Benoordenhout

5.2 Ruimtelijke en planologische ontwikkelingen

5.2.1 Bronovo Ziekenhuis

Uitbreidingsmogelijkheden middellange termijn tot 2015

Op basis van een stedebouwkundige studie is het totale programma van de uitbreiding van het ziekenhuis in een aantal modellen uitgewerkt. Het voorkeursmodel is gebaseerd op de huidige situatie waarin het ziekenhuisterrein 'doorloopt' tot aan de Bronovolaan. Het ziekenhuisterrein wordt geflankeerd door twee zones: een woonzone langs de Van Alkemadelaan en een gecombineerde zone met wonen en medische functies langs de Van Hogenhoucklaan.

Het hoofdgebouw kan op het voorterrein gefaseerd uitbreiden en het is zelfs mogelijk om, indien de vraag zich zou voordoen, een nieuw ziekenhuis te situeren op de plek waar het oude ziekenhuisgebouw uit 1930 heeft gestaan.

Het minst ingrijpend is het toevoegen van bebouwing tussen het bestaande ziekenhuis en de parkeervoorziening. Er hoeven dan geen grote wijzigingen aan de infrastructuur of het gebouw plaats te vinden. De uitbreidingen kunnen gefaseerd worden toegevoegd. Voorwaarde is wel dat de uitbreidingen voldoende omvang hebben om versnippering te voorkomen.

Het totale programma van de uitbreidingen omvat ongeveer 8.600 m² bvo en is in vergelijking met het programma van het bestaande hoofdgebouw (circa 35.000 m² bvo) beperkt.

Het eerste programmaonderdeel voor deze ontwikkeling is de uitbreiding van de SpoedEisendeHulp (SEH) gecombineerd met een nieuwe SMASH-post (RIS 166206). Deze uitbreiding is gesitueerd in het verlengde van het eerste kruisdeel (zijde Van Alkemadelaan). In totaal is hier een programma van circa 1780 m² BVO te realiseren; dit kan worden uitgebreid tot circa 2200 m² door toevoeging van een ondergrondse laag.

Uitbreidingsmogelijkheden lange termijn tot 2030

Het is van belang om een substantieel deel van de (groene) ruimte voor het ziekenhuis te handhaven. Daarnaast is voldoende ruimte op eigen terrein nodig voor deafwikkeling van het verkeer.

De uitbreiding met een bouwmassa tot vijf bouwlagen is ter plaatse van de bestaande parkeervoorziening gesitueerd en sluit aan op de nieuwe voorgevel van het ziekenhuis. De positie van de hoofdentree wordt hierdoor opgeschoven naar de Bronovolaan. Op het resterende voorterrein kan de ontsluiting van de hoofdentree en van een nieuwe vergrootte ondergrondse parkeervoorziening worden gesitueerd. Het toe te voegen programma bedraagt circa 14.000 m² bvo. Tezamen met de uitbreiding tot 2015 levert dit een uitbreiding op van circa 22.500 m².

illustratie van de uitbreiding tot 2030

• Uitbreiding van het ziekenhuis aan de achterzijde richting het bosplantsoen of in de groenstrook tussen parkeervoorziening en de Bronovolaan is ongewenst. Uitbreiding dient te gebeuren aan de voorzijde tussen hoofdgebouw en parkeervoorziening. Hierbij mag de uitbreiding niet een solitair karakter hebben en zich beperken tot een aanbouw aan één van de kruisvormige delen van het hoofdgebouw. Dit zou een aantasting zijn van het heldere kruisvormige gebouwconcept van het ziekenhuis. De uitbreiding dient zich daarom (op termijn) over de gehele breedte van het hoofdgebouw te voltrekken.
• Voor het hoofdgebouw is een bebouwingszone met een breedte van 17 meter aangegeven welke voor 100 % bebouwd mag worden. Bouwhoogte: maximaal 5 bouwlagen.
• Trappenhuizen, liften en erkers mogen het bebouwingsoppervlak overschrijden. Liftopbouwen en dakterrassen zijn toegestaan.

• De inrichting van het maaiveld dient op een zorgvuldige wijze aan te sluiten bij de bestaande inrichting.

Verkeer en parkeren

• Simulaties in het verkeersmodel hebben aangetoond dat zelfs bij een verdubbeling van de verkeersintensiteit op de Bronovolaan en Van Alkemadelaan, als gevolg van de uitbreiding van het ziekenhuis, het verkeer op deze wegen met het huidige aantal rij/ en opstelstroken zonder problemen verwerkt kan worden. Hierbij is tevens uitgegaan van een autonome groei van het verkeer van het ziekenhuis met 10 % en de effecten van de Hubertustunnel.
• De voor het te realiseren programma benodigde parkeerplaatsen moeten op eigen terrein worden voorzien. Aan de hand van de functie en de bezoekers die dit genereert zal per bouwinitiatief het aantal noodzakelijke parkeerplaatsen voor personeel en bezoekers worden berekend volgens de gemeentelijke parkeernorm.
• Parkeren op eigen terrein dient bij voorkeur te geschieden in een ondergrondse parkeervoorziening in de uitbreidingszone. Indien er sprake is van overcapaciteit in de nieuwbouw aan de Van Hogenhoucklaan kan deze ook worden aangewend.

5.2.2 Scholen

Utenbroekestraat / van Diepenburchstraat

Voor de Montessorischool Waalsdorp, Utenbroekestraat 6 en voor de Schoolvereniging Wolters, Utenbroekestraat 2 is nieuwbouw op de huidige locaties voorzien. Op basis van een verkennende stedenbouwkundige studie is als uitgangspunten voorgesteld:

• een maximale hoogte van 3 bouwlagen
• het bebouwbaar oppervlak van de te realiseren en te handhaven schoolbebouwing bedraagt niet meer dan 3700 m2 .

De planontwikkeling vindt plaats op terreinen waar thans ook deze scholen gesitueerd zijn.

Waalsdorperweg 12-14

Vanwege nieuwbouw zal het gedeeltelijk medegebruik van de huidige schoollokalen door de Vrije School niet meer mogelijk zijn. Op de locatie van de Vrije School aan de Waalsdorperweg zijn de mogelijkheden onderzocht voor uitbreiding van het huidige schoolgebouw. Binnen de huidige bouwmassa kan geen uitbreiding meer plaatsvinden, wel zijn er mogelijkheden om aan de zuidwestkant van het huidige schoolgebouw in drie bouwlagen de noodzakelijke vier klaslokalen te realiseren.

Dreibholtszstraat 2-4

Op de locatie Dreibholtszstraat 2-4 is nieuwbouw voor een basisschool voorzien. De planontwikkeling vindt plaats op terreinen waar thans de school al gevestigd is.

De ingediende vergunningsaanvraag gaat uit van een bouwmassa met een goothoogte van 8 meter, de bouwhoogte bedraagt 17 meter. De hoogte sluit aan bij de hoogte van de bebouwing aan de Wassenaarseweg, de kap is echter hoger dan 7 meter. 

5.2.3 Kantoren omzetten naar wonen

In de Kantorenstrategie wordt in Benoordenhout onderscheid gemaakt tussen de omgeving direct aan de Zuidhollandlaan - Raamweg en het overig deel van Benoordenhout. Daar de zone Zuidhollandlaan - Raamweg een goede kantorenlocatie is, wordt in de 'Kantorenstrategie' ingezet op behoud van de aanwezige kantoren. In het overig deel van het Benoordenhout kunnen de kantoorgebouwen voor meerdere doeleinden geschikt gemaakt worden, vooral voor herbestemmen / herontwikkelen naar woningen. Enkele kantoren buiten de zone Zuid-Hollandlaan - Raamweg komen, gelet op geluidhinder, monumententale status en nabijheid internationaal strafhof, niet geheel maar wel voor een deel in aanmerking voor transformatie. Gelet op het voorafgaande wordt in het bestemmingsplan de mogelijkheid opgenomen om buiten de zone Zuid-Hollandlaan - Raamweg de huidige kantorenbestemming te verruimen met wonen en enkele andere functies.

5.2.4 Verspreid liggende ontwikkelingslokaties

Jan van Nassaustraat 112:

Het initiatief omvat het realiseren van vier woningen en een kinderdagverblijf. Aan de Jan van Nassaustraat kan binnen de huidige bebouwing een nieuw kinderdagverblijf worden gevestigd, de bebouwing op het binnengebied zal worden gesloopt. Aan de Nassau Ouwerkerkstraat kan woonbebouwing in drie lagen worden gerealiseerd aansluitend op de bestaande woning.

5.2.5 Extra bouwlagen

5.2.5.1 Minimaal vijf bouwlagen

In de uitwerking van de Structuurvisie Den Haag 2020 in de Agenda voor de Haagse Verdichting wordt voorgesteld dat langs doorgaande wegen en groen een bouwhoogte van minimaal vijf lagen mogelijk zou moeten zijn. De nadere uitwerking van dit principe leidt ertoe dat binnen het plangebied Benoordenhout:

• de Koningskade / Raamweg
• de van Alkemadelaan,
• de Benoordenhoutseweg / Zuid Hollandlaan;
• de bebouwing aan de Wassenaarseweg,

in aanmerking komen voor een hoogte van minimaal vijf bouwlagen.

Koningskade / Raamweg

De bebouwing aan de Koningskade tussen de Zuid Hollandlaan en de Wassenaarseweg heeft, behoudens de achterzijde van de woningen aan de Nassau Zuilensteinstraat die grenzen aan de Koningskade, nu al een hoogte van 16 meter of meer. Het beeld van een stedelijke hoofdroute geflankeerd door hoge bebouwing langs stedelijk water zou in principe ook langs de Raamweg, tussen de Wassenaarseweg en 't Hoenstraat kunnen worden gecontinunieërd. Het betreft een negental panden van drie lagen hoog die samen een ensemble vormen tussen de hogere bebouwing van het Berlagegebouw en de recente nieuwbouw aan de 't Hoenstraat. Een ophoging tot vijf bouwlagen is echter gezien de onderlinge ensemblewerking van de betreffende panden en het feit dat de panden onderdeel uit maken van het rijksbeschermde stadsgezicht Benoordenhout niet wenselijk. Op de plankaart wordt de huidige hoogte aangehouden.

van Alkemadelaan

De bebouwing langs de van Alkemadelaan dateert uit de periode 1930-1939 en bestaat voor het overgrote deel uit woonblokken van drie bouwlagen met grote kappen. Op een aantal locaties aan de zuidwestzijde van de van Alkemadelaan is de bebouwing al hoger dan 17 meter net als de bebouwing van het ANWB kantoor (buiten plangebied). Het straatprofiel van de van Alkemadelaan bestaat uit 2+2 rijstroken, parkeerstroken, boombeplanting, fietspaden en trottoirs met een totale breedte van circa 34 meter. Op de cultuurhistorische ordekaart die voor het plangebied is opgesteld is de bebouwing langs deze weg deels als een hoogwaardig stratenensemble gekarakteriseerd en deels als beeldondersteunend aangemerkt. Een bebouwingsprofiel dat uitgaat van de bestaande hoogte langs de van Alkemadelaan laat zich, gezien de breedte, goed inpassen. Langs deze weg is het mogelijk maken van een bouwhoogte van minimaal 5 bouwlagen daarom niet wenselijk.

Benoordenhoutseweg

De Benoordenhoutseweg is de invalsweg vanuit Wassenaar. De bebouwing tussen de gemeentegrens en het Willem Witsenplein (buiten plangebied) heeft een min of meer constante hoogte (goothoogte ca. 6,5m, nokhoogte ca. 12m.). Karakteristiek is de massaopbouw van twee / drie woonhuizen in twee bouwlagen onder een hoge kap.

Benoordenhoutseweg tussen de gemeentegrens en Willem Witsenplein

De bebouwing aan de Benoordenhoutseweg tussen de Josef Israëlslaan en de van Alkemadelaan is wisselend van hoogte, van bouwstijl en in grootte. In deze strook staat bebouwing in de vorm van woonhuizen met twee en drie lagen onder een kap maar er staan ook kantoor- en woongebouwen van 22 - 28 meter hoog. In het profiel van de Benoordenhoutseweg zou een bouwhoogte van minimaal 5 bouwlagen mogelijk moeten zijn. Op de cultuurhistorische ordekaart die voor het plangebied is opgesteld wordt de bebouwing langs deze weg echter deels als een hoogwaardig stratenensemble gekarakteriseerd en deels als beeldondersteunend aangemerkt. Langs dit deel van de Benoordenhoutseweg wordt daarom, vanuit cultuurhistorisch perspectief, de huidige hoogte van de bebouwing vastgelegd in het bestemmingsplan.

Benoordenhoutseweg tussen Willem Witsenplein en de Neuhuyskade

Door langs de Benoordenhoutseweg vanaf de gemeentegrens tot aan het Provinciehuis een oplopende bouwhoogte aanwezig is, wordt het het beeld van de entree van de stad versterkt; vanuit het landelijke karakter van de omgeving Wassenaar naar het dynamisch stedelijke karakter rond de Koningskade en Den Haag Centraal. In deze strook is al sprake van een hoogte van minimale 5 bouwlagen.

Wassenaarseweg

Op de cultuurhistorische waarderingskaart is de bebouwing aan weerszijden van de Wassenaarseweg als “belangrijke bebouwing door hoge ensemblewaarde” gekarakteriseerd. De bebouwing langs de Wassenaarseweg tussen de Koningskade en het Jozef Israëlsplein heeft al een bouwhoogte die varieert tussen de 13 en 18 meter. Tussen de Nuyhuiskade en de van Alkemadelaan is de bouwhoogte echter vrij constant met een goothoogte van 7 meter en een nokhoogte van 11-12 meter. Een extra bouwlaag toevoegen, zodat de hoogte minimaal 15 meter wordt, is gezien de grote mate van samenhang in de bebouwing en vanuit cultuurhistorisch perspectief niet wenselijk.

Wassenaarseweg nabij de van Alkemadelaan

Langs het landgoed Oostduin - Arendsdorp:

De hoogte van de bebouwing aan de Oostduinlaan bedraagt al meer dan 15 meter. Slechts een klein deel van de Ruychrocklaan grenst aan het groen. Het bestaande profiel bestaat uit een drielaagse bebouwing met een hoogte van circa 10 meter. Indien over een gedeelte van het lange bouwblok tussen de Oostduinlaan en de van Hoytemastraat extra bouwlagen worden toegestaan, ontstaat een lengteprofiel van gedeeltelijk vijf en voor een groot deel drie bouwlagen. In combinatie met een 18 meter diep binnengebied is een massa van 5 bouwlagen (16 meter) stedenbouwkundig niet wenselijk.

Ruychrocklaan

De bebouwing aan de van der Houvenstraat bestaat uit vier bouwlagen met een kap. Langs de Goetlijfstraat is de bouwmassa opgebouwd uit een onderbouw, drie woonlagen en een kaplaag. In beide straten is de bebouwing al zodanig hoog dat al sprake is van minimaal vijf bouwlagen.

van Houvenstraat en Goetlijfstraat

5.2.5.2 dakopbouwen

Uitgangspunt van de gemeente Den Haag is dat dakopbouwen in de hele stad zijn toegestaan, tenzij het stedenbouwkundig niet verantwoord is. Per bestemmingplangebied wordt een duidelijke stedenbouwkundige afweging gemaakt waar dakopbouwen wel en niet mogelijk worden gemaakt. Dit kader biedt zowel voor potentiële aanvragers als voor omwonenden duidelijkheid waarom er wel of geen dakopbouw wordt toegestaan. Bij deze stedenbouwkundige verantwoording spelen de volgende aspecten een rol:

• Straatprofielen: voldoende ruim om dakopbouwen aan één of twee kanten toe te voegen;
• Binnenterreinen: voldoende maat;
• Dakvormen: dakopbouwen liggen het meest voor de hand bij platte daken en zeer flauw hellende daken (vlieringen; geen stahoogte). Ook bij schuine daken worden dakopbouwen echter niet uitgesloten;

• Ensemblewaarde: hier wordt met name gekeken naar de stedenbouwkundige samenhang.

Op een aantal locaties in Benoordenhout is op een tweelaagse bebouwing een dakopbouw gerealiseerd al of niet in een aaneengesloten vorm. Vanwege het Rijksbeschermd Stadsgezicht Benoordenhout, worden aan bouwaanvragen in de vorm van het realiseren van extra bouwlagen en dakopbouwen nadere eisen gesteld. Een van deze eisen is dat de reeds gerealiseerde opbouwen maatgevend zijn voor de positie, vorm en afmeting van nieuwe dakopbouwen. Een andere eis is dat de tegenoverliggende bebouwing voldoende bezond (zie de rapportage in de bijlagen) moet blijven.

De mogelijkheid om de eengezinswoning uit te breiden met een opbouw wordt in dit bestemmingsplan mogelijk gemaakt in de volgende straten op eengezinswoningen bestaande uit twee bouwlagen:

• de Sonderdankstraat;
• de van Nijenrodestraat
• oneven zijde van de Utenbroekstraat;
• beide zijden van van der Woertstraat;
• oneven zijde van de Bruynestraat
• Duchatelstraat (even zijde) en hoek Weissenbruchstaat;
• Mauvestraat;
• Panhuysstraat.

Ook is onderzocht of er op de drielaagse appartementen aan de van Diepenburchstraat en de van Hoytemastraat dakopbouwen kunnen worden gerealiseerd. Alhoewel er vanuit bezonningsaspecten dakopbouwen mogelijk zijn, is afgezien van opbouwen in de van Diepenburchstraat vanwege het straatprofiel (altijd vrij donker).

In de van Hoytemastraat heeft de bebouwing verschillende hoogten, het straatprofiel is ruim en de binnenterreinen hebben voldoende maat om extra bouwlagen te realiseren. Ook uit het bezonningsonderzoek volgt dat er dakopbouwen mogelijk zijn.

De mogelijkheid om de appartementen uit te breiden met een opbouw wordt in dit bestemmingsplan mogelijk gemaakt voor de:

• Van Hoytemastraat 24 t/m 30, 58 t/m 92 en 96 t/m 102a;
• Van Hoytemastraat 63 t/m 99 en 101 t/m 111.

Vanuit de stedenbouwkundige ensemblewaarde wordt afgezien van dakopbouwen op de van Hoytemastraat 8 t/m 22a en, mede gezien de bezonningsaspecten, de Johannes Bilderstraat 69 t/m 81.

5.2.6 Aan- en bijgebouwen

Onder bepaalde voorwaarden kunnen volgens artikel 2 van Bijlage II bij het BOR (Besluit omgevingsrecht) vergunningsvrij aan- en bijgebouwen worden gerealiseerd. Om te voorkomen dat op binnenterreinen in gesloten en half gesloten bouwblokken worden volgebouwd met:

• aan- en uitbouwen zoals een serre, berging, garage, bijkeuken;
• vrijstaande bijgebouwen zoals een schuur, garage, kweekkas, tuinhuisje;

• overkappingen zoals een carport;

worden aan het vergunningsvrij bouwen wel voorwaarden verbonden. In rijksbeschermde stadsgezichten is sinds begin 2012 ook vergunningsvrij bouwen toegestaan. De voorwaarden zijn echter iets strenger. Zo is bebouwing op het zijerf in rijksbeschermde stadsgezichten niet vergunningsvrij. Het is echter mogelijk om in de regels van het bestemmingsplan extra bouwmogelijkheden te bieden, aanvullend op hetgeen vergunningsvrij al is toegestaan.

Om het bouwen van bijbehorende gebouwen in het plangebied Benoordenhout mogelijk te maken, worden eisen gesteld t.a.v. de massa's en posities van deze objecten. Uitgangspunt is (inclusief het vergunningsvrije deel):

• op zijerven alleen bijbehorende gebouwen mogen worden opgericht op 5 meter afstand vanaf de voorgevelrooilijn van het bouwvlak;

In het bestemmingsplan Benoordenhout is in de bestemming Wonen-2 (vrijstaand of 2 en/of 3 onder een kap) een regeling voor bebouwing op het achtererf en het zijerf opgenomen.