Binnenstad Oost

3.6 Groenbeleid

Groenstructuurplan 2007-2015

Het beleid van de gemeente Gouda is om de openbare ruimte in de stad schoon, heel en bruikbaar te houden. Het openbaar groen is één van de factoren die de kwaliteit van de openbare ruimte bepalen. In het Groenstructuurplan zijn keuzes gemaakt en prioriteiten gesteld ten aanzien van het openbaar groen.

In het groenstructuurplan is onderscheid gemaakt in gebiedstypen waarvan er enkele binnen het plangebied voorkomen. Het betreft de gebiedsprofielen stadsgrachten, achtergrachten, stadssingels en gebiedstype parken.

Stadsgrachten

Stadsgrachten bestaan uit watergangen met stenen kades en aan weerszijden een weg. Direct grenzend aan de kade zijn bomenrijen aanwezig, met vaak tussen de bomen parkeergelegenheden. Aan de andere zijde van de beide wegen zijn monumentale panden aanwezig waarvan de voorkanten naar het water gericht zijn. De stadsgrachten bieden ook mogelijkheden voor toeristisch of recreatief gebruik. De stadsgrachten zijn Oost- en Westhaven, Hoge en Lage Gouwe en Turfmarkt. Langs de grachten staan veelal aaneengesloten bomenrijen. Op een aantal plaatsen zijn de bomenrijen onderbroken.

De na te streven situatie is dat de stadsgrachten herkenbare structuren zijn in de stad en deel uitmaken van de bomenstructuur. Dit wordt bereikt door onder andere visueel aaneengesloten bomenrijen. Om de herkenbaarheid en het karakter te behouden, moeten bomenrijen visueel aaneengesloten worden, waarbij de bomen op gelijke afstand staan. Langs één gracht wordt één boomsoort gebruikt en de bomen worden zoveel mogelijk van gelijke leeftijd aangeplant.

Achtergrachten

Achtergrachten hebben een smal asymmetrisch profiel. Er staan weinig bomen en de watergang heeft meestal aan weerszijden stenen kades. Aan één zijde van de watergang is een weg aanwezig die onder andere gebruikt wordt voor het bevoorraden van winkels en bedrijven. De andere zijde bestaat deels uit verharding en deels uit stadstuinen. Omdat deze grachten aan de achterkant gesitueerd zijn, bestaat het gevaar dat ze verwaarloosd raken waardoor een armoedig karakter kan ontstaan. De na te streven situatie is dat de achtergrachten herkenbare structuren zijn in de stad. Dit kan worden gerealiseerd door het karakter en de herkenbaarheid te behouden en verwaarlozing te voorkomen.

Stadssingels

Stadssingels zijn historische singels om de binnenstad. Zoals de Fluwelensingelgracht, de Blekerssingelgracht, de Kattensingel en de Turfsingel. De singels hebben een asymmetrisch profiel. Aan de buitenkant staat een rij bomen (meestal kastanje of linde) en ligt een verkeersweg. Deze weg wordt gebruikt door het doorgaande verkeer.

De na te streven situatie is dat de stadssingels herkenbare historische structuren zijn in de stad en maken zowel onderdeel uit van de bomenstructuur als het nat ecologisch netwerk. Het karakter en de herkenbaarheid van de singels wordt behouden door langs de buitenzijde een aanééngesloten bomenrij te behouden en één soort per singel te gebruiken. Aan de stadszijde wordt vanuit het Houtmansplantsoen juist gestreefd naar een parkachtig beeld met veel verschillende soorten.

Parken

Het Houtmansplantsoen behoort tot de klassieke parken in Gouda en is als één van de weinige groene gemeentelijke monumenten benoemd. De nadruk ligt op gecultiveerde beplantingen. Het park heeft zowel een gebruikswaarde als een landschappelijke en in mindere mate een ecologische waarde. Het park wordt recreatief gebruikt. Er zijn voorzieningen als bankjes,en speeltoestellen en een muziektent aanwezig. Er is ruimte voor kleinschalige publieke evenementen.

Er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met toegankelijkheid voor mensen met een beperking.

In de klassieke parken is gecultiveerde beplanting de standaard (sierplantsoen, gazon, inheemse en exotische bomen, eventueel wisselperken). Op markante plaatsen staan attractieve, solitaire bomen.

De realisering wordt uitgewerkt in een cultuurhistorische analyse van het monumentale park met daaraan volgend een beheerplan.

Centrum

Verder is voor het centrum het volgende bepaald. In het centrum is een duidelijke bomenstructuur aanwezig waarbij de bomen de ligging van de grachten markeren. Verder zijn er verspreid in het centrum solitaire bomen aanwezig. De bomen hebben in veel gevallen een boomspiegel waarin onder andere bodembedekkers voorkomen. Verder bestaat het groen vooral uit bloembakken, wisselperken, sierplantsoenen, stadsflora en muurplanten.

Afbeelding 12: Fragment uit het concept Groenstructuurplan

Het openbare groen in het centrum heeft vooral een esthetische functie: herkenbaarheid van de binnenstad door een hoog niveau van verzorgdheid en keuze voor soorten met een hoge sierwaarde. De bomen langs de singels en grachten maken onderdeel uit van de bomenstructuur en hebben hiernaast een ecologische functie voor vogels, insecten en vleermuizen. Naast bomen zijn sierplantsoenen, bloembakken en wisselperken aanwezig. De watergangen in het centrum hebben kades waarop muurplanten en stadsflora voorkomen. Ze zijn voor handhaving en verspreiding afhankelijk van menselijk activiteiten in de stedelijke omgeving. Op plaatsen waar dit de veiligheid of de esthetische functie van het straatbeeld niet aantast, wordt aan deze soorten ruimte geboden. De singels maken onderdeel uit van het nat ecologisch netwerk.

De bomenstructuur in het centrum wordt gehandhaafd (zie bij stadsgrachten en stadssingels). Solitaire bomen worden geplaatst op bijzondere plekken. Hiervoor worden markante soorten gebruikt. Verder wordt uit esthetische overwegingen sierplantsoen aangelegd. Op bijzondere plaatsen, bijvoorbeeld de entrees van de stad (Bolwerk, Houtmansplantsoen, enzovoort) worden wisselperken behouden of aangelegd.