Sint Pancras 2012

2.3 Ruimtelijke structuur

De ruimtelijke structuur van het historische gedeelte van Sint Pancras kenmerkt zich door de langgerekte noord-zuid gerichte assen: de Bovenweg, de Benedenweg en de A.V.H. Destreelaan. Andere historische wegen zijn de Twuyverweg, het Noordeinde en het Kerkplein. De bebouwing langs de historische wegen is zeer kenmerkend voor Sint Pancras en heeft veelal een hoge cultuurhistorische waarde. Haaks op de noord-zuid gerichte structuur zijn dwarsverbindingen aanwezig. De dwarsverbindingen bestaan uit officiële straten maar ook uit kleinere verbindingsweggetjes of doodlopende weggetjes naar achterterreinen.

De wegen hebben een smal profiel en het beeld vertoont een groen karakter door de relatief grote voortuinen. Dit is met name het geval bij de Benedenweg door de ruime voortuinen en het ontbreken van een trottoir.

Op de voormalige tuinbouwgronden achter de linten aan de Bovenweg en de Benedenweg is van oudsher nauwelijks gebouwd, onder meer in verband met de vruchtbaarheid van deze grond. De open geestgronden refereren hiermee nog aan de historie van Sint Pancras als voormalig tuinbouwdorp. Binnen het lint zijn op enkele plaatsen open stukjes land aanwezig. Deze zijn bijvoorbeeld in gebruik als moes- of siertuin en geven vaak nog een doorzicht naar de achterliggende open geestgronden.

Een opvallend kenmerk langs de Benedenweg is het aantal kleine weitjes en kassen,tussen de huizen. Het draagt bij aan het historisch beeld en het voormalig agrarisch gebruik van de strandwal. Ook de hoogteverschillen en de open groene plekken zijn kenmerkend voor de structuur van de strandwal en bieden zicht op de achtergelegen open geestgronden.

De naoorlogse wijken bevinden zich uitsluitend aan de oostzijde van de kern. De uitbreidingen vonden in eerste instantie parallel aan de historische structuur plaats. Ten zuiden van de Twuyverweg ligt de uitbreidingswijk Sint Pancras Noord-Oost, een wijk uit de zeventiger en tachtiger jaren van de vorige eeuw. Deze wijk heeft een besloten sfeer door de relatief krappe woonstraatjes en de doodlopende hofjes. Ten zuiden van de Boeterslaan ligt Zuideinde Oost. Het is een wijk uit de jaren zeventig met nauwe woonstraatjes en weinig openbaar groen.

Na 1990 is verder naar het oosten de Oostwal gebouwd. Deze wijk is typerend voor de bouw uit de negentiger jaren. Het gemeentelijk groen is met name geconcentreerd in grotere eenheden langs de rand van de wijk. De sfeer van de wijk is relatief besloten. De laatste woningbouw heeft plaatsgevonden in de Vroonermeer (gemeente Alkmaar) en in het gebied ten oosten van Sint Pancras, de Twuyverhoek.