Oorgat e.o.

4.3 Cultuurhistorie en archeologie

De Nieuwehaven hoort, samen met het fort Edam dat buiten het plangebied valt, tot de hoofdverdedigingslijn van de ‘Stelling van Amsterdam’. Dit bestemmingsplan heeft een overwegend conserverend karakter, behoudens enkele, opgenomen bouwmogelijkheden na. Zoals hiervoor al is gemeld valt het plangebied binnen de zgn. rode contour (binnenkort BBG) van het streekplan (zie ook afbeelding hierna). Het doel van het plan is dan ook om zoveel mogelijk de huidige structuur en opzet te behouden. Hierdoor kunnen de huidige doorkijken naar en daarmee de beleving van de ‘Stelling van Amsterdam’ behouden blijven.
Door de in dit plan opgenomen regelingen en nader aangeduide bebouwingsmogelijkheden is er voldoende rechtszekerheid dat de ‘Stelling van Amsterdam’ door dit plan niet nadelig wordt beïnvloed.

In de afbeeldingen 6 t/m 8 (zie hieronder) zijn respectievelijk de cultuurhistorische, archeologische en historisch geografische waarden van het Oorgat weergegeven. Deze afbeeldingen zijn verkregen via de Cultuurhistorische Waardekaart van de Provincie Noord-Holland, zoals weergegeven op de website van de provincie.

Afbeelding 6: cultuurhistorie Oorgat

Afbeelding 7: archeologie Oorgat

Ook volgens de Archeologische Monumentenkaart (AMK) zijn onderdelen van het plangebied aan te merken als archeologisch monument met hoge archeologische waarden (AMK monumentnummer 14649). Het gaat hierbij om de historische kern van Edam, zoals is vastgesteld op basis van kaartmateriaal uit de eerste helft van de 19de eeuw.

Ter bescherming van deze toegekende archeologische waarde is een zgn. ‘dubbelbestemming’ conform de SVBP 2008 noodzakelijk. Zowel via een aanduiding als in de planregels zal dit tot uitdrukking behoren te worden gebracht.Centraal uitgangspunt daarbij is dat bouwinitiatieven eerst mogelijk zijn, nadat op basis van voldoende onderzoek is aangetoond dat mogelijke archeologische waarden niet worden teniet gedaan en/of voldoende zeker worden gesteld.

Afbeelding 8: historische geografie Oorgat

Op de bovenstaande afbeeldingen is ook duidelijk te zien dat de dijken die aan beide zijden van de sluis de bescherming tegen de voormalige Zuiderzee vormen ook cultuurhistorisch en archeologisch van betekenis zijn. Ze zijn een essentieel onderdeel van de oudste vorm van een dijkverdedigingssysteem waarbij men voor de dijk voorland liet liggen om de slag van het water te breken. De dijken vormen ook een beeldbepalend element in het Noord-Hollandse polderlandschap door de continuïteit en de hoogte van de dijken in samenhang met de openheid van het omgevende landschap.