Kom Beschermd Dorpsgezicht

2.3 Gemeentelijke beleid

Strategische Visie Blaricum (2010)

De strategische visie 'Blaricum, authentiek dorp in 't Gooi' schetst een beeld van de ontwikkelingsrichting van Blaricum voor de komende 20 jaar. De visie laat zien wat de huidige en gewenste identiteit van Blaricum is en hoe de gemeente Blaricum er in 2030 uitziet. Met de strategische visie kan de gemeente beleidskeuzes voor de toekomst maken. Een onderdeel van de visie is een uitvoeringsprogramma tot 2015. Hierin staan de maatregelen benoemd die de komende jaren uitgevoerd worden om aan de gewenste toekomst van Blaricum te werken. De strategische visie bevat een aantal ruimtelijke uitwerkingen. Hiermee fungeert de strategische visie tevens als structuurvisie, die elke gemeente wettelijk gezien verplicht is op te stellen.

Het dorpse/kleinschalige karakter en het groene en sociale en vrije karakter zijn sterke kernwaarden die voor de toekomst behouden moeten blijven. Om dit na te streven is in de visie een aantal doelstellingen geformuleerd:

• ontmoeten stimuleren;
• fysieke verbindingen versterken;
• recreatie verbeteren;
• centrumgebieden meer kwaliteit geven;
• handhaven dorpse karakter;
• streven naar evenwichtige bevolkingsopbouw.

Concrete uitgangspunten voor het plangebied zijn het beschermen en beheren van het groene karakter en het autoluw maken van het centrum. Boerderijen, klinkerwegen, lage hagen en bomen moeten voorts worden beschermd en moeten beeldbepalend zijn.

Groenvisie Blaricum (2006)

Met de Groenvisie Blaricum wordt een eerste aanzet gegeven tot een doelgerichte inrichting en beheer van het gemeentelijk groen. Hierbij staat de missie 'instandhouding van een samenhangende groenstructuur, waarin duurzaam beheer centraal staat en overlast van groen wordt voorkomen' centraal. De Groenvisie heeft betrekking op al het openbaar groen van de gemeente Blaricum. De natuurgebieden in beheer van Stichting Goois Natuurreservaat vallen buiten dit plan.

Bomenbeleidsplan gemeente Blaricum (2008)

Het Bomenbeleidsplan staat als beleidsplan niet op zich. Het vormt samen met de groenvisie en de Algemene Plaatselijke Verordening het totale kader van afspraken en ambities over de wijze waarop met bomen wordt omgegaan in de gemeente Blaricum. Zowel de landschappelijke waarde, de maatschappelijke waarde als de functie van bomen voor natuur en recreatie dient behouden te blijven, dan wel versterkt te worden.

Bomenstructuurkaart (2009)

Ter aanvulling op de Groenvisie (2006) en het bomenbeleidsplan (2008) is een bomenstructuurkaart en toelichting opgesteld. Om de bomenstructuur voor de toekomst te bewaren is per structuuronderdeel (route/weg/straat) aangegeven wat het streefbeeld is. Voor deze streefbeelden gelden bijbehorende maatregelen. Deze worden opgenomen in een nog op te stellen bomenbeheerplan. Op deze wijze kan het groene karakter van Blaricum beter bewaard blijven.

Woningbehoeftenonderzoek (2008)

De gemeente Blaricum heeft in 2008 een woningbehoeftenonderzoek (WBO) uitgevoerd. Het WBO geeft antwoord op de vraag welke woonwensen de inwoners van Blaricum hebben. Daarnaast wordt hierin aangegeven wat er gebouwd kan worden om te voorzien in de behoefte van overige huishoudens. Het WBO biedt bovendien dieper inzicht in het aandeel verhuisgeneigden, de woonwensen van aan Blaricum economisch gebondenen, de woonwensen van jonge starters en het aantal huishoudens dat hun woning in Blaricum op niet al te lange termijn zal vrijmaken (finishers). Daarnaast biedt de verhuisketenanalyse inzicht in de vraag welke type nieuwbouwwoningen het meest effectief is om de gewenste doorstroom op gang te krijgen. Uit het WBO komt naar voren dat in Blaricum vooral behoefte is aan eengezinskoopwoningen in het goedkopere segment (starters) en naar huurappartementen. Op de lange termijn is op basis van demografische ontwikkelingen een toename van de behoefte aan huurwoningen (met name appartementen en kleine goedkope eengezinshuurwoningen) te verwachten en grote eengezinskoopwoningen. Daarnaast kunnen voor vestigers duurdere eengezinskoopwoningen worden gebouwd.

Verkeerscirculatieplan Blaricum (2007)

Op dit moment kent de gemeente Blaricum geen specifiek parkeerbeleid. Blaricum beschikt echter wel over een aantal beleidsdocumenten waarin parkeren aan bod komt. In januari 2007 is het Verkeerscirculatieplan (VCP) Blaricum vastgesteld door de raad. De doelstelling van dit verkeersbeleid is hierin als volgt geformuleerd: 'Het garanderen van een betrouwbare bereikbaarheid, dusdanig dat het sociaaleconomisch functioneren van de gemeente Blaricum duurzaam wordt gestimuleerd en gelijktijdig de leefbaarheid en de veiligheid niet extra worden belast'. Het parkeren in Blaricum wordt apart genoemd in het VCP. Ten aanzien van het parkeren zijn de volgende hoofdpunten van belang.

• Het parkeerbeleid vindt plaats volgens de Algemene Politieverordening: parkeren is toegestaan in parkeervakken, in bermen en op straat. Voor bedrijven wordt primair gestreefd naar parkeren op eigen terrein.
• Over parkeren rond voorzieningen is opgenomen dat bij functieverandering of -uitbreiding er in Blaricum gestreefd wordt naar zoveel mogelijk parkeren op eigen terrein. Doelstelling is geen nieuwe of extra parkeerplaatsen in de openbare ruimte te faciliteren.
• Wanneer in de toekomst nieuwbouwprojecten gerealiseerd worden buiten de reeds vastgesteld projecten moet het gewenste aantal parkeerplaatsen bepaald worden aan de hand van de kerncijfers uit het ASVV 2004 (CROW). Het autobezit in Blaricum ligt hoog, daarom wordt geadviseerd om de maximum kerncijfers te gebruiken.

Bermenbeleid (2009)

De raad van de gemeente Blaricum heeft in mei 2009 de Nota Bermenbeleid vastgesteld. In deze nota is een uniform beleid ten aanzien van de bermen in Blaricum opgesteld met daarin duidelijke richtlijnen ten aanzien van de berminrichting. Wat betreft het gebruik van de berm als parkeergelegenheid is de volgende tekst opgenomen in de Nota Bermenbeleid:

'Artikel 1 van de Wegenverkeerswet 1994 heeft betrekking op de bermen in de gemeente Blaricum. Hierin wordt bepaald dat de berm tot de weg behoort. De berm is dus een onderdeel van de weg. Op grond van de Wegenwet is de gemeente voor de wegen en bermen, die in de gemeente liggen de wegbeheerder (..). De eigenaar en de onderhoudsplichtige van een berm moeten het toestaan dat het verkeer van de berm gebruik kan maken. Dit betekent zowel het over de berm rijden als ook het parkeren in de berm.'

Monumentenbeleid (2006)

In 1963, 1984 en 1996 zijn de monumentale gebouwen en structuren in de gemeente Blaricum geïnventariseerd. Het oude dorp van Blaricum met de oude boerderijen, dorpsachtige bebouwing, hagen en kronkelende klinkerwegen is door het Rijk aangewezen als beschermd gezicht. Binnen de gemeente Blaricum zijn 73 objecten als Rijksmonument aangewezen. De gemeente heeft 78 objecten opgenomen op de gemeentelijke monumentenlijst. Daarnaast zijn er in de verschillende bestemmingsplannen gebieden en objecten aangegeven die beeldbepalend zijn of die cultuurhistorische waarden, landschappelijke waarden en/of natuurwaarden hebben. De gemeente heeft in 1983 een expliciet monumentenbeleid vastgesteld. In 2006 is een gewijzigde gemeentelijke monumentenlijst vastgesteld.

Voorts is er in Blaricum sprake van circa 75 beeldbepalende panden. In het onderhavige bestemmingsplan wordt een beschermende regeling opgenomen voor de beeldbepalende panden die gelegen zijn binnen het plangebied. In bijlage 1 is een inventarisatie van monumenten en beeldbepalende panden te zien. In bijlage 5 Beeldbepalende panden van de regels is een beschrijving opgenomen van alle beeldbepalende panden.

Welstandsnota (2009)

In 2009 is de basisnota Welstand Blaricum (2004) geëvalueerd en aangepast. De nota Welstand Blaricum voorziet in criteria ten aanzien van welstand. Voor de afgifte van omgevingsvergunningen vindt een welstandstoets plaats. Als de bouwactiviteit de wijziging van een monument betreft, dient er ook een vergunning in het kader van de Monumentenwet te worden aangevraagd. Voor advisering over de monumentenvergunning waren voorheen twee commissies werkzaam, te weten de welstandscommissie en de monumentencommissie. Per 1 oktober 2010 is de welstand- en monumentencommissie samengevoegd in de BEL-commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Met deze commissie is zowel de welstand als de monumenten van de drie gemeenten ondergebracht in één commissie.

Met betrekking tot het plangebied – het beschermd dorpsgezicht – is het welstandbeleid gericht op het beschermen  van de cultuurhistorisch waardevolle dorpse bebouwing en boerderijen  in de bijzondere historische structuur. Op basis van de beleidsnota beeldbepalende panden in Blaricum (zie hierna) wordt de welstandsnota geactualiseerd.

Archeologiebeleid (2011)

Op grond van de nieuwe Monumentenwet is de gemeente verantwoordelijk voor de omgang van archeologische waarden in het gemeentelijk grondgebied. Er moet rekening gehouden worden met in de grond aanwezige dan wel te verwachten archeologische resten. In het nieuwe archeologische bestel (Wet op de Archeologische Monumentenzorg) gaat het om serieuze belangen. Om een goede afweging van het archeologische belang te kunnen maken heeft de gemeente Blaricum – samen met de gemeenten Eemnes en Laren – een eigen gemeentelijk archeologiebeleid vastgesteld. In een nota archeologiebeleid worden een archeologische verwachtings- en waardenkaart, een beleidskaart en bestemmingsregels uiteengezet. De kaarten geven inzicht in gebieden met een lage, middelhoge of hoge archeologische verwachting en de daarbij behorende beleidsmaatregelen. De nota dient te worden geïmplementeerd in nieuwe bestemmingsplannen. In hoofdstuk 3 wordt nader ingegaan op de archeologische (verwachtings)waarden binnen het plangebied.

Kadernota Woonbeleid 2011-2014

In de Kadernota is aangegeven hoe het wonen zich in de komende periode moet ontwikkelen in Blaricum. De gemeente stelt zich ten doel om te zorgen voor een goed woon- en leefklimaat voor de eigen inwoners. Het realiseren van het hoofddoel is uitgewerkt in de volgende drie thema's:

• 1. aandacht voor huisvesting van lage inkomens;
• 2. voor iedere doelgroep een thuis, met bijzonder aandacht voor starters/jonge gezinnen en senioren;
• 3. nieuwbouw en bestaande woningvoorraad.

De Kadernota is met name van toepassing op de Blaricummermeent en de (bestaande) woningen in de sociale sector. Beide onderwerpen spelen geen rol van belang in het onderhavige bestemmingsplan.

Agrarische nota Blaricum (2011)

De Agrarische nota Blaricum is opgesteld om een balans te vinden tussen de elementen economische activiteit, het behoud van cultuurhistorische waarden en het behoud van het landelijk karakter.

Voor de agrarische bebouwing en gronden binnen de bebouwde kom is opgenomen dat onder voorwaarden nevenactiviteiten zijn toegelaten en dat vrijkomende agrarische bebouwing kan worden omgezet in andere functies.

Beleidsnota beeldbepalende panden Blaricum (2012)

Blaricum kent een rijksbeschermd dorpsgezicht en een groot aantal rijks- en gemeentelijke monumenten. via de Monumentenwet en de gemeentelijke monumentenverordening is verbouwing en sloop van deze panden gereguleerd en worden de belangen vanuit het oogpunt van cultuurhistorie en monumentenzorg meegewogen. Het doel van deze bescherming is de instandhouding van monumentale en cultuurhistorische waarden.

Naast de rijks- en gemeentelijke monumenten zijn in Blaricum veel beeldbepalende panden die niet in aanmerking komen om te worden aangewezen als monument, maar wel bijdragen aan de specifieke beeldkwaliteit van het dorpse karakter van Blaricum. De raad heeft aangegeven dat een betere bescherming van deze beeldbepalende panden gewenst is.

Beeldbepalende panden zijn geen monumenten en genieten geen wettelijke bescherming via de Monumentenwet en de gemeentelijke Monumentenverordening. De bescherming voor de beeldbepalende panden moet worden geregeld via de opname van deze panden in de bestemmingsplannen en de welstandsnota. Hiermee ontstaat een eenduidig toetsingskader voor het ontwikkelen en beoordelen van bouwplannen van beeldbepalende panden.

Een beeldbepalend pand is als volgt gedefinieerd in de beleidsnota. 'Een beeldbepalend pand bezit beeldbepalende kwaliteiten of overige cultuurhistorische waarden die van betekenis is voor de directe omgeving van het object. Beeldbepalend is niet per definitie een aanduiding voor de esthetische kwaliteit van een gebouw of object, maar ook voor de beleving van een gebouw dat opvalt in zijn omvang of nadrukkelijk het beeld van de omgeving bepaalt bijvoorbeeld vanwege zijn stedenbouwkundige waarde.'

In de beleidsnota is aangegeven dat de beeldbepalende panden bescherming verdienen tegen afbraak, verstoring, verplaatsing en wijziging voor zover de karakteristieke waarden verloren zouden kunnen gaan. Hiervoor worden in de welstandsnota en de bestemmingsplannen bepalingen opgenomen om dit te regelen.

De beeldbepalende panden zijn (evenals de monumenten) in dit bestemmingsplan van een aanduiding 'karakteristiek' voorzien. Wijziging van deze panden is onder voorwaarden mogelijk. In bijlage 5 Beeldbepalende panden van de regels zijn de redengevende beschrijvingen van beeldbepalende panden opgenomen. Bij wijziging dient hieraan te worden getoetst.

In de beleidsnotitie is voorts opgenomen onder welke voorwaarden nieuwe beeldbepalende panden kunnen worden aangewezen. In het bestemmingsplan is een wijzigingsbevoegdheid opgenomen, waarin deze panden eveneens kunnen worden aangeduid en waarbij de beschrijving in de bijlage kan worden opgenomen.