Van Tubergen

2.1 Korte historische schets

Het plangebied ligt grotendeels in het veengebied direct ten westen van de strandwal waarop Haarlem is ontstaan en ook de Haarlemmerhout gelegen is. De overgang van strandwal naar veengebied ligt ongeveer ter plaatse van de Koninginneweg en direct achter de huizen aan de westkant van het Wilhelminapark.

In de 17e eeuw is het strandwalgebied ten westen van de Wagenweg verkaveld met vrij kleine kweek- en pleziertuinen voor de Haarlemmers, ontsloten door een groot aantal smalle lanen (de Olieslagerslaan en het Nauwe Geldelozepad zijn restanten hiervan). Westelijk daarvan wordt in de jaren 1656 en 1657 de Leidse trekvaart gegraven. In de 18e eeuw ontstaan daarlangs enkele kleinere buitenplaatsen, waarvan twee restanten in het plangebied gelegen zijn; Vaartzigt en Zwanenburgh. Het tuinengebied breidt zich in die tijd nog wat uit terwijl de daarbinnen gelegen tuinen in veel gevallen worden samengevoegd ten behoeve van het gebruik als commerciële kwekerij.

De Koninginnebuurt heeft zich kunnen ontwikkelen tot een voorbeeld van stadsuitbreiding met hoogwaardige architectuur uit het eind van de 19de eeuw en de eerste decennia van de 20ste eeuw. Het gebied kenmerkt zich door gebogen lanen met woningbouw voor de gegoede burgerij. Aan het Wilhelminapark staan grotendeels vrijstaande villa's en in Bosch en Vaart villa's en geschakelde middenstandswoningen. Dit zijn goed bewaarde voorbeelden van villaparkaanleg en gegoede middenstandsbouw van rond 1900. Dit beeld is goed terug te zien aan de randen van het plangebied Tubergen, welke rond 1910-1920 zijn bebouwd. In de Tweede Emmastraat en de Schouwtjeslaan staan geschakelde middenstandswoningen en aan het Wilhelminapark stadsvilla's.

Het terrein tussen de Leidsevaart, Schouwtjeslaan, Wilhelminapark, Koninginneweg en Emmastraat is tot 1985 in gebruik geweest door de bollenkwekerij van de firma Van Tubergen. Voor het terrein van de voormalige bloembollenkwekerij zijn in de jaren na 1900 verscheidene stratenplannen gemaakt; uiteindelijk wordt één daarvan in 1919 als uitbreidingsplan vastgesteld, maar niet in uitvoering genomen. Het terrein wordt in de jaren '80 bebouwd met complexmatige woningbouw.