Herbestemmen Raambordelen Binnenstad

5.7 Horeca

5.7.1 Algemeen

In het postcodegebied 1012 is in verhouding tot de rest van de binnenstad zeer veel horeca aanwezig. In totaal zijn er 740 horecazaken in het postcodegebied 1012 (bron: Trendrapport 2008-2009). Van de 577 cafés in de binnenstad zijn er 277 (48%) op de Burgwallen gevestigd. Er werken zo'n 1.400 mensen bij deze cafes. In het gebied van de Burgwallen Oude Zijde is er één café op 26 bewoners en in de Burgwallen Nieuwe Zijde is er één café op 31 bewoners. Voor heel Amsterdam geldt de vetrhouding één café op 141 bewoners.

Ook restaurants zijn ruim vertegenwoordigd in het postcodegebied: van de 863 restaurants in de binnenstad bevinden zich 351 (40%) in het postcodegebied. In deze restaurants zijn ruim 2.600 mensen werkzaam. Ongeveer 50 van de 351 restaurants in 1012 zijn fastfoodzaken.

De verschillende horecasoorten zijn in dit bestemmingsplan ondergebracht in de categorieën horeca 1 tot en met horeca 4. Het bestemmingsplan maakt onderscheid tussen zelfstandige horecavestigingen en additionele horeca. Additionele horeca betreft geen zelfstandige horeca. Voor additionele horeca geldt dat deze ondergeschikt is aan de hoofdfunctie.

Horeca 1
Horeca 1 zijn fastfoodbedrijven, zijnde horecabedrijven die tot hoofddoel hebben het in hoofdzaak voor directe consumptie ter plaatse verstrekken van vooral op gemaksvoeding gerichte, eenvoudig en snel ter plaatse bereide etenswaren, met als nevenactiviteit het voor consumptie ter plaatse verstrekken van zwak- en niet-alcoholische dranken. Onder fastfoodbedrijven worden in elk geval begrepen automatieken, snackbars en fastfoodrestaurants.

Horeca 2
Horeca 2 betreft horecabedrijven, al dan niet met een besloten karakter, die tot hoofddoel hebben het voor directe consumptie ter plaatse verstrekken van dranken, waarbij het gelegenheid bieden tot dansen op en tot het beluisteren van overwegend mechanische muziek een wezenlijk onderdeel vormt. Horeca 2 bedrijven zijn in elk geval discotheken en sociëteiten.

Horeca 3
Onder horeca 3 worden horecabedrijven verstaan, die tot doel hebben het voor directe consumptie ter plaatse verstrekken van dranken en (kleine) etenswaren en/of maaltijden, waarbij het accent ligt op het verstrekken van dranken. Onder horeca 3 bedrijven worden in elk geval begrepen: cafés en eetcafés.

Horeca 4
Horeca 4 omvat horecabedrijven die tot hoofddoel hebben het voor directe consumptie ter plaatse verstrekken van in hoofdzaak ter plaatse bereide maaltijden en van in hoofdzaak ter plaats bereide etenswaren, met als nevenactiviteit het verstrekken van alcoholische, zwakalcoholische en niet-alcoholische dranken. Onder horeca 4 bedrijven worden in elk geval begrepen: restaurants, lunchrooms, koffiehuizen en ijssalons met zitgelegenheid.

Onder de term "directe consumptie" wordt verstaan dat tussen bereiding en consumptie geen handelingen zoals invriezen voor langdurige opslag, verhandelen, et cetera, met het voedsel en de drank plaatsvinden. De bereiding van etenswaren en dranken is gericht op een vrijwel direct daaropvolgende consumptie.

Verhuren van een ruimte in een café of restaurant
Het verhuren van ruimte in een restaurant (horeca 4) voor bijvoorbeeld een afscheidsborrel, verjaardag, jubileum, trouwreceptie, -diner of -feest wordt binnen de gebruikelijke voorwaarden van exploitatie toegestaan. Alle tafels in een restaurant reserveren maakt het restaurant voor een avond min of meer besloten. Een exploitant kan zelf beoordelen of het de goede naam van de zaak schaadt als dat te vaak voorkomt (te vaak nee verkopen kost ook klanten). Deze vorm van zalenverhuur wijkt niet wezenlijk af van de normale exploitatie als café of restaurant en heeft daarmee ook dezelfde kans op overlast.

Dansen in de een café of restaurant
Dansen in restaurant (horeca 4) is toegestaan, mits dat past binnen het karakter van het restaurant. Zodra de zaak het karakter van een discotheek of zalenverhuur krijgt, wat bijvoorbeeld kan blijken uit het de grootte van de dansvloer of het heffen van entreegeld, is sprake van horeca 2 en dat is niet toegestaan.

5.7.2 Ontwikkeling

Sinds 2006 is het aantal restaurants en de werkgelegenheid in restaurants in het postcodegebied en in de hele binnenstad toegenomen. Bij de cafes is het aantal vestgingen en het aantal werkzame personen juist afgenomen in het postcodegebied én in de hele binnenstad.

In de Strategienota Coalitieproject 1012 worden uitspraken gedaan over de horeca: De geconstateerde disbalans in het postcodegebied 1012 wordt deels gevoed door de grote hoeveelheid en relatief kwaliteitsarme horeca. De primaire doelstelling is dan ook om een verbetering te laten bewerkstelligen van bestaande horeca. Het toevoegen van extra horeca is in principe niet aan de orde in het postcodegebied, tenzij het nieuwe concept in belangrijke mate kan bijdragen aan de transformatie. Dit zou het geval kunnen zijn aan de Rode Loper en op/rondom het Oudekerksplein. Daarbij kan het echter nooit gaan om toevoeging van horeca 1.

Volgens de visie Oudekerksplein, parel van de Wallen (maart 2010), dragen een goede en evenwichtige mix van wonen, werken en recreëren en een mix van hoog- en laagwaardige functies bij aan de diversiteit van het plein.

5.7.3 Uitgangspunten

Geen verdere uitbreiding van horeca is in beginsel het uitgangspunt voor het grootste deel van de binnenstad. Dit geldt met name voor het postcodegebied 1012. Zoals in de paragraaf hiervoor is aangegeven, is toevoegen van extra horeca in principe niet aan de orde. Uitzondering hierop vormt het gebied op en rond het Oudekerksplein. Een beperkte toename van het aantal horecavestigingen wordt hier mogelijk gemaakt. Aan de noordzijde van het Oudekerksplein - tussen Oudezijds Voorburgwal en de Wijde Kerksteeg - zijn in de panden met de bestemming 'Gemengd - 2' (GD-2) drie nieuwe horeca vestigingen toegestaan, waarvan één horeca 3 vestiging.
De reden om raamprostitutie op en rond het Oudekerksplein niet langer mogelijk te maken, is, omdat de functiebalans is doorgeslagen. De huidige monofunctionele invulling draagt niet bij aan het streven om het Oudekerksplein een grote rol te geven in de economische transitie van het Wallengebied. Omdat de diversiteit moet zijn terug te zien in de invulling van de panden aan het Oudekerksplein mag ongeveer een derde van de 30 panden (= 10 panden) worden ingevuld met horeca. Op dit moment is in zes panden al horeca aanwezig (vier horeca 3 zaken, twee horeca 4 zaken). In het pand Oudekerksplein 84 (verbonden met de Warmoesstraat 111) is inmiddels ook een horeca 4 zaak voorzien. Dit brengt het totaal op zeven horecapanden. Op grond van de verhouding aantal panden rondom het plein en maximaal aantal horecavestigingen (negen) is een toename van drie nieuwe horecavestigingen redelijk. Van deze nieuwe horecavestigingen mag er één een horeca 3 vestiging worden.

Er is een aantal redenen om extra horecavestigingen aan de noordzijde van het plein mogelijk te maken. Ten eerste omdat daar de prostitutiepanden liggen waar het in dit bestemmingsplan over gaat en die om een nieuwe invulling vragen. Ten tweede omdat de meeste van de bestaande horecazaken zich aan de zuidzijde van het plein bevinden. Ten derde omdat de 'visie op de toekomstige invulling voor het Oudekerksplein en omgeving' zich uitspreekt voor nieuwe horecavestigingen aan de zonzijde (=noordzijde) van het plein.
Van de drie nieuwe horecavestigingen mag er zich slechts één vestigen in het deel tussen de Wijde Kerksteeg en de Enge Kerksteeg. De reden hiervoor is dat er in dit deel al drie panden met een horeca 3 bestemming zijn. Deze panden lopen door vanaf de Warmoesstraat. Deze horecazaken die nu hun toegang aan de Warmoesstraat hebben, kunnen ook een toegang aan het Oudekerksplein maken.
De overige twee nieuwe horecavestigingen zijn mogelijk tussen de Enge Kerksteeg en de Oudezijds Voorburgwal.

De keuze om slechts één horeca 3 vestiging toe te staan en voor de resterende twee vestigingen horeca 4 is, omdat er, zoals gesteld, in drie panden nu al horeca 3 is gevestigd. Daarmee komt de verhouding aantal horeca 3 en 4 zaken op 5:5. Daarnaast sluit horeca 3 en horeca 4 het beste aan bij de wens, zoals de Strategienota het verwoord, om (kwaliteits)horeca toe te voegen.
Waar het de toename van het aantal horecavestigingen betreft, zit de beperking in het aantal vestigingen, maar niet in het aantal vierkante meters. In de panden rond het Oudekerksplein is horeca 3 en 4 toegestaan op alle bouwlagen en geldt er geen maximum vloeroppervlaktemaat. De betrokken panden zijn klein.

Er is voor de geprojecteerde uitbreidingsmogelijkheid voor horeca op het Oudekerskplein geen direct recht opgenomen. Van de hierboven beschreven mogelijkheid voor extra horecavestingen kan pas gebruik worden gemaakt, nadat het bestemmingsplan daartoe is gewijzigd. De wijzigingsbevoegdheid biedt de mogelijkheid een afweging te maken tussen het belang van handhaven en versterken van een goed woon- en leefklimaat rond het plein, waarbij er vanuit wordt gegaan, dat de horecavestiging een positieve impuls geeft aan het gebied (met het oog op de transitie van het gebied) en het belang van de initiatiefnemer bij het hebben van een horecavestiging.

Behalve een toename met drie vestigingen aan het Oudekerksplein is in de straten en stegen van het Sint Annenkwartier (te weten de Sint Annenstraat, Sint Annendwarsstraat, Trompettersteeg, Goldbergsteeg en de Dolle Begijnensteeg) eveneens een toename met maximaal drie horecavestigingen mogelijk, waarvan één horeca 3 vestiging.
De 'Visie op de toekomstige invulling voor het Oudekerksplein en omgeving' heeft het voor het Sint Annenkwartier over 'ondersteunende horeca'. Net als in de panden aan het Oudekerksplein is in de panden in het Sint Annenkwartier horeca 3 en 4 toegestaan op alle bouwlagen. De nieuwe vestigingen moeten een impuls geven aan de transformatie van het gebied en mogen geen nadelige invloed hebben op het woon- en leefklimaat.
Ook voor het toestaan van deze vestigingen is het wijzigen van het bestemmingsplan noodzakelijk.

Vestiging van horeca 1 (fastfoodzaken) is niet toegestaan, omdat er al heel veel (50) horeca 1 zaken zijn in het postcodegebied en vanwege de ongewenste ruimtelijke uitstraling en de overlast voor de openbare ruimte.

Vestiging van Horeca 2 (discotheken) is niet toegestaan vanwege de ruimtelijke uitstraling (vaak gesloten gevel) en hier niet aan de orde gezien de kleinschaligheid van de aanwezige bebouwing, die zich niet leent voor horeca 2 zaken.