Bestemmingsplan Noord

3.9 Cultuurhistorische waarden

De wijk Hilversum Noord bestaat uit een door de woningbouwvereniging van Erfgooiers bebouwd, vooroorlogs gedeelte en een groter deel ten westen ervan, dat voornamelijk na de oorlog is ontstaan. De Erfgooiersbuurt is gebouwd in de jaren 1910, 1920 en 1930. Hoewel de woningen zijn gesticht in uiteenlopende periodes is er een duidelijke samenhang in de bebouwing, die mede is gebaseerd op de complexmatige aanpak, de overeenkomstige hoogte van de woningrijtjes en de stedenbouwkundige structuur van dit wijkdeel. De verspringende rooilijnen zijn hier een belangrijke karakteristiek. De naoorlogse bebouwing is vrij ruim opgezet, met de Noorderbegraafplaats als centraal gegeven. De aanwezigheid van open ruimtes in de vorm van pleintjes, plantsoentjes en gazons, de variatie in bouwhoogtes, rooilijnen en oriëntatie van de bouwblokken, alsmede de aanwezigheid van diverse voorzieningen, geven de wijk een open en prettig karakter. De bebouwing geeft een regelmatig beeld van stroken en blokken.

Naast de Erfgooiersbuurt en de Noorderbegraafplaats zijn er andere objecten en complexen die worden beschouwd als ankerpunten en belangrijkste dragers van de kwaliteit van het gebied. In de wijk is een rijksmonument en een gemeentelijk monument gelegen. Tevens zijn diverse bouwwerken aangedragen als gemeentelijk monumenten. Dit zijn de gemeentelijke monumenten in procedure. De Noorderbegraafplaats en het 1e complex van de bouwvereniging van Erfgooires zijn getypeerd als cultuurhistorische gebieden.

3.9.1 Rijksmonument

3.9.1.1 Bebouwing Noorderbegraafplaats

Dit betreft de bebouwing op de Noorderbegraafplaats. De aula, entree, fietsenstalling en dienstwoning zijn een ontwerp van W.M. Dudok.

Figuur 7: bebouwing Noorderbegraafplaats

3.9.2 Gemeentelijke monumenten

3.9.2.1 Larenseweg 285, Villa Westerveld

De villa Westerveld is gebouwd omstreeks 1880, in een voor de bouwtijd karakteristieke, eclectische bouwtrant. De architect is onbekend. De villa is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectonische en de ensemblewaarde, alsmede vanwege de gaafheid.

Figuur 8:Villa Westerveld, Larenseweg 285

3.9.3 Gemeentelijke monumenten in procedure

3.9.3.1 Elout van Soeterwoudeschool; Van Strijlandstraat 6

De Elout van Soeterwoudeschool is in 1961 gebouwd als Chr. school voor lager onderwijs, in opdracht van de Stichting Verenigde Christelijke Scholen te Hilversum. De school is ontworpen door de architect E.G. Middag in een zakelijke, voor de Wederopbouwperiode karakteristieke bouwstijl. Een typologische bijzonderheid is de schakeling tussen acht min of meer zelfstandige klaslokalen met een eigen buiten ingang. Het schoolgebouw staat met één bouwlaag onder platte daken en met golfplaat gedekte lessenaardaken, die zijn geïnspireerd op de veel in bedrijfsgebouwen toegepaste sheddaken (zaagdak). Van dit zeldzame schooltype (bekend als het Groningse Schooltype), is nog één ander exemplaar bekend. Het betreft de in 1958 gebouwde J.E. Scholtenschool aan de J.E. Scholtenstraat in Groningen. Het schoolgebouw is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectuurhistorische en de ensemblewaarde, alsmede vanwege de gaafheid.

Figuur 9: Van Strijlandstraat 6, Elout van Soeterwoudeschool, 1961

3.9.3.2 Lagere school; Buisweg 9

Gebouwd in 1960-1961, als Jan Campertschool voor openbaar lager onderwijs, naar een ontwerp van de hoofdingenieur van Publieke Werken van de gemeente Hilversum Sj. Joustra. Het in de as van de Stroeslaan in de wijk Hilversum Noord staande, nog steeds voor onderwijsdoeleinden in gebruik zijnde schoolgebouw is gebouwd in een voor de bouwtijd karakteristieke, functionele Wederopbouwstijl.

Het schoolgebouw is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectuurhistorische en de ensemblewaarde, alsmede vanwege de gaafheid.

Figuur 10: Buisweg 9, lagere school, 1959

3.9.3.3 Larenseweg 279, Servicestation

Het in opdracht van R.U. Schouten gebouwde servicestation voor auto´s met showroom en benzinepompen verrees in 1950. Het op de kruising van de Larenseweg met de Kamerlingh Onnesweg gerichte station is gebouwd in een zakelijke Wederopbouwstijl, naar een ontwerp van de architect H. Bunders. Tussen de showroom en de garage bevond zich een doorrit, waar een pompeiland was gesitueerd. De showroom heeft inmiddels plaats gemaakt voor twee extra pompeilanden, die niet meer als zodanig in gebruik zijn. Het servicestation is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectuurhistorische en de ensemblewaarde, alsmede vanwege de gaafheid.

Figuur 11: Larenseweg 279, Servicestation

3.9.4 Cultuurhistorische gebieden

3.9.4.1 Noorderbegraafplaats; Laan 1940-1945

De Noorderbegraafplaats werd in 1929 aangelegd als een fraaie, natuurlijke afsluiting van de bebouwde kom. Na de oorlog werd er een woonwijk omheen gebouwd. De onverbiddelijke herhaling van de graven en fraaie bomen vormt de karakteristieke schoonheid van de Noorderbegraafplaats. De oorspronkelijke aanleg is enigszins gewijzigd, maar bezit veel kwaliteit. De begraafplaats is tevens van belang als "stiltegebied" en "groene long" in een grotendeels versteend stadsdeel. Aan de westzijde ontwierp Dudok het aulagebouw, een dienstwoning en een fietsenstalling met personeelsruimten (allen Rijksmonument). Ten zuiden van de aula ligt de Berlagevijver voor de opvang van regenwater.

Figuur 12: Laan 1940-1945. Noorderbegraafplaats, 1929

3.9.4.2 1e complex van de Bouwvereninging van `Erfgooiers`

De woningen van het 1e complex van de Bouwvereniging van Erfgooiers zijn gebouwd in 1916-1918. De 96 woningen, 2 winkelhuizen en het stedenbouwkundig ontwerp van het complex zijn ontworpen door J.H. Slot, de huisarchitect van de vereniging. De 21 blokken van twee, vier, vijf en zes woningen zijn gesitueerd aan een viertal straten en het Erfgooiersplein en zijn gebouwd in een sobere, voor de bouwtijd gangbare Overgangsstijl. Het 1e complex is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectonische en de stedenbouwkundige waarde, alsmede vanwege de gaafheid.

Figuur 13: Erfgooiersstraat 1 t/m 34, 36, Hoge larenseweg 340 t/m 348, 350

Figuur 14: Johannes Geradtsweg 1b t/m 22, 24, Ludenstraat 1 t/m 29, 31

3.9.5 Archeologisch monument

Een deel van het plangebied valt in het gebied dat is aangewezen als archeologisch monument. Het deel ligt ten noorden van de Erfgooiersstraat tussen de Graaf Wichmanstraat en de Jacob van Campenlaan.

3.9.6 Beleid en ontwikkelingen

Het plangebied bezit veel kwaliteit op het gebied van cultuurhistorie. Kwaliteit die behouden dient te blijven. In dit bestemmingsplan wordt hier zoveel mogelijk rekening mee gehouden. Voor wat betreft de Noorderbegraafplaats wordt gestreefd naar een vergroting van de recreatieve functie en bescherming van de ecologische waarden. Dit kan worden bereikt door het creëren van meer aansluitingen op recreatieve routes en het creëren van meer wandel- en zitgelegenheden.