Woongebied I

2.3 Ruimtelijke opzet

De bebouwde kom van Heemskerk wordt omringd door vier verschillende landschappen: het duinlandschap, het open polderlandschap, de stedelijke kern Heemskerk/Beverwijk en het tuinbouwgebied.

Het plangebied is gelegen rondom het centrum en de binnenste bebouwingsring. Het bestaat voornamelijk uit naoorlogse planmatig opgezette woonwijken. Binnen deze wijken is sprake van grote samenhang in architectonische kenmerken en een sterke samenhang tussen architectuur en stedenbouw. Grofweg kunnen de planmatig opgezette naoorlogse wijken onderverdeeld worden in vier hoofdgroepen:

• a. de gestempelde woningbouw: woonwijken met veel herhaling van patronen en bouwblokken; bouwperiode circa 1950-1975;
• b. de introverte woningbouw: woonwijken met een kenmerkende hofjesstructuur en veel naar binnen gekeerde bebouwing; bouwperiode circa 1970-1985;
• c. de themagerichte woningbouw: woonwijken met een ruime variatie in woningtypes; bouwperiode 1985-huidig;
• d. de individuele woningbouw: hoofdzakelijk vrijstaande en twee-onder-een-kapwoningen.

Ad a. Gestempelde woningbouw

Deze woonwijken zijn voor een belangrijk deel geïnspireerd op de ideeën van het nieuwe bouwen. Er is een duidelijke scheiding van ontsluitingswegen en woonstraten. De bebouwing is meestal in een blokverkaveling opgezet. Daarnaast komen stroken- en hofverkaveling voor. De woonbebouwing bestaat vaak uit eenvoudige rechthoekige bouwblokken. Er is veel herhaling van deze bouwblokken; ook wel stempels genoemd.

De architectuur van deze bebouwing heeft weinig details en afwisseling. De rijwoningen zijn vaak van beperkte omvang waardoor er veel aan- en uitbouwen en dakkapellen voorkomen.

De volgende woonwijken in het plangebied voldoen aan deze criteria:

• Poelenburg (jaren '50 van de vorige eeuw);
• Neksloot-Oosterzij (jaren '60 en '70 van de vorige eeuw);
• Kerkbeek (jaren '50 en '60 van de vorige eeuw);
• De Kleine Hoevens (jaren '60 van de vorige eeuw);
• Assumburg (jaren '60 van de vorige eeuw);
• De Die (jaren '70 van de vorige eeuw);
• De Maer (jaren '60 en '70 van de vorige eeuw);
• Oosterwijk-Zuidbroek (jaren '70 en '80 van de vorige eeuw).

Ad b. Introverte woningbouw

Als reactie op gestempelde woningbouw, worden er vanaf de jaren '70 van de vorige eeuw woonwijken ontwikkeld die meer naar binnen gericht zijn. Het stratenpatroon is meer besloten en kleinschaliger. De woningen staan vaak rond een (autoluw) woonerf. Het onderscheid tussen voor- en achterkant is minder duidelijk zichtbaar. Achterzijdes grenzen vaak aan het openbaar gebied en dienen in dat geval als voorzijde beschouwd te worden. In deze woonwijken komen relatief veel groene openbare ruimten voor. Vaak ingericht met dichte begroeiing.

De bebouwing bestond vaak uit baksteen en er werd veelvuldig van donker hout gebruikgemaakt. Daarnaast bepalen vaak grote dakvlakken het beeld.

De volgende woonwijken in het plangebied voldoen aan deze criteria:

• Meerestein-Sandenburg (jaren '80 van de vorige eeuw);
• Breedweer (jaren '80 en '90 van de vorige eeuw).

Ad c. Themagerichte woningbouw

Vanaf de jaren '80 van de vorige eeuw vindt een omslag plaats in het ontwerp van nieuwe woongebieden. Omdat de woningnood zover is opgelost, wordt er meer ingespeeld op de vraag vanuit de woningmarkt. Nieuwe woonwijken krijgen een duidelijker concept mee met een meer uitgesproken architectuur.

Per straat, blok of buurt komen diverse woningtypen voor en is er vaak een architectuurthema gebruikt. De verschillende buurten worden met elkaar verbonden door grote structurerende lijnen zoals wegen, water of historische structuren. Er is een duidelijk onderscheid in openbaar en privé.

De volgende woonwijk in het plangebied voldoet aan deze criteria:

• Beierlust (jaren '90 van de vorige eeuw).

Ad d. Individuele woningbouw

Deze woonwijken bestaan voornamelijk uit vrijstaande woningen. Het wegprofiel is zo opgezet dat voortuinen of eventueel een groenstrook grenst aan de rijbaan. De woningen bestaan overwegend uit één bouwlaag met kap, waarin een verdieping is opgenomen. De situering van de woning op het kavel is wisselend. Naarmate de woningen minder oud zijn is de ruimte tussen de woningen minder groot. Omdat de meeste woningen door de bewoners zelf zijn gerealiseerd, is er een grote diversiteit in architectuur, kapvormen en richtingen en kleur- en materiaalgebruik.

De volgende woonwijken in het plangebied voldoen aan deze criteria:

• Rendorppark (jaren '70 van de vorige eeuw);
• Steenstrapark (jaren '60 en '70 van de vorige eeuw);
• Anna de Renessestraat (jaren '90 van de vorige eeuw).