Leiden Noordwest

5.6 Rijks- en gemeentelijke monumenten

Het plangebied kent aantal rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten. De gemeentelijke monumenten zijn voornamelijk gelegen langs de Rijnsburgerweg. De drie molens in het plangebied en de boerderij met het voorlichtingscentrum in de Leidse Hout zijn Rijksmonumenten. De rijks - en gemeentelijke monumenten zijn in dit plan niet opgenomen. Het is niet zinvol deze in het plan op te nemen. Hun bescherming ontlenen zij aan de aanwijzing tot monument.

Dit bestemmingsplan strekt ter bescherming van de gronden die onderdeel uitmaken van het beschermd dorpsgezicht: "Wilhelminapark en Geesten" gemeenten Oegstgeest en Leiden ex artikel 35 Monumentenwet 1988, aanwijzing d.d. 26 oktober 2007. Ingevolge artikel 36 van de monumentenwet dient ter effectuering van de bescherming van een beschermd stads - of dorpsgezicht een bestemmingsplan te worden opgesteld. Het dorpsgezicht bevindt zich nabij de Nachtegaallaan. Op de verbeelding is het dorpgezicht opgenomen met de aanduiding Waarde - Cultuurhistorie 1.

De kern van het dorpsgezicht Wilhelminapark en Geesten in de gemeenten Oegstgeest en Leiden wordt gevormd door een belangrijk, maar niet meer geheel gaaf, rond 1900 ontworpen en in korte tijd ingevuld stedelijk villapark op een simpele, y-vormige plattegrond. De vrijstaande en onder een kap gebrachte bebouwing vertoont een hoge mate van eenheid in een aan chaletstijl en Jugendstil verwante trant. Dit laatste geldt eveneens voor het nabijgelegen vroegere sanatorium Rhijngeest en de villa van de geneesheer-directeur, die markant liggen binnen de voormalige 19e-eeuwse buitenplaats Rhijngeest. Deze buitenplaats omvat naast het landhuis en een aantal vroegere dienstgebouwen belangrijke onderdelen van de parkaanleg, waarin de oorspronkelijke structuur goed herkenbaar is. Het complex van het kasteel Endegeest is een representatief, maar niet geheel gaaf voorbeeld van een 17e-eeuwse landhuis, dat tot ver in de 19e eeuw werd gewijzigd. De 19e eeuwse bosaanleg van de voormalige buitenplaats Endegeest onderging wel wijzigingen, maar de structuur bleef in hoofdzaak intact en herkenbaar, net als het zuidelijker gelegen weidegebied. Het belang van het bos en het weidegebied betreft niet alleen de cultuur, maar ook de botanische en faunawaarden.
gebied stadsgezicht