direct naar inhoud van 3.3 Gemeentelijk beleid
Plan: Oude Kom Volendam
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0385.bpOudeKomVolendam-vg01

3.3 Gemeentelijk beleid

3.3.1 Structuurvisie Edam-Volendam 2020-2040

Bij besluit van 26 februari 2009 heeft de gemeenteraad een Structuurvisie vastgesteld. Deze Structuurvisie geeft een beschrijving van de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente tot 2020 met een doorkijk naar de lange termijn (2040). De geformuleerde speerpunten van beleid voor het plangebied zijn:

  • behoud en versterking;
  • attractiviteit en toeristische trekkracht van het gebied;
  • ontwikkeling van beleidskader voor respectievelijk het waterfront van het Kleiperk, rand van Haven-zuid en de relatie tussen de dijk en het Europaplein;
  • verkeerssituatie in het gebied gedurende het toeristenseizoen;
  • verbeteren en versterken van de detailhandelsfunctie in het gebied centrumgebied.


De ontwikkeling van het genoemde beleidskader bij de derde bullet valt buiten de reikwijdte van onderhavig bestemmingsplan. Het gaat daarbij onder meer over de mogelijkheid van de realisatie van een buitendijkse kade voor het afmeren van riviercruiseschepen en een hotel. Deze ontwikkelingen vergen en eigen beleidskader waarin de verschillende ruimtelijke deelaspecten nader tegen elkaar kunnen worden afgewogen. Voor het centrumgebied van Volendam wordt op dit moment gewerkt aan een beleidskader met de stedebouwkundige randvoorwaarden, een masterplan met betrekking tot de realisatie van de beoogde verschillende functies en een eigen daarop toegesneden bestemmingsplan.

Tevens geeft deze gemeentelijke Structuurvisie input voor de actualiseringoperatie van de bestemmingsplannen. Een groot deel van het plangebied is via het Beeldkwaliteitsplan gekenschetst als 'cultuurhistorisch waardevol stads- en dorpsgebied'. In paragraaf 3.3.5 zal nader op dit aspect worden ingegaan.

3.3.2 Beeldkwaliteitsplan Oud Volendam

De gemeenteraad heeft op het raadplein van 25 september 2008 ingestemd met het concept Beeldkwaliteitsplan Oud Volendam (versie 2, d.d. 19 augustus 2008) en het daarbij behorende Schetsboek.

Het beeldkwaliteitsplan is als 'onderlegger' gebruikt bij het opstellen van onderhavig bestemmingsplan. Door middel van een kaart zijn de aanbevelingen uit het beeldkwaliteitsplan samengevat. De aanbevelingen zijn slechts richtinggevend. Deze aanbevelingen zijn vervolgens bij het opstellen van dit bestemmingsplan na een beoordeling op perceelniveau geheel of gedeeltelijk overgenomen. Voor de aspecten 'balkons', 'dakkapellen' en 'loggia's' zal op termijn een nadere uitwerking plaatsvinden via de te actualiseren Welstandsnota. In het beeldkwaliteitsplan is verder gekozen voor een gebiedsgerichte aanpak. Soms zijn gebieden gegroeid, soms planmatig van opzet. In het ene geval is de historische kwaliteit maatgevend, terwijl in een ander geval juist de planmatige opzet interessant is. De verschillende kwaliteiten die bij deze opzet van het Beeldkwaliteitsplan naar voren zijn gekomen, zijn verder zoveel mogelijk vertaald in de planregels van dit bestemmingsplan. In hoofdstuk 8 van het beeldkwaliteitsplan is nader aangegeven hoe deze vertaling tot uiting is gekomen. Het beeldkwaliteitsplan is opgenomen als bijlage bij deze toelichting (zie bijlage 2).

3.3.3 Subsidieverordening gemeentelijke monumenten Edam-Volendam 2013

Doordat er veel waarde wordt gehecht aan de bescherming van ons erfgoed is het wenselik daar iets tegenover te stellen. Veelal is het verlenen van subsidie een zeer goed middel. Niet alleen wordt de eigenaar tegemoet gekomen in de kosten, maar ook worden eigenaren gestimuleerd hun pand goed te bewaren. Om uitvoering te kunnen geven aan dit proces is de subsidieverordening gemeentelijke monumenten Edam-Volendam 2013 opgesteld. Deze verordening voorziet in de normen en criteria voor het verstrekken van subsidie voor de instandhouding van gemeentelijke monumenten.

3.3.4 Welstandsnota

Het welstandsbeleid van de gemeente Edam-Volendam is neergelegd in de Welstandsnota, die bij besluit van 25 maart 2004 door de gemeenteraad is vastgesteld. Op dit moment wordt gewerkt aan een actualisering van deze welstandsnota. Bij deze actualisatie is de systematiek en terminologie van de nota aangepast aan de Wet algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO). Daarnaast is de begrenzing van de welstandsgebieden in overeenstemming gebracht met de begrenzing van de gebieden in de bestemmingsplannen. De geactualiseerde welstandsnota heeft in december gedurende zes weken voor inspraak ter inzage gelegen. Binnenkort zal de nota worden voorgelegd aan het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad. De geactualiseerde welstandsnota kent voor het centrum van Volendam de volgende twee deelgebieden:

  • gebied B1, Oud Volendam - attentiegebied;
  • gebied B2, Oud Volendam.

Datgene wat op grond van een bestemmingsplan mogelijk is of wordt toegestaan, kan niet door welstandscriteria worden tegen gehouden. De architectonische vormgeving valt buiten de reikwijdte van het bestemmingsplan en wordt exclusief in de welstandsnota geregeld. Voor zover er bebouwingsmogelijkheden zijn opgenomen in het bestemmingsplan en daarvoor de vergunningplicht geldt, is een toets aan het welstandsbeleid noodzakelijk.

Vanuit welstandsbeleid is er in voorliggend bestemmingsplan een beperkte regeling opgenomen voor balkons, loggia's en dakkapellen. De nadere detaillering van de uitwerking van deze bouwmogelijkheid heeft zijn beslag gekregen en de nieuwe welstandsnota.

3.3.5 Erfgoedverordening Gemeente Edam-Volendam 2010

Bij raadsbesluit van 24 november 2011 is de 'Erfgoedverordening Gemeente Edam-Volendam 2010' vastgesteld. Onderhavige erfgoedverordening regelt de status van gemeentelijke monumenten via het bestemmingsplan. Naast een vergunning-procedure ingevolge de Wabo voor rijksmonumenten wordt het bestemmingsplan als instrument gebruikt om het gemeentelijk cultureel erfgoed te beschermen. Dit cultuurgoed krijgt via een dubbelbestemming 'Waarde - Edams-Volendams erfgoed' (WR-EV) een vaste positie binnen het bestemmingsplan. Hierdoor worden de ruimtelijke kwaliteiten op het gebied van cultuurhistorie, architectuur- historie en landschap integraal bewaakt. Het nieuwe aan dit planologische erfgoedregime is, dat het systeem ontwikkelingsgericht is vanwege duidelijke richtlijnen voor toekomstig gebruik en dat er een koppeling wordt gemaakt met de Erfgoedverordening. Mede hierdoor wordt er als het ware een koppeling gelegd tussen de Wet ruimtelijke ordening, Monumentwet c.q. de daarvan afgeleide regeling en de Woningwet en Wabo, zodat een dekkend, meer integraal regime ontstaat. Daarnaast wordt het vergunningsvrij bouwen binnen het cultureel erfgoed beperkt, doordat in de begripsbepalingen van genoemde erfgoedverordening en bestemmingsplan de reikwijdte van het begrip 'gemeentelijke monument' is uitgebreid.

Het voordeel van een dergelijk systeem is, dat door de koppeling van het bestemmingsplan aan de Erfgoedverordening een integrale bescherming mogelijk is in plaats van de traditionele fragmentarische en objectgerichte aanpak (in plaats van een gebiedsgerichte benadering).

In de Erfgoedverordening zijn gradaties in beschermingsniveau opgenomen. Zo worden de verschillende beschermingsgradaties onderscheiden:

  • karakteristiek waardevol bouwwerk;
  • beeldbepalend bouwwerk;
  • stolp;
  • waardevol cultuurhistorisch element;
  • cultuurhistorisch attentiegebied.


Het gemeentelijke Monumentenbeleid van Edam-Volendam wordt daarmee beheerst door:

  • de Monumentennota met een gemeentelijke Cultuurwaarden kaart;
  • de eerder genoemde Erfgoedverordening;
  • de uitwerking in het bestemmingsplan, zoals dat schematisch is weergegeven onder paragraaf 5.4.2 van deze toelichting.

3.3.6 Detailhandelsstructuurvisie c.a.

De Detailhandelsstructuurvisie voor de gemeente is in 2007 vastgesteld en geeft inzicht in de opbouw van de detailhandel, zowel kwantitatief als kwalitatief en qua branchering. Het winkelaanbod in Edam-Volendam is kleiner, dan gemiddeld verwacht mag worden in stedelijke gebieden met eenzelfde aantal inwoners. Het is van belang dat het centrum van Volendam zijn functie als winkelgebied behoudt en waar mogelijk wordt versterkt. Als gevolg hiervan zijn in een aparte visie de ambities en mogelijke uitwerkingsrichtingen verkend teneinde het centrumgebied op te waarderen en de gewenste verbinding tussen het Europaplein en de Haven te versterken. In verband hiermee is verder besloten om het centrumgebied van Volendam buiten het plangebied van dit bestemmingsplan te laten.

Verder is inmiddels een begin gemaakt met een actualisatie van het eerder uitgevoerde DPO en verder onderzoek naar een mogelijke branchering en de financiële haalbaarheid, die samenhangen met de opwaardering van dit centrumgebied, al dan niet in combinatie met de mogelijkheid van ondergronds parkeren. Deze actualisering heeft met name betrekking op de mogelijke uitbreidingsmogelijkheden rond het gebied van het Europaplein.

Het bestemmingsplan Oude Kom Volendam 2012 is een overwegend conserverend bestemmingsplan, waarbij uit het rapport 'Inventarisatie marktruimte detailhandel centrum volendam' de volgende uitgangspunten zijn te destileren:

  • Versterking van de recreatieve functies;
  • Behoud huidige ondersteunende detailhandelsstructuur op wijk- en buurtniveau met ten minste één supermarkt; (tegengaan grootschalige winkelvoorzieningen buiten het Europaplein)
  • Tegengaan (nieuwe) solitaire supermarktpunten;

3.3.7 Nota bestemmingsregeling Horeca-activiteiten 2011

De 'Nota bestemmingsregeling Horeca-activiteiten 2011' is besproken op het raadsplein van 26 mei 2011 en daarna als beleidsdocument vastgesteld en na bekendmaking in werking getreden. Deze notitie bevat beleidsregels voor hoe de komende jaren, in planologisch-juridische zin, met de verschillende horeca-activiteiten dient te worden omgegaan. In dat verband wordt een onderscheid gemaakt tussen enerzijds de specifieke, primaire horeca en anderszijds de zogenaamde 'ondersteunende horeca-activiteiten' bij onder meer detailhandel en andere bestemmingen.

De categorie indeling voor de verschillende horeca-inrichtingen binnen de gemeente vindt zijn grondslag in een 'standaard' Staat van Horeca-activiteiten behorende bij deze beleidsnota. Onderhavige categorie indeling is vervolgens overgenomen in een specifieke Staat van Horeca-activiteiten, die als bijlage onderdeel uitmaakt van de planregeling van dit bestemmingsplan.

3.3.8 Terrassenbeleid

Het nieuwe terrassenbeleid is door het college van burgemeester en wethouders bij besluit van 29 mei 2012 vastgesteld. In dit beleid zijn in aanvulling op de APV regels met betrekking tot horecaterrassen opgenomen. Dat wil zeggen dat de gemeente het verzoek om een terrasvergunning ingevolge de APV nader beoordeelt en afweegt tegen de aspecten "veiligheid en openbare orde". Ingevolge dit bestemmingsplan zijn terrassen uitsluitend binnen de bestemming 'Horeca' en ter plaatse van de functieaanduiding 'terras' toegestaan. Alle bestaande terrassen2 zijn middels deze functieaanduiding positief bestemd. Voor eventuele toekomstige horecaterrassen is onder de algemene afwijkingsregels een afwijkingsmogelijkheid opgenomen, mits dit terras geen onevenredige aantasting van het woon- en leefklimaat van omwonende met zich meebrengt en op basis van de APV een terrasvergunning kan worden verleend. De aanvraag om een terrasvergunning wordt vervolgens getoetst aan dit terrassenbeleid en dit beleid is dus medebepalend voor de toelaatbaarheid van dit terras (anders dan strijdig gebruik).

3.3.9 Nota Parkeerfonds Edam-Volendam

Bij besluit van 31 maart 2011 heeft de raad ingestemd met de Nota Parkeerfonds Edam-Volendam. Na bekendmaking is deze nota in werking getreden. Een centraal uitgangspunt in deze beleidsnota van de gemeente Edam-Volendam is, dat elke nieuwe ontwikkeling in beginsel zelf heeft te voorzien in zijn eigen parkeervraag. Dit betekent dat wanneer een nieuw initiatief extra parkeervraag geneert, de initiatiefnemer hierin zelf heeft te voorzien en daarvan de kosten voor zijn rekening dient te nemen.
Dit kan door zelf de nodige (extra) parkeervoorzieningen (al dan niet ondergronds) te realiseren of die anderszins (elders) op een aanvaardbare wijze te compenseren.
Wanneer dit niet mogelijk is en er een claim wordt gelegd op (extra) parkeervoorzieningen in de openbare ruimte, dan wordt een dergelijke initiatief thans nog slechts gehonoreerd, voor zover een initiatiefnemer bereid is een financiële bijdrage te leveren aan de dekking van de noodzakelijke kosten van de nieuw, extra aan te leggen (openbare) parkeervoorzieningen.


Voorts wordt op dit moment gewerkt aan het opstellen van een gemeentelijk verkeers en vervoersplan. In dit plan is het beleid voor de verschillende vervoerswijze, parkeren, leefbaar- en verkeersveiligheid gepresenteerd. Vervolgens zal de vertaling van dit beleid tot concrete uitvoeringsmaatregelen stap voor stap ter hand worden genomen. Op de eerste plaats gebeurt dat via lopende projecten en daarnaast via plannen op het gebied van verkeer en vervoer. Bij de planvorming zal nader worden ingegaan op:

  • Toepassing verkeersnormen;
  • Toepassing Nota verkeersfonds;
  • Controle impact ruimtelijke ontwikkeling met verkeers- en milieumodel;


Bij de lopende projecten en plannen gaat het om:

  • De mogelijke aanleg van een derde ontsluitingsweg;
  • Compenserende maatregelen toename wegverkeerslawaai ontwikkeling Broeckgouw;
  • Asfaltering Mgr. C.Veermanlaan;
  • Realisatie recreatieve voetgangsersverbinding in waterberging;
  • Verkeer- en parkeersituatie Edam en Volendam;
  • Verminderen trillingsoverlast door vuilophaal historische kernen.


Onderhavig bestemmingsplan is een overwegend conserverend bestemmingsplan. Binnen het plangebied zijn geen plannen of verkeersmaatregelen met ruimtelijke consequenties opgenomen, waarmee in de planregeling rekening moet worden gehouden.