Oude Stad

4.10 Archeologie

Archeologische verwachting plangebied 

Het huidige plangebied Oude Stad kent een lange bewoningsgeschiedenis. Op de één na oudste strandwal van Nederland, bouwden jagers en vissers vanaf 3600 v. Chr. eenvoudige onderkomens. Vanaf de bronstijd (2000-800 v. Chr.) bouwden de mensen boerderijen en legden ze akkers aan. Vele eeuwen later ontstond hier in de 8e eeuw na Chr. aan het Spaarne een nederzetting van vissers en boeren. In de 11e eeuw komt Haralem, zoals het toen genoemd werd, onder het gezag van de graven van Holland. Het grafelijk hof dat in Haarlem wordt gevestigd trekt kooplieden en ambachtslui aan. De ontwikkeling van Haarlem wordt verder gestimuleerd door de in 1245 verleende stadsrechten. Vooral in de 13e, 14e, en de eerste helft van de 15e eeuw maakt de stad een sterke groei door. De textielnijverheid, de scheepsbouw en de bierbrouwerij leveren hiervoor een belangrijke bijdrage. De ligging aan het Spaarne vormt hiervoor een belangrijke voorwaarde.

Archeologische waarnemingen en opgravingen in de historische kern van Haarlem hebben aangetoond dat de stadskern vrijwel overal belangrijke archeologische waarden bevat die teruggrijpen op resten van het prehistorische, pre-stedelijke en stedelijk leven. Deze waarden leveren informatie over de ruimtelijke ontwikkeling van de stadskern, over het dagelijks leven van de bewoners en hun werkzaamheden en over het gebruik en de ontwikkeling van individuele gebouwen.

De te verwachten archeologische sporen bevinden zich vaak reeds binnen enkele decimeters onder de oppervlakte en op een relatief kleine oppervlakte. Ze bestaan onder andere uit fundamenten van huizen, ophogingen, afvalkuilen, waterputten, slootvullingen, gebruiksvoorwerpen, gereedschappen en beerputten. Zo is de Haarlemse bodem een opeenstapeling geworden van diverse lagen van 56 eeuwen bewoningsgeschiedenis.

Afbeelding 5 uitsnede Archeologische Beleidskaart Haarlem

Het grootste deel van het plangebied Oude Stad behoort volgens de ABH tot categorie 1b (paars). Categorie 1b is van toepassing op terreinen die van bijzonder archeologisch belang zijn voor de gemeente Haarlem en terreinen die staan aangegeven op de Archeologische Monumenten Kaart (AMK) van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Op deze plaatsen is de aanwezigheid van belangwekkende archeologische waarden aangetoond.

Bij plannen waarbij bodemverstorende activiteiten plaatsvinden van 0 m2 en groter en die dieper gaan dan 30 cm onder maaiveld dient archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd.

Daarnaast behoort de uiterste zuidwest hoek van het plangebied tot categorie 5 (grijs) en 6 (blauw). Voor gebied 5 geldt een lage archeologische verwachtingswaarde. Hiervoor geldt een regime van 10.000 m2 en dieper dan 30 cm onder maaiveld. Voor bodemroerende activiteiten in water dat tot categorie 6 behoort, gelden geen archeologische verplichtingen.

De gebieden die zijn weergegeven op de ABH worden in het bestemmingsplan opgenomen met de dubbelbestemming 'Waarde - archeologie'. In de planregels worden de relevante begrippen gedefinieerd en wordt aangegeven welke archeologische voorwaarden aan een reguliere omgevingsvergunning kan worden verbonden.