met kinderen. De buurt wordt gedomineerd door één superblok, bestaande uit twee geknikte stroken woningen in vier tot acht bouwlagen. Dit superblok wordt vanwege zijn vorm ook wel de hockeystick genoemd. Op het binnenterrein kunnen kinderen beschermd spelen.

Enkele oude drinkwaterbassins in deze buurt hebben een groene invulling gekregen. Deze reeks van 'groene bakken' doet dienst als centraal buurtpark. Gedeeltelijk in het water staat een vijftal stadsvilla's (vijf bouwlagen).

Lage filters

De huidige verkaveling van deze buurt is gebaseerd op de ligging van de voormalige filterbassins en de koker die deze onderling verbindt. De oude filterbakken zijn met grond gevuld en doen dienst als tuin en parkeerterrein. In de tussenliggende ruimten zijn de woningen gerealiseerd, afwisselend in drie en zes bouwlagen. Haaks op de bebouwing is een pad aangelegd op het dak van de oude koker.

Aan de zijde van de Nesserdijk ligt een studentenflat van tien bouwlagen.

Hoge filters

Deze buurt ligt enigszins geïsoleerd ten opzichte van de rest van de woonwijk aan de overzijde van de Nesserdijk. De buurt bestaat uit acht woongebouwen, waarvan zeven lagere en één hoge (respectievelijk 8 en 24 bouwlagen). De woongebouwen zijn gesitueerd rondom een deel van de oude drinkwaterbassins die, aansluitend op de woonbuurt Binnenbassin, als groenvoorziening zijn ingericht.

In het resterende gebied komt op diverse locaties bebouwing voor die samenhangt met de aanwezige verspreid in het gebied voorkomende functies, zoals de bebouwing van de Van Ghentkazerne, het huidige drinkwaterleidingbedrijf, de beide bedrijfsterreinen Autostrada en Schaardijk en de voormalige agrarische bebouwing langs de Nesserdijk.

De gemeente heeft gestudeerd op mogelijke nieuwe woningbouwlocaties in De Esch. Het resultaat van deze studie is de Ruimtelijke Visie Kralingen - De Esch. Deze visie is in april 2009 bekrachtigd door de raad van de deelgemeente.