Wonen Noord en Centrum

2.2 Ruimtelijke structuur

2.2.1 Ligging in groter verband

De gemeente Uitgeest ligt in het noordelijk deel van de regio Kennemerland. Kennemerland maakt onderdeel uit van de noordwestvleugel van de Randstad waartoe ook het gebied rondom Haarlem en de noordelijke Duinrand behoren. Uitgeest ligt in het verlengde van de ten westen van de A9 gelegen verstedelijkingsas Haarlem-Beverwijk-Heemskerk. Rondom Uitgeest liggen de plaatsen Castricum in het westen, Akersloot in het noorden, Krommenie in het zuidoosten en Heemskerk in het zuidwesten.

De kern Uitgeest wordt omgeven door agrarisch gebied. Het landschap wordt gekenmerkt door de overgang van het duin- en kustgebied met strandwallen ten westen van Uitgeest en de polderstructuur met vaarten, meren en plassen in het oosten.

Net buiten het plangebied zijn twee molens gelegen. Ter hoogte van de rotonde van de Geesterweg met de Binnenkruierstraat staat de molen de Kat, iets meer noordelijker staat de molen de Dog. Het water vanuit het ten noorden en ten westen van Uitgeest gelegen poldergebied werd via de Hendriksloot aangevoerd naar deze molens. Deze molens zorgden eertijds dat het water vervolgens werd overgeslagen op een boezemsloot en naar het Uitgeestermeer. De bemaling is nu overgenomen door het gemaal aan de Meldijk. Omdat bij de latere ontwikkeling van het woongebied en het bedrijventerrein afstand in acht is genomen tot de twee molens, zijn deze molens bepalend voor de ruimtelijke karakteristiek van de omgeving.

2.2.2 Gebiedsbeschrijving

Uitgeest ligt op een restant van een strandwal. Dergelijke wallen, hoger gelegen in het landschap, boden gelegenheid om te wonen en wegen aan te leggen. Binnen het plangebied is deze oorspronkelijke structuur in de lengterichting van de strandwal nog te herkennen in de drie dorpslinten en de slagenverkaveling loodrecht op deze wegen.

Vanaf de jaren '50 zijn nieuwe wijken gerealiseerd, die ervoor hebben gezorgd dat Uitgeest is uitgegroeid tot een dorpskern met circa 5.250 woningen en 12.661 inwoners (1 januari 2010). De nieuwe uitbreidingen van Uitgeest vonden voornamelijk noord-zuidgericht plaats, evenwijdig aan de strandwallenstructuur, waardoor de kern haar huidige langgerekte vorm heeft gekregen.

De kern Uitgeest strekt zich uit aan de noord- en zuidzijde van de spoorlijn Amsterdam/Haarlem - Alkmaar. Het plangebied betreft het gebied ten noorden van het spoor, inclusief het stationsgebied. In het plangebied zijn verschillende deelgebieden te onderscheiden.

Dorpslinten

De Middelweg, de Hogeweg en de Westergeest/Langebuurt vormen de oorspronkelijke bebouwingsstructuur van de kern Uitgeest. De bebouwing en verkaveling aan deze linten is divers qua schaal, hoogte en typologie.

Met name de gronden tussen de Middelweg en de Westergeest zijn intensief bebouwd met smalle paden tussen de bebouwing door. Aan de oostzijde van de Westergeest liggen dan ook de relatief langgerekte, door sloten van elkaar gescheiden agrarische percelen. Op sommige plaatsen lopen de sloten bijna door tot aan de weg, waardoor er doorzichten mogelijk zijn naar het achterliggende poldergebied.

Het Dorp

Het Dorp is ontstaan door verdichting en uitbreiding aan beide zijden van de historische dorpslinten. Het betreft het gebied rondom de dorpslinten, waar de bebouwing een grote variëteit kent in schaal, functie en bouwtypologie.

Binnen Het Dorp bevinden zich overwegend eengezinswoningen, voornamelijk bestaande uit één of twee bouwlagen met kap, maar ook korte rijtjes (portiek)woningen. Ook grotere complexen maken deel uit van Het Dorp, zoals de bibliotheek, het verzorgingstehuis en appartementencomplexen.

Meldijk/Sluisbuurt

De Meldijk en de Sluisbuurt zijn oude dijken die de historische verbinding vormen tussen de Kerkbuurt/Hogeweg en het Uitgeestermeer. In dit gebied ligt de gemeentelijke haven, die van oudsher een vestigingsplaats is voor bedrijvigheid en bouwnijverheid. De recreatieve functie in dit gebied neemt de laatste jaren steeds meer toe. De bebouwing bestaat uit overwegend kleine woningen met een historisch karakter en daarachter grotere bedrijfsbebouwing aan het water.

De Koog

Vanaf de jaren '60 is het gebied ten westen van de ruime opgezette Geesterweg ontwikkeld. Dit gebied kenmerkt zich door de orthogonale hoofdstructuur met blokverkaveling. Het zuidelijk deel van de Koog kenmerkt zich door voornamelijk rijwoningen in een strak ritme.

Het noordelijk deel van De Koog is speelser en groener van opzet waarbij afwisseling in rooilijnen en nok- en goothoogten, variatie, kleinschaligheid en woonerven karakteristiek zijn voor de diverse woonbuurten. Het wegenpatroon bestaat uit een netwerk van licht kronkelende verkeerslussen en doodlopende straatjes. De bebouwing bestaat ook in het noordelijk deel vooral uit rijenwoningen. Een belangrijk ruimtelijk element betreft hier de aan de Middelweg gelegen groenzone, een relict uit de oude polderstructuur.

Het gebied rondom de Kuil is gebouwd met overwegend vrijstaande en twee-onder-één-kapwoningen en grenst aan het sportcomplex De Koog.

Sportcomplex De Koog

De randzone van de woonbuurt De Koog wordt gevormd door een groenzone met het sportcomplex De Koog (met sporthal, tennishal, en dergelijke), zwembad en volkstuinen. Mede door de aanwezige sport- en recreatievoorzieningen is hier sprake van een enigszins versnipperd bebouwingspatroon.

Stationsgebied

De zuidgrens van het plangebied wordt gevormd door de spoorlijn met de richtingen Alkmaar-Haarlem/Amsterdam. Hier bevindt zich het station Uitgeest wat in de afgelopen jaren is gaan functioneren als transferium. Naast de recent vernieuwde stationsvoorzieningen op en om het Stationplein komen in het stationsgebied diverse verkeersstromen bij elkaar. Sinds enkele jaren vormt de Kleistunnel een verbinding voor autoverkeer onder het spoor door. Tevens is de Zientunnel vernieuwd wat een goede verbinding vormt voor fiets- en voetgangers vanaf de Geesterweg naar het zuidelijk deel van Uitgeest.

Figuur 2.1 Deelgebieden	Figuur 2.3 Ruimtelijke structuren

Groen- en waterstructuur

Binnen het plangebied vormen, naast de sport- en recreatievoorzieningen gelegen in het groen, ook het park aan de Koperwiekstraat, de groenzone aan de Middenweg, het water parallel langs de Geesterweg en de polderverkaveling met het slotenpatroon aan de oostzijde van de Westergeest/Langebuurt belangrijke groen- en waterstructuren binnen Uitgeest. Op kleinere schaal dragen de voor- en/of achtertuinen bij woningen ook bij aan een groen straatbeeld, net als speelplaatsen en groenperken.