Herstructurering School- en Talmastraat Leerdam

5.4 Cultureel erfgoed

5.4.1 Cultuurhistorie

In het plangebied zelf zijn geen cultuurhistorische waarden aanwezig. Wel is in het bestemmingsplan Leerdam-West over het zuid(oost)elijke deel sprake van de gebiedsaanduiding "vrijwaringszone - molenbiotoop" vanwege de Ter Leede molen.

Een molenbiotoop kan gedefinieerd worden als het gebied rondom de molen dat van essentieel belang is voor de vrije windvang en het zicht op de molen. Om dit gebied te begrenzen is een molenbeschermingszone ingesteld met een straal van 400 m vanuit het middelpunt van de molen. Binnen de straal van 100 tot 400 m gerekend vanuit het middelpunt van de molen, mag wat betreft bebouwing en beplanting in het stedelijk gebied de maximale hoogte van bebouwing/beplanting niet hoger zijn dan 1/30 van de afstand tussen een bouwwerk/beplanting en het middelpunt van de molen, gerekend met de hoogtemaat van de onderste punt van de verticaal staande wiek (1 op 30 regel).

De Stichting tot Instandhouding van Molens in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden (SIMAV) heeft in hun reactie (d.d. 8 januari 2013) aangegeven dat, gelet op de situering van de aanwezige hogere bebouwing tussen het plangebied en de molen, er geen bezwaren zijn tegen een eventuele overschrijding van de biotooplijn door een hellend dakvlak, zie ook paragraaf 8.1.

5.4.2 Archeologie

Sinds de invoering van de Wet op de Archeologische Monumentenzorg (WAMZ) op 1 september 2007 is de verantwoordelijkheid ten aanzien van het bodemarchief gedecentraliseerd naar de gemeente. De provincie Zuid-Holland blijft hierbij bestemmingsplannen (en ontheffingen hierop) toetsen op archeologie en cultuurhistorie, maar gaat er daarbij wel vanuit dat de gemeente zijn eigen taak naar behoren zelfstandig zal uitvoeren. De gemeente Leerdam heeft een eigen archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart en rapport voor haar grondgebied laten op stellen. Op onderstaande afbeelding is een uitsnede van deze kaart te zien.

Het plangebied bevindt zich in een zone met een 'lage verwachting' (gele arcering).

Het beleid van de rijksoverheid (Wet op archeologische monumentenzorg) is gericht op behoud van het archeologisch erfgoed. Door het verdrag van Malta (Europees verdrag inzake de bescherming van het archeologisch erfgoed) is het beleid steeds meer gericht op het tijdig betrekken van archeologische belangen bij het ruimtelijk ordeningsbeleid.

Bij de gemeentelijke verwachtingskaart hanteert de gemeente de volgende uitgangspunten. Archeologisch onderzoek is noodzakelijk in gebieden met een:

• zeer hoge archeologische verwachting voor late middeleeuwen en nieuwe tijd bij ingrepen > 30 m² en dieper dan 30 cm;
• middelmatige archeologische verwachting voor late middeleeuwen en nieuwe tijd bij ingrepen > 1.000 m² en dieper dan 30 cm;
• zeer hoge archeologische verwachting bij ingrepen > 50 m² en dieper dan 30 cm;
• hoge archeologische verwachting bij ingrepen > 250 m² (verschillende criteria voor diepte, variërend van de locatie ten opzichte van het maaiveld);
• middelmatige archeologische verwachting bij ingrepen > 500 m² en dieper dan 30 cm;
• lage archeologische verwachting bij ingrepen > 10.000 m2 en dieper dan 30 cm.

Onderzoek

Er is daarom een archeologisch bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek met behulp van boringen (verkennende fase) uitgevoerd (BAAC bv, nr. V-10 0346, d.d. 2 november 2010) in het plangebied.

Het plangebied ligt in een zone tussen 2 stroomgordels. Deze zone vormde een kom in het landschap die na verloop van tijd gevuld werd met veen en klei. In de loop van de late middeleeuwen werd de regio ontgonnen en bedijkt. Binnen het plangebied zijn geen sporen aangetroffen die duiden op bijvoorbeeld boerderijplaatsen uit de middeleeuwen of nieuwe tijd. In één boring is een oud landoppervlak in de vorm van een laklaag op 2,9 m -mv aangetroffen. Het is niet waarschijnlijk dat dit oude landoppervlak benut is door mensen. Rivierduinen of crevasses die potentiële leefoppervlakken vertegenwoordigen zijn niet aangetroffen.

Op basis van de resultaten van onderhavig onderzoek adviseert BAAC bv dat een archeologisch vervolgonderzoek niet noodzakelijk is.

Selectiebesluit

De gemeentelijke adviseur op het gebied van archeologie heeft een advies uitgebracht over dit onderzoek waarin staat dat er geen vervolgonderzoek noodzakelijk is. Hier is wel de kanttekening bij geplaatst dat er niet dieper dan 2,5 m mag worden uitgegraven. De gemeente neemt een selectiebesluit conform dit advies.

Dit heeft consequenties voor uitgraven van de wateras. Mocht er dieper dan 2,5 m gegraven gaan worden zal er een vervolgonderzoek op de desbetreffende plaatsen moeten worden uitgevoerd. Om dit te verzekeren wordt een dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie' in de regels en op de verbeelding opgenomen.