Lansingh-Zuid

4.3 Archeologie en cultuurhistorie

Over het ontstaan van Krimpen aan den IJssel is weinig bekend. Voor het eerst in 1277 wordt in geschriften melding gemaakt van een ambacht, ofwel een dorp op de IJssel. Door de eeuwen heen is de naam op uiteenlopende wijze geschreven: Crimpene op den Yssel, Crimpen opte Issel, Crimpene of Crempene op 't IJssel. In de volksmond werd de plaats begin 1800 ook wel Tingenijssel genoemd. Krimpen was in het verleden een ander woord voor rivierbocht. Met de toevoeging 'aan den IJssel' onderscheidt het dorp zich van de buurgemeente Krimpen aan de Lek.

Krimpen aan den IJssel ligt in de westpunt van de Krimpenerwaard. Een gebied dat al eeuwen ingeklemd ligt tussen twee rivieren, de Hollandsche IJssel en de Lek, die vanaf de achtste eeuw hun huidige bedding volgen. Historische geschriften maken melding van het feit dat Krimpen aan den IJssel in 1630 vijftig huizen telde met in totaal tweehonderd inwoners. Het dorp bleef eeuwenlang een agrarische samenleving met in 1946 zo'n 6.550 inwoners. De mensen woonden voornamelijk langs de IJssel- en Lekdijk. Ook stonden er huizen in de tot 1855 zelfstandige gemeente Stormpolder. Veel Krimpenaren hadden werk in de steenbakkerijen en op de scheepswerven, die zich al sinds eeuwen gevestigd hadden in de Stormpolder en langs de IJsseldijk.

Regelgeving en beleid

Monumentenwet

De Monumentenwet regelt de bescherming van archeologisch erfgoed in de bodem, de inpassing ervan in de ruimtelijke ontwikkeling en de financiering van opgravingen: 'de veroorzaker betaalt'.

Voor gebieden waar archeologische waarden voorkomen of waar reële verwachtingen bestaan dat ter plaatse archeologische waarden aanwezig zijn, dient door de initiatiefnemer voorafgaand aan bodemingrepen archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd. De uitkomsten van het archeologisch onderzoek dienen vervolgens volwaardig in de belangenafweging te worden betrokken. Het belangrijkste doel is de bescherming van het archeologische in de bodem (in situ) omdat de bodem doorgaans de beste garantie biedt voor een goede conservering. Er wordt uitgegaan van het basisprincipe de 'verstoorder' betaalt voor het opgraven en het documenteren van de aangetroffen waarden als behoud in de bodem niet tot de mogelijkheden behoort.

Archeologische verwachtingen- en beleidskaart (2011)

Dit rapport vormt een toelichting op de archeologische waarden- en verwachtingenkaart en de beleidskaart. Het is een uitwerking van de landelijk dekkende IKAW en de provinciale Cultuurhistorische Hoofdstructuur van Zuid-Holland. De kaart en het beleid is gedetailleerder uitgevoerd dan de beleidsstukken van de hogere schaalniveaus. In figuur 4.1 is een uitsnede te zien van de weergave van archeologische verwachtingen in het plangebied.

Figuur 4.1 Archeologische verwachting

In het plangebied komen gebieden voor met een lage en hoge archeologische verwachting, en gebieden zonder archeologische verwachting. Gebieden met een hoge archeologische verwachting betreft de zone van de stroomruggen en de dijklinten, de cultuurhistorische elementen, delen van de Oude Tiendweg en de zone met aanwijzingen voor bewoning in het zuidoosten van Krimpen aan den IJssel. Gebieden met een lage archeologische verwachting betreft die delen van de veengebieden waar geen aanwijzingen voor archeologische resten zijn. Hier dient bij plangebieden groter dan 10.000 m², waarvan de bodemingrepen dieper reiken dan 1 m onder maaiveld, archeologisch vooronderzoek te worden uitgevoerd.

Indien het onderzoek in de gebieden uitwijst dat een vindplaats aanwezig is, dient gestreefd te worden naar behoud van de resten 'in situ' (in de grond) door planaanpassing. Indien dit niet gerealiseerd kan worden, wordt de informatie veiliggesteld door archeologisch vervolgonderzoek.

Het verdient de voorkeur de omgevingsconditie 'archeologie' zo vroeg mogelijk in de planvorming van de gemeente Krimpen aan den IJssel te betrekken. Op deze wijze kan zicht worden gekregen op de mogelijke aanwezigheid van archeologische waarden, is behoud 'in situ' (in de bodem) het beste te realiseren, kan zicht worden gekregen op mogelijke kosten als behoud in de bodem niet realiseerbaar is, en kan ook al in de grondexploitatie rekening worden gehouden met mogelijke archeologiekosten (bijvoorbeeld de kosten van opgraven).

Beeldbepalende objecten en gebieden (monumenten)

Bij besluit van 2 december 2010 heeft het college van burgemeester en wethouders de nota 'Inventarisatie beeldbepalende objecten/gebieden in Krimpen aan den IJssel' vastgesteld. Die nota bevat een inventarisatie van alle beeldbepalende objecten en gebieden binnen de gemeente, waaronder ook de rijksmonumenten. In 2012 is de vervaardiging van een 'Cultuurhistorische Waardenkaart' met een bijbehorende catalogus ter hand genomen.

De gemeente kent vooralsnog geen gemeentelijke of provinciale monumenten. Dat leidt ertoe dat het in onderstaande tabel genoemde beeldbepalende object/-gebied in het kader van het bestemmingsplan geen beschermde status heeft ingevolge de Monumentenwet. De gemeente heeft het voornemen de vastgestelde nota bij de eerstkomende actualisering van de welstandsnota te betrekken.

In onderstaande tabel is het in het plangebied vallende beeldbepalende object/-gebied opgenomen: het betreft dus slechts één BBO. Het volgnummer in de tabel verwijst naar de nummering, zoals die is opgenomen in de 'Inventarisatie beeldbepalende objecten/gebieden in Krimpen aan den IJssel' en op de 'Cultuurhistorische Waardenkaart'.

Volgnr.	Adres-Locatie	Omschrijving	Status
BBO-67b	Lansigh	Landscheiding van polders	overig