Gildenwijk

2.1 Geschiedenis

De gemeente Gorinchem bestaat uit twee kernen: de stad Gorinchem en het dorp Dalem. Gorinchem, een stedelijke nederzetting, is waarschijnlijk omstreeks het jaar 1000 ontstaan op wat hoger gelegen land nabij een monding van de Linge in de Merwede. De eerste bewoners van de nederzetting waren vissers en boeren.

Waarschijnlijk vestigden de eerste bewoners zich in de 10e/11e eeuw op de oevers van de Linge en de Merwede, waar nu Gorinchem ligt. Zij brachten het achterliggende land in cultuur.
In 1267 werd onder leiding van de Heren van Arkel een kasteel gebouwd. Rond die tijd werden al tolprivileges opgebouwd en Gorinchem verhief zich boven de naburige nederzettingen. Omstreeks 1400 werd de houten versterking vervangen door een stadsmuur en begon Gorinchem een echt stedelijk karakter te krijgen. In de 16e eeuw is de vestiging behoorlijk uitgebreid, globaal tot de huidige omvang van de binnenstad binnen de stadswallen. De toename van de bevolking stokte echter en het nieuwe binnenstedelijke areaal raakte lange tijd niet volgebouwd, wat het groene karakter van de bolwerken verklaart.

Tot circa halverwege de 19e eeuw functioneerde Gorinchem vooral als handelsplaats en als vesting. De nijverheid kwam pas na de Franse tijd tot ontwikkeling, met de scheepstimmerwerven, brouwerijen en later ook de fabriek voor stoomwerktuigen 'De Vries Robbé'. Met de nadruk op de metaalverwerking, scheepsbouw en voedingsindustrie breidde de nijverheid zich in Gorinchem in de loop van de tijd steeds verder uit. De werven op Avelingen en de industrieterreinen langs de Linge en Merwede zijn in deze periode ontstaan. Tot circa 1920 heeft de stedelijke woonbebouwing van Gorinchem zich beperkt tot de oude omwalling. Rond deze tijd kwam de eerste woningbouw in het 'buitengebied' tot stand in de Lingewijk, het gebied 'Uitbreiding-West' en de Nieuwe Hoven.

Nog voor de Tweede Wereldoorlog werd de eerste uitbreiding in de Haarwijk gerealiseerd, maar het grootste deel van de westelijke bebouwing is in de periode na de oorlog gerealiseerd. Door de realisatie van de rijkswegen en de aanleg van de Merwedebrug ontstond een omsloten gebied ten westen van de binnenstad, dat in de jaren na de Tweede Wereldoorlog in een snel tempo is volgebouwd: de Haarwijk, Gildenwijk en Stalkaarsen.
Deze westelijke wijken vertonen duidelijke kenmerken van de wederopbouw en de periode van de woningnood. In de recente decennia is Gorinchem in oostelijke richting uitgebreid: in eerste instantie in Wijdschild en vervolgens meer recent in Laag Dalem.