Landelijk gebied Westzaan

2.3 Groen en waterstructuur

De componenten waaruit het landschap is opgebouwd, zijn nauw met elkaar verweven en in paragraaf 2.2 beschreven. Gebruik, bodemgesteldheid en functie bepalen o.a. het beeld ten aanzien van groen en water. Structuurbepalende elementen zijn daarbij:

Gebruik
Het plangebied is in gebruik als agrarisch cultuurlandschap. De veenweiden worden gebruikt voor agrarische productie. In delen is het agrarisch beheer verdwenen, waardoor het gebied langzaam is verriet en er sprake is van moerasvorming.

Dijken
De NoorderIJ en Zeedijk vormt een visuele grens tussen het veenweidegebied en de zeeklei van het buitendijkse gebied. De dijk met het groene talud en afwateringssloten aan de voet zijn belangrijke structuurbepalende 'groene en blauwe' elementen.

Verkaveling en slotenpatroon
Sloten vormen een duidelijke kavelscheiding. In de veenpolder zijn deze vrij smal en liggen 'dicht' bij elkaar. De middeleeuwse slagenverkaveling met lange smalle kavels is duidelijk herkenbaar.

Beplanting
Het landschap bestaat uit open veenweiden met agrarisch beheer (grasland), open veenweiden met natuurbeheer gericht op weidevogels en minder open veenweiden met riet en ruigte (beheerde moerasvegetaties).

Verder is er langs de erven aan de Middel beplanting aanwezig. Her en der steken deze stroken dwars op het lint het buitengebied in. Het Beeldkwaliteitsplan buitengebied zet in op een beeld waarin deze 'inprikkers' van opgaande beplanting verdwijnen ten gunste van de openheid.

Waterlopen
De Gouw en de Reef, de oorspronkelijke Gouwen, zijn dragers van de waterstructuur in dit gebied. Als belangrijk oorspronkelijk landschappelijk element zijn ze van regionale waarde. Bovendien vormen zij een belangrijke verbindingszone in de ecologische hoofdstructuur.
Een andere drager van de waterstructuur in Westzaan is de Nauernasche Vaart. Deze volgt het traject van de oorspronkelijke veenstroom het Twiske en heeft daarmee als oorspronkelijk landschapselement regionale waarde. De vaart, gegraven ter verbetering van de afwatering van de drooggemaakte Schermer, heeft nu ook een belangrijke recreatieve functie.
Dwars op de noordzuid gerichte watergangen liggen de brede afwateringssloten als de Noorderwatermolensloot, de Weelsloot, de Mallegatsloot, de Sluissloot en de Papenpadsloot. Deze laatste drie staan nog in rechtstreekse verbinding met de Zaan. De Zaan is via de Mallegatsloot en de Sluissloot bereikbaar voor bootjes en via de Papenpadsloot uitsluitend per kano. Daarnaast maken diverse iets minder brede en naamloze watergangen ook onderdeel uit van de waterstructuur in het gebied.
Verder liggen langs de dijk en de Nauernasche vaart enkele braken en grillige wateren.

Historische kaart met de namen van landjes en sloten in het Westzijderveld ter hoogte van Westerkoog