Wateringse Veld - Zuid

2.1 Ontstaansgeschiedenis

2.1.1 Oud- en Nieuw-Wateringveldschepolder

De naam Wateringse Veld refereert aan de Oud- en Nieuw-Wateringveldschepolder. Het landschap waarin de ontwikkeling van de Vinexlocatie plaatsvindt, kenmerkte zich door een polderstructuur. Belangrijke lijnen in deze structuur bestonden al in de Romeinse tijd. Het landschap van strandwallen bepaalde in belangrijke mate het vestigingspatroon in de kuststrook. Zo maakte het Oosteinde deel uit van een hoger gelegen route op een wal waarlangs in de loop van de tijd een reeks van dorpskernen is ontstaan. Tot deze zogenaamde voorstedelijke band behoren onder andere Wateringen, Rijswijk, Voorburg, Leidschendam en Voorschoten. Kort na het ontstaan van het duinlandschap en nog voordat in de lagere delen een moeras ontstond, kwamen in het laat-neolithicum – een fase van de steentijd omstreeks 3500 tot 3000 voor Christus – mensen in het gebied wonen. Aan de hand van archeologische vondsten kan een beeld worden gevormd van mensen die niet alleen leefden van de veeteelt maar ook van de opbrengst van de jacht en van visvangst. Ook in de periode tussen 2215 en 500 voor Christus zijn meerdere malen mensen in het gebied actief geweest. In de Romeinse tijd, van het begin van onze jaartelling tot 270 na Christus, werd dit gebied bewoond door de Cananefaten. Zij vestigden zich op de oeverwallen langs de Gantel, de getijdenkreek die toen ter hoogte van het huidige Oosteinde stroomde.

Het deel van het plangebied ten zuiden van de Bovendijk ligt in wat vroeger een droogmakerij was. In het gebied is vanaf de 17e eeuw een dik pakket veen afgegraven en als turf afgevoerd waarna het gebied onder water is komen te staan. Later is het gebied als de Wateringveldsche Polder ingepolderd. Daarom bestond dit deel van Wateringse Veld tot 1994 hoofdzakelijk uit weiland terwijl het noordelijk deel van Wateringse Veld voornamelijk voor glastuinbouw werd gebruikt.

2.1.2 Vinexlocatie Wateringse Veld

Sinds 1 januari 1994 is Wateringse Veld onderdeel van de gemeente Den Haag. Voordien behoorde dit vroegere glastuinbouw- en weidegebied tot de gemeente Wateringen. De Vinexlocatie ligt tussen de Erasmusweg en de gemeentegrenzen van Rijswijk en Wateringen. Het totale gebied dat bestaat uit delen van de Wippolder, Oud- en Nieuw-Wateringveldschepolder en het boezemgebied, beslaat 326 hectare. In 1996 werd gestart met de bouw van ruim 7.500 woningen, voor het grootste deel eengezinswoningen in verschillende financieringscategorieën. Uiteindelijk zal de gemeente Den Haag met Wateringse Veld ongeveer 20.000 inwoners rijker zijn. De wijk zal naar verwachting voor 2012 zijn voltooid.

Wateringse Veld – noord én zuid – zal uiteindelijk bestaan uit 8 woonbuurten met elk een eigen karakter. Binnen een buurt kan een duidelijke eenheid worden ervaren, terwijl tussen de buurten grote verschillen kunnen bestaan. De verschillen komen met name tot uitdrukking in de woningdichtheid, de woningtypes, de architectuur en de inrichting van de openbare ruimte. Binnen het plangebied van Wateringse Veld-Zuid bevinden zich 5 van de 8 woonbuurten: Eilanden, Vijvers, Zonne Veld, Lage Veld en Parkbuurt Oosteinde. De buurt Eilanden – in het oostelijk deel van Wateringse Veld, ten zuiden van het Oosteinde – bestaat uit een zestal door bruggen met elkaar verbonden eilanden. Aan de oostkant van Eilanden bevindt zich een ecologische zone: het kerngebied van de ecologische verbindingszone die door heel Wateringse Veld loopt. Net als Eilanden grenst de buurt Vijvers over de volle lengte aan de ecologische zone. Bijna de hele buurt is op dit natuurgebied georiënteerd. De buurt ontleent zijn naam aan de Waterkersvijver die, als een verbreding van het water van de ecologische zone, in het midden van de buurt gelegen is. Voor de cirkelvormige opbouw van Zonne Veld is gekozen om zoveel mogelijk gebruik te kunnen maken van de zon, onder andere voor het gebruik van zonnepanelen. Om het contrast tussen de buurten Zonne Veld en Lage Veld te benadrukken is op de singeloever aan de kant van het meer stedelijke Lage Veld een kademuur aangelegd, terwijl de oever aan de kant van Zonne Veld een breed groen talud heeft. De concentrische opbouw van Zonne Veld wordt doorbroken door twee wegen die leiden naar het winkelcentrum aan het Parijsplein. Een hogere woningdichtheid en een groter aantal gestapelde woningen benadrukken het stedelijke karakter van Lage Veld. Centraal in de buurt ligt het Lage Plein als onderdeel van de Laan van Wateringse Veld. Het plein wordt aan weerszijden geflankeerd door vijf bouwlagen hoge appartementsgebouwen. Daarachter liggen aan weerszijden drie autovrije hoven omsloten door eengezinswoningen. Voetgangers hebben via poorten in de pleinwanden toegang tot deze hoven. De voorzieningen concentreren zich met name aan het Parijsplein. Langs het Hemelwater zijn kademuren met een verlaagde wandelpromenade gebouwd. Het water langs de Athene-, Londen-, Moskou- en Praagsingel scheidt Lage Veld van de andere buurten. De brug over het Hemelwater verbindt Lage Veld met het noordelijk gelegen Parkbuurt Oosteinde. In september 1996 ging de eerste paal van Wateringse Veld in deze buurt de grond in. De buurt kent een grote variatie in vrijstaande woningen en woningen in kortere en langere rijtjes. Aan de waterloop ten noorden van de Bovendijk staan enkele appartementsgebouwen. De bestaande bebouwing aan de twee historische linten Oosteinde en de oude Laan van Scheltema is opgenomen in de inrichting van de buurt.

Afbeelding 2: buurten in Wateringse Veld-Zuid