Reeuwijk-Brug

5.1 Ruimtelijke opbouw

Hoofdstructuur

De ruimtelijke hoofdstructuur van Reeuwijk-Brug wordt bepaald door een aantal belangrijke structurerende elementen. Het gaat hierbij om elementen die het plangebied begrenzen en elementen die de kern doorsnijden. De ruimtelijke opbouw van Reeuwijk-Brug vertoont een duidelijke verwantschap met de historisch gegroeide situatie. Drie lijnen vallen op: de Oudeweg en de Nieuwdorperweg/'s-Gravenbroekseweg als oude boerderijenlinten met een kronkelend verloop, en dwars daar op de Raadhuisweg/Zoutmansweg als rechte lijn en belangrijkste verkeersontsluiting. De vorm en de ligging van deze drie lijnen zijn direct te verklaren uit de ontstaansgeschiedenis van het landschap.

De oudste bebouwing van het dorp is geconcentreerd langs deze drie lijnen. Ten westen van de Breevaart zijn de eerste wijken te vinden die achter de bebouwingslinten 'in de polder' zijn gebouwd. Later zijn er meer en grotere woonwijken gebouwd ten oosten van de Breevaart.

Grenzen plangebied

De westzijde van het plangebied grenst grotendeels aan de snelweg A12 (Den Haag-Utrecht). Reeuwijk-Brug is aangesloten op deze snelweg. Deze aansluiting ligt even ten noorden van het plangebied. Ten noorden en oosten van het plangebied ligt het buitengebied van de gemeente Reeuwijk, het sportpark De Groene Zoom e.o. en het kantorencomplex de Reeuwijkse Poort. Ten zuidoosten van het plangebied liggen de Reeuwijkse Plassen die een grote recreatieve functie hebben en in het zuidwesten ligt het bedrijventerrein Zoutman.

Breevaart

De ruimtelijke structuur van Reeuwijk-Brug wordt in belangrijke mate bepaald door de Breevaart. Voor de aanleg van de snelweg A12 liep deze vaart van de Hollandsche IJssel in Gouda via Reeuwijk-Brug tot bijna aan de Oude Rijn in Bodegraven. Deze vaart is lange tijd gebruikt voor transport over water, maar is thans belangrijk voor de waterhuishouding. De Breevaart scheidt de kern in twee delen: Reeuwijk-Brug West, tussen de vaart en de snelweg A12, en Reeuwijk-Brug Oost, tussen de vaart en het plassengebied.

De lintbebouwing langs de Breevaart is een historisch gegroeid geheel dat een geheel eigen bebouwing heeft ten opzichte van de rest van Reeuwijk-Brug. Hier en daar bevinden zich winkels en bedrijven. Ten zuiden van de kruising Nieuwdorperweg/'s-Gravenbroekseweg gaat dit over in een andere situatie. Aan de westzijde bevindt zich achter het lint het buiten het plangebied gelegen bedrijventerrein Zoutman. Aan de oostzijde bevindt zich de plas 's-Gravenbroek. De gebouwen staan hier minder dicht op elkaar en is er meer sprake van groene voortuinen. Langs de oostzijde van de Breevaart, ten noorden van de kruising Nieuwdorperweg/'s-Gravenbroekseweg, is er sprake van een open structuur met veelal achterkanten van woningen (met bijbehorende tuinen). Ter hoogte van de Notaris d'Aumerielaan is er sprake van een bebouwingslint aan de weg. Deze bebouwing gaat geleidelijk over van aaneengesloten karakter naar een open karakter met ruime doorkijk naar de achtergelegen plassen.

Hoofdwegenstructuur

De wegenstructuur van Reeuwijk-Brug is sterk hiërarchisch van karakter en wordt bepaald door het raamwerk dat gevormd wordt door twee hoofdontsluitingen. Van noord naar zuid loopt de Raadhuisweg die overgaat in de Zoutmansweg. Dit is de doorgaande route van Bodegraven naar Gouda. De van west naar oost lopende Nieuwdorperweg gaat bij de kruising met de Zoutmansweg/Raadhuisweg over in de 's-Gravenbroekseweg en verbindt de kern Reeuwijk dorp met Sluipwijk en het Reeuwijkse Plassengebied. Ten oosten van Reeuwijk-Brug, net buiten het plangebied, ligt de snelweg A12. Langs en tussen deze structurerende elementen zijn fasegewijs zones met gemengde functies, woongebieden en bedrijventerreinen tot stand gekomen. Vanuit deze hoofdas vertakt de verkeersstructuur zich over het gehele dorp. Reeuwijk-Brug heeft geen rondweg, waardoor zowel het interne verkeer als het doorgaande verkeer gebruik moet maken van de Raadhuisweg.

Lint Raadhuisweg-Zoutmansweg

Deze weg van Gouda naar Bodegraven is in 1834 aangelegd als particuliere tolweg en loopt parallel aan de westzijde van de Breevaart. Deze hoofdverkeersader is verbonden met de snelweg A12. Hierlangs ontstond de eerste lintbebouwing. Langs De Raadhuisweg-Zoutmansweg wordt niet alleen gewoond, maar zijn ook allerlei andere functies aanwezig.

Lint Nieuwdorperweg-'s-Gravenbroekseweg

Het zuidelijke gedeelte van het plangebied wordt gevormd door de Nieuwdorperweg die bij de kruising Zoutmansweg/Raadhuisweg over gaat in de 's-Gravenbroekseweg. Deze vormen een historisch lint dat teruggaat tot de ontginningstijd van het veengebied. De historisch meest waardevolle lintbebouwing bevindt zich in dit gebied van Reeuwijk-Brug. Langs de 's-Gravenbroekseweg bevinden zich tevens vier Rijksmonumenten bestaande uit twee woonhuizen en twee boerderijen.

Dunantlaan-Van Heuven Goedhartstraat

Deze verkeersader verbindt het gebied ten oosten van de Breevaart met Reeuwijk-Brug West. Langs de Dunantlaan liggen verschillende maatschappelijke voorzieningen, zoals het winkelcentrum Miereakker, een basisschool en een bejaardencentrum. Ter plaatse van de Breevaart ligt de Koeienbrug. Langs de Van Heuven Goedhartstaat liggen zowel maatschappelijke als detailhandelsvoorzieningen.

Wijken

De verschillende wijken van Reeuwijk-Brug worden van elkaar gescheiden door de hierboven beschreven structurerende elementen van de wijk, alsmede enkele minder belangrijke verkeersaders.

De wijken van Reeuwijk-Brug vertonen een grote diversiteit aan architectuurstijlen in een functionele planopzet. Hoogbouw komt sporadisch voor. Het merendeel van de bebouwing bestaat uit grondgebonden woningen met uitzondering van een aantal verzorgingsflats in de woonzorgzone.

De verschillen tussen de wijken zijn hoofdzakelijk het gevolg van de positie van het water in de stedenbouwkundige structuur. Met name in Reeuwijk-Brug West en langs de oude bebouwingslinten maakt het water nadrukkelijk deel uit van de openbare ruimte. Bij de Oudeweg, Nieuwdorperweg, 's-Gravenbroekseweg en langs de Breevaart is dit vanzelfsprekend; deze wegen zijn immers ontstaan langs natuurlijke waterlopen en nog steeds is het water langs de weg te vinden. Ook bij de aanleg in het verleden van de eerste uitbreidingslocatie in Reeuwijk-Brug West domineert het water de ruimtelijke structuur. In deze wijk is overal water aan de voorzijde van de woning gesitueerd. Deze stedenbouwkundige opzet wordt door velen als 'typisch Reeuwijks' getypeerd. In de wijken die in de jaren '60 en '70 zijn gerealiseerd, zoals Ravensberg, ontbreekt het water geheel. De stedenbouwkundige structuur in deze wijken is nagenoeg onafhankelijk van de landschappelijke structuur opgezet.

In de nieuwere delen van Reeuwijk-Brug zoals in Oude Tol (jaren '80 en '90) heeft het water weer nadrukkelijk een plek gekregen in de stedenbouwkundige structuur. In deze wijk is het water bijna overal gekoppeld aan privétuinen. Hierdoor is vanaf de openbare weg het vele water in de wijk nauwelijks te ervaren.

Beeldkwaliteit

De beeldkwaliteit van een gebied draagt in belangrijke mate bij aan de waardering van bewoners en bezoekers voor het woon- en leefklimaat. Het is dan ook van belang die kwaliteit zoveel mogelijk te handhaven, dan wel waar mogelijk te vergroten. Het bestemmingsplan kan daarbij als instrument worden ingezet om ongewenste ontwikkelingen tegen te gaan en gewenste ontwikkelingen te stimuleren. In samenhang hiermee is een actief welstandsbeleid van betekenis om kwaliteiten te behouden en te ontwikkelen.

In dit hoofdstuk zijn de voor de beeldkwaliteit van Reeuwijk-Brug van belang zijnde elementen beschreven. Voor zover aan de orde wordt in deze paragraaf daarbij aangeven welke instrumenten in het bestemmingsplan zijn opgenomen ter handhaving van deze beeldkwaliteit.

Hiervoor is beschreven dat de ruimtelijke opbouw van Reeuwijk-Brug bepaald wordt door Breevaart, Raadhuisweg/Zoutmansweg en Nieuwdorperweg/'s-Gravenbroekseweg. De bebouwing langs deze routes is beeldbepalend en van groot belang voor de herkenbaarheid van de kern Reeuwijk-Brug. Ook in een aantal andere straten in Reeuwijk-Brug dient aandacht te worden besteed aan de beeldkwaliteit.

Ter handhaving van de beeldkwaliteit zijn enkele nadere beperkingen gesteld ten aanzien van de erfbebouwing. De groene zijerven langs de 's-Gravenbroekseweg dienen onbebouwd te blijven. Aan- en uitbouwen en bijgebouwen mogen alleen op het achtererf achter het hoofdgebouw worden gerealiseerd (bron: Nota Erfbebouwing). Ter plaatse van de achtererven langs de Treebord en de Breevaart wordt een 3 m brede zone aangehouden waarin geen erfbebouwing gerealiseerd mag worden. Deze zone krijgt de bestemming 'Tuin'. De bebouwing van zijerven langs de Dunantlaan is ongewenst, omdat het karakter van deze weg daardoor onevenredig wordt aangetast. Om erfbebouwing aan de zijerven tegen te gaan zijn deze bestemd als 'Tuin'.

Voor de Zoutmansweg/Notaris d'Aumerielaan is een beeldkwaliteitsplan opgesteld en op 2 maart 2009 door de gemeenteraad vastgesteld.