Westeinde e.o.

Functionele structuur

Wonen

Het centrumstedelijk gebied kenmerkt zich door een dynamische woonomgeving en een heterogene bevolkingssamenstelling. Dit laatste geldt zeker voor Kortenbos, niet alleen voor wat betreft etnische afkomst maar ook voor wat betreft de samenstelling van huishoudens, leeftijd en de verhouding huur/koop: de voorraad van in totaal 3885 woningen is gevarieerd. In tabel 5 zijn op basis van het gemeentelijk databestand Den Haag in Cijfers een aantal kenmerken van de woningvoorraad in het plangebied op een rij gezet. De woningvoorraad in Kortenbos is voor een binnenstedelijk gebied relatief recent: er vond in de jaren '70 en jaren '80 veel nieuwbouw plaats in het kader van de stadsvernieuwing. In deze periode werden veel flatwoningen gebouwd, bijvoorbeeld aan de Sirtemastraat. Meer dan de helft van de woningvoorraad in Kortenbos bestaat uit flatwoningen; de bebouwing in het woongebied is dan ook overwegend drie tot vier bouwlagen hoog met langs de Sirtemastraat bouwhoogten tot 15 lagen. In het deel met de gemengde functie vindt wonen vooral in appartementen en bovenwoningen plaats, de beganegrondlaag is in gebruik als atelier, werkplaats, winkel of kantoortje.

kenmerk	aantal plangebied	percentage plangebied	percentage Den Haag
woningtype
benedenwoning	60	1,5	5,7
bovenwoning	556	14,3	9,6
maisonnettewoning	333	8,6	3,1
flatwoning	2.193	56,4	39,5
portiekwoning	301	7,7	19,3
hoek- / tussenwoning	258	6,6	23,0
vrijstaand / twee-onder-een-kap	0	0,0	1,7
onvrije woning	118	3,0	2,5
overige woningen	66	1,7	0,7
totaal	3885	100,0	100,0
bouwjaar
voor 1916	849	21,9	14,0
1916 – 1930	294	7,6	18,1
1931 – 1944	325	8,4	11,5
1945 – 1959	10	0,3	15,2
1960 – 1970	6	0,2	8,0
1971 – 1980	775	19,9	6,2
1981 – 1990	1053	27,1	9,4
1991 – 2000	449	11,6	11,4
2001 en later	123	3,2	6,2
totaal	3385	100,0	100,0
huur/koop
eigenaar-bewoner	1.191	30,7	43,0
particuliere verhuur	1.086	28,0	18,0
verhuur woningcorporatie	1.434	36,3	35,2
onbekend	196	5,0	3,8
totaal	3907	100,0	100,0

Tabel 4: kenmerken woningvoorraad Westeinde en omgeving, 2005 (gegevens op basis van de database Den Haag in cijfers voor het gebied buurt Kortenbos)

Westeinde en omgeving telde in 2006 in totaal 6.792 inwoners. Hiervan was circa 57% van Nederlandse afkomst. 10% van de inwoners is afkomstig uit overige geïndustrialiseerde landen, de overige inwoners komen voornamelijk uit Turkije, Marokko en Suriname. Omdat in het gebied een relatief groot aantal alleenstaanden woont – meer dan 60% van de huishoudens is een eenpersoonshuishouden – is de gemiddelde woningbezetting relatief laag: 1,72; voor heel Den Haag is dit 2,06. Daarom – het gebied heeft een grote aantrekkingskracht op jonge alleenstaanden aan het begin van hun wooncarrière – is het aandeel jeugdigen en ouderen relatief klein en is de middengroep (20 tot en met 64 jaar) relatief oververtegenwoordigd. Om dezelfde reden is ook het aantal huishoudens in de lagere inkomensgroepen relatief hoog. Voor het overige stemt de samenstelling van de huishoudens overeen met het beeld gemeentebreed.

kenmerk	aantal plangebied	percentage plangebied	percentage Den Haag
etniciteit
Nederlands	3.880	57,1	54,1
Turks	222	3,3	6,9
Marokkaans	389	5,7	5,2
Surinaams	417	6,1	9,6
Antilliaans en Arubaans	173	2,5	2,3
Zuid-Europees	185	2,7	1,6
overig geïndustrialiseerd	691	10,2	9,1
overig niet-geïndustrialiseerd	835	12,3	11,0
totaal	6792	100,0	100,0
samenstelling huishoudens
gemiddelde woningbezetting	1,72	2,06
eenpersoonshuishoudens	2.524	60,6	47,1
samenwonend zonder kinderen	927	22,3	24,1
samenwonend met kinderen	422	10,1	20,4
eenoudergezinnen	290	7,0	8,4
leeftijdsopbouw
0 tot en met 19 jaar	1.112	16,4	23,1
20 tot en met 64 jaar	5.011	73,8	63,4
65 jaar en ouder	669	9,8	13,5
totaal	6792	100,0	100,0
inkomensverdeling
laag inkomen	2.040	55,9	50,0
middeninkomen	1.100	30,1	34,1
hoog inkomen	510	14,0	16,0

Tabel 5: kenmerken bevolkingssamenstelling Westeinde en omgeving in 2006 (Gegevens op basis van de database Den Haag in cijfers voor het gebied buurt Kortenbos)

Bedrijven en kantoren

Verspreid door het plangebied is kleinschalige bedrijvigheid gevestigd: werkplaatsen, kleinschalige bedrijfsruimten en opslagunits: aan de Blekerslaan, de Pastoorswarande en de Noordwal solitair, elders in het plangebied en met name aan het Westeinde gemengd met andere functies als wonen en detailhandel.

Het plangebied biedt ook ruimte aan kantoren, vooral in statige kantoorpanden. In totaal gaat het om zo'n 60 kantoorpanden, voornamelijk aan het Westeinde, aan de Torenstraat en aan de Prinsegracht. De meeste ervan zijn klein van omvang en hebben een brutovloeroppervlakte van minder dan 500 m² bvo. Alleen aan het Westeinde en aan de Prinsegracht liggen panden met een brutovloeroppervlakte tussen 500 en 2.000 m² bvo.

Detailhandel en horeca

Detailhandel en horeca concentreren zich rond het Westeinde. Er liggen in het plangebied drie horecagelegenheden: twee aan het Westeinde en één in de Torenstraat. Verspreid door het plangebied liggen ongeveer 65 winkelpanden, ook sterk geconcentreerd aan het Westeinde, in de Torenstraat en in de Jan Hendrikstraat. Deze straten zijn aanloopstraten naar het stadscentrum maar ze zijn door een lage dichtheid geen onderdeel van het kernwinkelgebied.

Onderwijs, cultuur en welzijn

Onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang

In het plangebied liggen twee basisscholen:

• Meester Schabergschool (Sirtemastraat 400);
• Sint Carolusschool (Westeinde 103 en 107).

In het gebouw van de Sint Carolusschool is ook de peuterspeelzaal Carlijn gevestigd. Een tweede peuterspeelzaal – Peuterheuvel – is gevestigd aan de Gedempte Sloot. Beide peuterspeelzalen werken samen met een basisschool in het kader van het Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid. Naast de peuterspeelzalen is een aantal kindercentra aanwezig waarin verschillende organisaties kinderdagopvang en buitenschoolse opvang aanbieden.

Cultuur

In het plangebied liggen tal van kleine ateliers en werkplaatsen, galeries en winkeltjes. Vooral in het deel van het plangebied waar de historische bebouwing is behouden – rondom het Westeinde en de Assendelftstraat – zijn de functies veelzijdig en gemengd: het gebied straalt een veelzijdigheid uit die past bij een creatief binnenstedelijk milieu in de periferie van het centrum. Dat karakteristiek milieu moet worden gekoesterd en krijgt in het voorliggend plan de ruimte. Op een aantal locaties zijn verzamelgebouwen ingericht voor ateliers en kleinschalige bedrijfjes:

• de Spanjaardshof (Westeinde 58), circa 40 ateliers in een deel van het voormalig Ziekenhuis van den Heiligen Joannes de Deo dat nu particulier bezit van de Vereniging Spanjaardshof is;
• De Aap (Westeinde 175), een concentratie van kunstenaars en creatieve bedrijfjes;
• aan de Lange Lombardstraat een gebouw met een theatertje, oefenruimte, atelierruimte, studentenhuisvesting;
• ook aan de Noordwal 327 bevindt zich een atelierpand.

Het Vrij Theater (Noordwal 484) heeft een klein podium en oefenruimte voor amateurtheater. Een andere belangrijke culturele voorziening is het Koorenhuis (Prinsegracht 27), een groot centrum dat lessen op het gebied van kunst en cultuur verzorgt voor individuele cursisten en voor onderwijsinstellingen.

Welzijn

Het MCH Westeinde is een onderdeel van het Medisch Centrum Haaglanden en is het binnenstadsziekenhuis van Den Haag met – naast basiszorg – topklinische functies en de complexere en moeilijk planbare zorg. Het ziekenhuis telt 785 bedden en biedt werk aan 2745 medewerkers. In 2006 vonden er 161.000 eerste polibezoeken plaats en werden 22.500 patiënten opgenomen. Het aantal dagbehandelingen bedroeg circa 21.000. Deze aantallen geven aan dat het ziekenhuis voor heel Den Haag van aanzienlijke betekenis is.

In de jaren '70 is besloten dat het Westeinde Ziekenhuis in de binnenstad van Den Haag gevestigd zou blijven en dat het de mogelijkheid zou worden geboden om uit te breiden (zie paragraaf 1.3: bestemmingsplan Lijnbaan). Het ziekenhuiscomplex domineert nu een groot deel van het plangebied. De locatie is globaal omsloten door het Westeinde, de Lange Lombardstraat, de Lage Nieuwstraat, de Prinsegracht, de Blekerslaan en de Lijnbaan. De dominante hoogbouw van het ziekenhuis – circa 60 m hoog – is gerealiseerd in de periode 1975-1980, de uitbreiding van de polikliniek aan het Westeinde is uit de jaren '90 en de nieuwbouw van Parnassia aan de Lijnbaan uit de periode 2003-2005. De nieuwbouw van Parnassia omvat circa 10.000 m² bvo voor onder meer zorg en dagbehandeling. Onder dit gebouw ligt een parkeergarage voor circa 120 auto's. Op de hoek van de Lijnbaan en het Westeinde heeft de bouwmassa een hoogte van 10 lagen; de vleugels aan weerszijden hebben een hoogte van 4 lagen. De ontsluiting van dit gebouw vindt plaats aan de zijde van de Lijnbaan.

Een aantal panden op het terrein van het ziekenhuiscomplex dateert uit de tijd van voor de nieuwbouw: het voormalige hoofdgebouw aan het Westeinde, de Spanjaardshof op de hoek van het Westeinde en de Lange Lombardstraat en de kapel op de hoek van de Lange Lombardstraat en de Lage Nieuwstraat. Het grote onbebouwde deel van het complex fungeert als parkeerterrein. Voor dit onbebouwde deel zijn plannen voor nieuwbouw ontwikkeld (zie paragraaf 5.3.3).

Figuur 6: MCH Westeinde

Sport en spelen

In het dichtbebouwde plangebied zijn buitensportaccommodaties noch overdekte sportaccommodaties, fitnesscentra, sportscholen et cetera. Informeel sporten is mogelijk in de openbare ruimte: buurtpark Kortenbosch, de openbare speelplaats van de Meester Schabergschool en de playground aan de Sirtemastraat. Het wijkcentrum 't Anker aan de Noordwal is voor sportieve buitenactiviteiten aangewezen op de playground aan de Sirtemastraat of het trapveldje aan het Jennyplantsoen buiten het plangebied.

Levensovertuiging

In het plangebied liggen twee gebouwen die voor de kerkdienst zijn gebouwd: de monumentale kerk in Waterstaatstijl aan het Westeinde en een modern kerkgebouw aan de Oude Boomgaardstraat. Verder liggen in het plangebied nog een aantal voorzieningen voor verschillende religies, zoals de broeders van Maastricht die het Stadsklooster aan het Westeinde 101 bewonen, de Methodist Church of Ghana (Korte Vleerstraat 230) en de Vereniging Gurdwara Sri Guru Singh Sabha Den Haag (Lange Lombardstraat).