Oud Koog & Rooswijk

2.2 Structuur van het plangebied

2.2.1 Analyse stedenbouwkundige structuur plangebied

Het plangebied is onderverdeeld in deelgebieden en per deelgebied is een korte analyse gemaakt van ruimtelijke kenmerken. De beschrijvingen corresponderen met de verschillende kleuren op de kaart:

• Oud Koog (geel)

• Rooswijk (roze/paars)

en worden hierbij als twee verbonden, maar afzonderlijke entiteiten beschouwd.

overzicht deelgebieden

2.2.1.1 Oud Koog

Oud Koog is onderverdeeld in de volgende vier deelgebieden.

• Deelgebied 1

Dit deelgebied wordt in het noorden begrensd door de Stationsstraat, in het oosten de Zaan, in het westen de Provincialeweg en in het zuiden door de Kaarssenmakerstraat en een gedeelte van de Boschjesstraat. Kenmerk van dit deelgebied is de verzorgde woningbouw met een groen hart, het Kogerpark. Het gebied heeft alle dorpse kenmerken van de oorspronkelijke deelgemeente Koog aan de Zaan, met onder andere het NS station Koog-Zaandijk, de toeristische route voor de Zaanse Schans, school de Piramide, een kinderspeelplaats, seniorenwoningen en molen het Pink.

water in het Koogerpark

• Deelgebied 2

Dit deelgebied wordt in het noorden begrensd door de Kaarssenmakerstraat en de Boschjesstraat, in het oosten de Zaan, in het westen door een gedeelte van de Pinkstraat en in het zuiden door de Sportstraat. Kenmerkend voor dit deelgebied is de industrie. De industriegeschiedenis van Oud Koog en dus Zaanstad kan zich rekenen tot de rijkste van Europa. Van oude industrieën met zaagmolens langs de Zaan tot de industrieën van vandaag de dag zijn de ruimtelijke invloeden merkbaar. De grote korrel van de industriële gebouwen, in dit deelgebied de midden 20ste eeuwse voedingsmiddelenindustrie, is van grote stedenbouwkundige waarde, mede door de unieke contrasten met de fijnmazige woonbebouwing langs de linten.

bedrijvigheid naast wonen

Uitzondering in dit gebied vormde de Dubbele Buurt net achter de Raadhuisstraat. Hier was een zeer bijzondere maar inmiddels verdwenen verdubbeling van de woonbebouwing langs het lint aanwezig.

• Deelgebied 3

Dit deelgebied onder en rondom het viaduct van de A8 wordt in het noorden begrensd door de Kaarssenmakersstraat en de Sportstraat, in het oosten de Zaan, in het westen de Provincialeweg en in het zuiden door de Verzetsstraat en een gedeelte van de Zuiderkerkstraat. Kenmerkend voor dit deelgebied is de aanwezigheid van detailhandel en het A8ernA-project. Dit gebied wordt gezien als het winkelhart van Oud Koog en is de komende jaren volop in ontwikkeling.

detailhandel onder viaduct A8

• Deelgebied 4

Het zuidelijkste deelgebied van Oud Koog wordt in het noorden begrensd door de Verzetsstraat en een gedeelte van de Zuiderkerkstraat, in het oosten de Zaan, in het westen de Provincialeweg en in het zuiden door Mallegatsloot. De zeer karakteristieke kamstructuur is het kenmerk van dit deelgebied. Het oude lint langs de dijk met rijk gedetailleerde panden met dwars daarop naar beneden aflopend de eenvoudigere woningbouw langs de zogenoemde dwarspaden. Er wordt ingezet op het behouden van de variatie in breedte van de woning (beukmaat) en bouwhoogte.

kamstructuur Oud Koog

2.2.1.2 Rooswijk

Rooswijk wordt ruimtelijk omgeven door het Guisveld en de spoorlijn. Hoofdentree van het gebied is de Guisweg. De hoofdontsluiting van de wijk is de noord/zuid gelegen Fortuinweg. Dwars op deze hoofdontsluiting liggen de meeste woonstraten, die de structuur van de ontwateringssloten volgen. Het karakter van Rooswijk wordt hoofdzakelijk gevormd door laagbouw.

• Deelgebied 0

Dit deelgebied wordt in het noorden begrensd door de Guisweg, in het oosten het Guisveld, in het westen het spoor en in het zuiden door grofweg de snelweg A8. Dit deelgebied is het enige deelgebied in Rooswijk dat niet door woningbouw wordt gedomineerd, maar door groen. Het westelijk gedeelte bestaat voor een deel uit de slagenlandschapstructuur van het Guisveld. Oostelijk ligt een groot sportveldencomplex met onder meer een voetbalveld en een zwembad. Dit deel wordt volledig omgeven door infrastructuur, te weten de Guisweg, Fortuinweg, Coentunnelweg (A8) en de Provincialeweg met het daarnaast gelegen spoor.

• Deelgebied 1

Dit deelgebied wordt in het noorden begrensd door grofweg de Simon Gammerkade, in het oosten de Fortuinweg, in het westen het spoor en in het zuiden door de Doctor Jan Mulderstraat. Dit deelgebied is in de jaren 30 met grote architectonische zorg ontworpen. Parallel aan de Doctor Jan Mulderstraat bevinden zich de mooiste voorbeelden van de hier gangbare goed gedetailleerde baksteenarchitectuur. Met een grotere variatie dan in de overige delen van Rooswijk vormen deze woningen - enkel of in rij - een representatieve entree van het gebied.

voorbeeld van baksteenarchitectuur

• Deelgebied 2

Dit deel is in de jaren '60 gebouwd, wordt gevormd en begrensd door de drie brede sloten en de bebouwing heeft een grotere korrelgrootte (geveloppervlak) dan deelgebied 1. Hier is naast laagbouw ook hoogbouw gerealiseerd. Door de modernere opzet met stedenbouwkundige aandacht voor licht, lucht en ruimte zijn het hier meer de landschappelijke kenmerken die de kwaliteit bepalen. Dit geldt vooral voor het westelijk gelegen deel tussen Triangelhof, Jan Steijnstraat en de noordelijke waterloop. Hier is het zaak het grote groen en de doorzichten in stand te houden.

• Deelgebied 3

Dit deelgebied kenmerkt zich door losse ensembles uit de jaren '70, zoals het woonwijkje rond de Harpstraat. De bebouwing heeft een sterke interne samenhang, een gevolg van het ontworpen eindbeeld. Uitzondering vormt de oostelijke strook van dit gebied met de begraafplaats, een verzameling vrijere volumes waaronder een boerderij en noordelijk in deze strook langs de Provinciale weg een woongebiedje met achterkanten langs het omringende water.

• Deelgebied 4

Deelgebied 4, begrensd door Componistenweg, John Lennonstraat en Count Basiestraat, kan het centrum van Rooswijk genoemd worden met onder andere de school De Zoeker en het huidige stadhuis. Zodra de nieuwbouw in het centrum van Zaandam gereed is, zal het stadhuis aan de Bannehof verdwijnen. Het is de bedoeling dat de vrijgekomen ruimte ingevuld wordt met hoofdzakelijk woningbouw. Omdat de plannen nog niet concreet genoeg zijn om in dit bestemmingsplan opgenomen te worden, is de bestaande situatie opgenomen. Voor de ontwikkellocatie wordt een apart (postzegel)bestemmingsplan gemaakt.

school De Zoeker

• Deelgebied 5

Dit laatst gebouwde gebied van de wijk grenst aan het deelgebied 4 en noordwestelijk aan het Guisveld, wat prachtige vergezichten voor randbewoners biedt. De toegankelijkheid en het zicht op dit natuurgebied in combinatie met de in sterke samenhang ontworpen woningbouw vormen de basis van de ruimtelijke kwaliteit.