Egmond aan Zee Centrum en Boulevard

2.4 Cultuurhistorie en archeologie

Analyse van het plangebied

Strandwallen zijn altijd een aantrekkelijk gebied voor vestiging geweest vanwege de hogere ligging en de zandige samenstelling van de bodem. Er zijn geen sporen uit die tijd (ongeveer 3000 jaar gelden) teruggevonden. De sporen kunnen onder de huidige jonge duinen liggen maar het is eveneens mogelijk dat ze verloren gegaan zijn.

Onderzoek

Bekende archeologische waarden in het onderzoeksgebied

Door de Stichting Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland is er een bureauonderzoek naar de archeologische waarde van Egmond aan Zee uitgevoerd (SCENH-rapport cultuurhistorie 17, zie bijlage 5). De historische kern van Egmond aan Zee, deels in het deelgebied zeefront en deels in het deelgebied dorpskern gelegen, is in de archeologische databank ARCHIS (archeologisch informatiesysteem) aangegeven als van hoge waarde. Deze aanwijzing is gedaan op basis van de begrenzing van de dorpsbebouwing van circa 1850.

Verwachte archeologische waarden in het bestemmingsplangebied

Historische kern

Voor de begrenzing van de historische kern is op de Cultuurhistorische Waardenkaart (CHW) gebruikgemaakt van de topografische kaart van 1849-185 (deze wijze van begrenzen komt overeen met die van de begrenzing van de andere historische kernen op de Cultuurhistorische Waardenkaart en in ARCHIS). Op basis van deze kaart en ervaringen in andere historische kernen wordt verwacht dat er resten van oudere bebouwing onder de huidige bebouwing teruggevonden kunnen worden. Deze bebouwing zal dateren vanaf de 17e eeuw maar voornamelijk van de 19e eeuw. Rond het Pompplein en ten westen hiervan zijn mogelijk bewoningssporen van vóór de 17eeeuw te vinden. In de diepere ondergrond zijn mogelijk sporen van prehistorische en vroegmiddeleeuwse bewoning op de strandwallen te vinden. Deze sporen zijn archeologisch gezien van groter belang. Voor de begrenzing van het archeologisch waardevolle gebied wordt de begrenzing van de dorpskern bepaald aan de hand van de bebouwing op Kadastrale minuut (1821), ongeveer de helft in omvang van gebied op CHW.

Overig gebied

Ondanks de weinige bekende archeologische waarden buiten de historische kern, kan niet worden gesteld dat het overig deel van de bebouwde kom van Egmond aan Zee "archeologievrij" zou zijn. De geomorfologische kaart wijst uit dat vrijwel het gehele gebied gelegen is op strandwallen. Deze waren goed bruikbaar voor bewoning, zowel op de hogere delen als op de overgangen naar het lager gelegen gebied. Er bestaat dan ook in het resterende gebied de kans dat er archeologische sporen worden aangetroffen. De Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW) geeft voor een groot deel van Egmond aan Zee een hoge trefkans. Onder de huidige jonge duinen kunnen op diverse plekken belangwekkende archeologische waarden aanwezig zijn, maar de ligging daarvan is nog onbekend. Wel is bekend dat de diepteligging daarvan zich bevindt beneden een niveau van ongeveer 6 m boven NAP in het midden van het duingebied, dichter bij zee neemt deze hoogte af.

Er kunnen zowel resten aanwezig zijn van prehistorische als van vroegmiddeleeuwse nederzettingen, waarvan de positie van tevoren niet of moeilijk is in te schatten. De afdekkende lagen daarboven kunnen incidenteel ook bewoningssporen bevatten, maar de kans op het aantreffen daarvan is kleiner.

Beleidskaart

Op basis van verschillende bureauonderzoeken van de Stichting Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland is een algemene beleidskaart opgesteld voor de hele gemeente Bergen, waarin de verschillende archeologische regimes zijn opgenomen. In figuur 2.3 is een uitsnede van deze beleidskaart opgenomen. De van toepassing zijnde archeologische regimes zijn vertaald naar de regels door middel van de dubbelbestemmingen 'Waarde - Archeologie - II en - III'.

Figuur 2.3 Uitsnede beleidskaart archeologie

Monumenten

In het plangebied komen diverse monumenten voor. In onderstaande tabel zijn de monumenten weergegeven waarbij onderscheid is gemaakt in gemeentelijke en rijksmonumenten.

Tabel 2.1 Monumenten

adres	beschrijving	rijks-/gemeentelijk monument
Boulevard	vuurtoren	rijksmonument
Boulevard 23	villa	rijksmonument
Marinestraat 19 + 21	lichtwachterswoning	gemeentelijk monument
Noorderstraat 2	woonhuis	gemeentelijk monument
Pompplein	pomp	gemeentelijk monument
Schoolstraat 3 t/m 9	vissershuisjes	gemeentelijk monument
Smidstraat 6	vissershuisje	gemeentelijk monument
Torensduin	duin en uitkijkpost	gemeentelijk monument
Voorstraat 110-112	kerk oud katholieken	rijksmonument
Voorstraat	vissersmonument	gemeentelijk monument
Voorstraat 49	woonhuis	gemeentelijk monument
Voorstraat 69	busstation	gemeentelijk monument
Voorstraat 121	vissershuisje	gemeentelijk monument
Zuiderstraat 5	woning met opslagruimte	gemeentelijk monument
Zuiderstraat 7	museum	gemeentelijk monument
Zuiderstraat 20	vissershuisje	gemeentelijk monument