| Plan: | Oostelijke binnenstad |
|---|---|
| Status: | onherroepelijk |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0363.A0902BPSTD-OH01 |
Het Masterplan Wibautas uit december 2001 is gemaakt voor het gebied tussen de IJ-tunnel en het Amstelstation, dus voor de Valkenburger-, Weesper- en Wibautstraat. Het plan is vastgesteld door de gemeenteraad in 2003. Doel van het Masterplan Wibautas is een meer samenhangende ontwikkeling van het plangebied te bereiken, waarbij het verkeer op een vanzelfsprekende en veilige manier geïntegreerd wordt in een attractief ingerichte openbare ruimte.
Het Masterplan bestaat uit een reconstructieplan voor de openbare ruimte en uit programmatische en ruimtelijke randvoorwaarden voor de aanliggende bebouwing. De Wibautas moet ruimtelijk worden ontwikkeld tot een reeks stadsboulevards, die worden geschakeld door pleinen en markante gebouwencomplexen op de knooppunten. De Weesperstraat en het Weesperplein zijn twee van de deelprojecten van het plan. In het basisontwerp voor de Weesperstraat wordt de rijweg versmald van 2x2 rijstroken naar één rijstrook per rijrichting. Aan weerszijden liggen 5 meter brede “servicestroken”, onder meer voor doorgaande bomenrijen en vrijliggende fietspaden.
Het Weesperplein moet door het terugdringen van het autoverkeer een overzichtelijk verblijfsgebied worden. De brug over de Singelgracht moet worden versmald om de overgang tussen de binnenstad en de 19de eeuwse stad beter te ervaren, evenals de prachtige ruimte van de Singelgracht.
Om het beeld van de continue stadsboulevard te versterken wordt langs de Weesperstraat nieuwe bebouwing voorgesteld op de hoek van de Weesperstraat en het Hortusplantsoen. In het Masterplan zijn randvoorwaarden opgenomen betreffende maat van de gebouwen, het gebruik en de hoogte van de begane grond verdieping en ten aanzien van parkeeroplossingen.
De uitvoering van het Masterplan is opgedeeld in tien deelprojecten over tien jaar. De reconstructie van het Mr. Visserplein bevindt zich inmiddels in de uitvoeringsfase. De uitvoering van de reconstructie van de Weesperstraat is uitgesteld tot na 2013. Deelprojecten komen in aanmerking voor uitvoering in relatie tot de bestuursopdracht Oostelijke Binnenstad.
Op basis van het Masterplan is gestart met het project Wibaut aan de Amstel, een coalitieproject van de centrale stad en stadsdeel Centrum en stadsdeel Oost-Watergraafsmeer. De Wibautstraat tussen Ringvaart en Singelgracht wordt opnieuw ingericht en versmald naar twee maal één rijstrook. Een ander deelproject beoogt een versmalling van de Weesperstraat tussen de Nieuwe Herengracht en de Nieuwe Achtergracht. Op dit traject wordt de straat versmald tot 2 x 1 rijstrook met als doel: een verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte, een betere doorstroming van het verkeer en een rustiger straatbeeld. Deze ingreep stond aanvankelijk eerder gepland maar de versmalling is pas mogelijk als een vermindering van het autoverkeer in en rond de binnenstad gerealiseerd is. Ook worden op dit moment extra berekeningen uitgevoerd om te zien wat het effect van de versmalling is in samenhang met de herinrichting van het Mr. Visserplein en het verkeersaanbod uit de Weesperstraat.
In 2007 heeft Artis een visie opgesteld gericht op de toekomstige ontwikkeling, 'Investeren in ruimte Artis'. De visie biedt een kader voor diverse deelplannen die er uit voortkomen. Één van de belangrijke ruimtelijke aspecten uit de visie vormt de transformatie van het entreegebied. De entree wordt versterkt en de zichtlijnen naar het toekomstige Kennisplein worden verbeterd. Uitgangspunt van dit Kennisplein is de clustering van een aantal publieksdiensten in de gebouwen op de hoek van de Plantage Middenlaan en de Plantage Kerklaan. Aan de Plantage Middenlaan wordt een extra entree voorgesteld. Een andere belangrijke ruimtelijke verandering betreft het doortrekken van de watergang die het terrein in tweeën deelt. Deze ingreep vormt feitelijk een herstel van een oude historische situatie. Verder wordt herstructurering van een aantal dierenverblijven voorgesteld. In het Masterplan is ook de bouw van een parkeergarage in het verlengde van de Plantage Doklaan genoemd.
Derde fase uitbreiding Artis
De derde fase van de uitbreiding van Artis is niet opgenomen in het plangebied omdat recent een bestemmingsplan voor deze locatie vastgesteld is (onherroepelijk 1 oktober 2009). De derde fase van de uitbreiding omvat de bouw van een ondergrondse parkeergarage in combinatie met een dierenverblijf ter hoogte van de entree van de parkeergarage. De toekomstige bebouwing van het dierenverblijf zal zich in de bestaande rooilijnen voegen en daarmee de reeks monumentale gebouwen rondom Artis voltooien. Tevens zal een Savannepaviljoen op het terrein van de dierentuin worden gerealiseerd.
De woonboten zijn niet opgenomen in het bestemmingsplan, aangezien deze verplaatst zullen worden vanwege de uitbreiding. In verband hiermee is in het geldende bestemmingsplan (1e herziening van het bestemmingsplan Plantagebuurt en Muiderpoortbuurt e.o., vastgesteld op 29 juni 1994), de strook water grenzend aan Artis bestemd tot water, zonder de aanduiding woonboten toegestaan. Deze bestemming is ook in het onderhavige bestemmingsplan vastgelegd.
Voor de locatie van het voormalige Emma Kinderziekenhuis is in de vorm van een prijsvraag in 2008 een plan voor een hotel ontwikkeld op basis van stedenbouwkundige uitgangspunten. Deze stedenbouwkundige uitgangspunten zijn destijds bestuurlijk niet vastgesteld en voor het bouwinitiatief is geen bouwaanvraag ingediend.
De stedenbouwkundige uitgangspunten inclusief de hotel-bestemming zijn na inspraak op 6 april 2010 alsnog vastgesteld door het dagelijks bestuur. Hiervoor is gekozen omdat de locatie uitermate geschikt is voor hotelontwikkeling en het initiatief bekend was voordat het nieuwe hotelbeleid (“Hotelbeleid 2008 – 2011”) is vastgesteld. Overigens past het plan ook goed in dit beleid, waarin de oostelijke binnenstad bovendien als voorkeursgebied aangewezen. De quotering van het hotelbeleid is niet van toepassing omdat de locatie pas na 2012 kan worden ontwikkeld, na beëindiging van de huidige huurcontracten.
De vastgestelde stedenbouwkundige uitgangspunten zijn in dit bestemmingsplan opgenomen, zodat nieuwbouwontwikkeling mogelijk wordt. Uit ruimtelijk oogpunt is het wenselijk dat de bouwhoogte van de nieuwe bebouwing aan alle zijden even hoog is. Uitgangspunt is de bouwhoogte van de belendingen aan de Sarphatistraat. De maximale bouwhoogte aan de Spinozastraat wordt verruimd tot de maximale bouwhoogte aan de Sarphatistraat. De maximale goot- en bouwhoogt bedraagt 16 resp. 18,5 meter. Indien gekozen wordt voor een plat dak geldt een maximale bouwhoogte van 17 meter voor de hele locatie. Voor de begane grondlaag is gekozen voor een afwijkende minimale vrije hoogte van 4 meter.
Om de karakteristiek van het bouwblok te versterken en om licht- en luchttoetreding van de bewoners van de naastgelegen panden te waarborgen blijft het gedeelte achter Sarphatistraat 102 onbebouwd. Omdat er in de huidige situatie bebouwing aanwezig is, is deze bebouwing als 'Tuin-3' bestemd. De hoofdingang van het toekomstige hotel dient aan de Sarphatistraat gesitueerd te worden. De inrit van de parkeergarage zal aan de Spinozastraat gesitueerd zijn. Het gebouw dient een alzijdig representatieve uitstraling te hebben.
Het verzorgingscentrum Sint Jacob zal worden vernieuwd door gedeeltelijke nieuwbouw danwel renovatie. Voor deze voorgenomen ontwikkeling zijn in 2005 aanvullende welstandscriteria opgesteld. De huidige voorgevelrooilijn ligt terug ten opzichte van de overige bebouwing aan de Plantage Middenlaan. Op de begane grond komen voorzieningen voor zowel de bewoners van het verzorgingshuis als voor de buurtbewoners. Aan de binnenzijde van het gebouw, aan de zijde van de hoven, is een uitbreiding mogelijk van twee meter.
Op het Roeterseiland wil de UvA in de toekomst een campus realiseren met de drie faculteiten Rechtsgeleerdheid, Economie en Bedrijfskunde en Maatschappij- en Gedragswetenschappen. Naar schatting zullen 15.000 tot 20.000 studenten vanaf 2015 onderwijs krijgen in dit gebied. De UvA gaat hiertoe de bebouwing en buitenruimte van het Roeterseiland renoveren. Belangrijk uitgangspunt is het verkrijgen van goede verblijfs- en ontmoetingsruimten en een goede aansluiting op de stad.
In 2005 is door de UvA een Visie Roeterseiland opgesteld. Deze visie is vertaald in het geldende bestemmingsplan Weesperbuurt. De regels uit dat plan zijn overgenomen in dit nieuwe bestemmingsplan. De regeling voor het Roeterseiland is op drie punten aangepast. Het eerste betreft een nieuwe brug over de Nieuwe Achtergracht, naast de plek waar nu de bebouwing over de gracht staat. De onderste verdiepingen van deze bebouwing zullen worden verwijderd zodat meer zicht over de Nieuwe Achtergracht ontstaat. Voor de onderdoorgang in deze bebouwing is een hoogte van 17 meter opgenomen. De brug sluit direct aan op de hoofdentree van de bebouwing aan de zuidzijde van de Nieuwe Achtergracht en verbindt deze met de in- en uitgangen van de gebouwen aan de noordzijde van de gracht. Er wordt zo beoogd meer levendigheid te creëren op de kades en de sociale veiligheid, met name in de avonduren, te vergroten. Voor de brug is een vrijstellingsprocedure ex artikel 19.2 Wet Ruimtelijke Ordening doorlopen.
Het tweede punt betreft de bouwhoogte rond de toren. Tussen de verschillende bouwdelen wordt een nieuwe centrale entreehal gemaakt met de hoofdentree aan de Nieuwe Achtergracht. Vanuit deze hal worden de omliggende bouwdelen ontsloten en met elkaar verbonden. De beoogde hoogte van de centrale entreehal is in strijd met het huidige bestemmingsplan. De voorgestelde hoogte bedraagt 13 meter, terwijl op de verbeelding van het bestemmingsplan Weesperbuurt nu een bouwhoogte van 5 meter staat aangegeven. De aanpassing van de bouwhoogte is voorgelegd aan belanghebbenden en is vervolgens op 13 april 2010 door het dagelijks bestuur vastgesteld. De aangepaste bouwhoogte is nu in dit nieuwe bestemmingsplan opgenomen.
Het laatste punt betreft het gebied achter de bebouwing over de gracht, de Nieuwe Achtergracht, de Plantage Muidergracht en de Valckenierstraat (het gebied met de bestemming 'Maatschappelijk-2'). In het bestemmingsplan Weesperbuurt was een beschrijving in hoofdlijnen opgenomen die globaal de intenties beschreef van de beoogde ontwikkeling van dit gebied. Zo was onder meer beschreven dat voor de panden aan de Valckenierstraat een maximale bouwhoogte geldt van 15 meter, met het oog op het leefklimaat in deze straat en de aansluiting op de bebouwing aan de Sarphatistraat. Ook werd in de beschrijving in hoofdlijnen de wens vastgelegd om de semi-openbare ruimte binnen deze bestemming niet te versnipperen: met het oog op het gebruik en de kwaliteit van de onbebouwde ruimte was het doel van het plan om één aaneengesloten semi-openbare ruimte te creëren. Met de invoering van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening in 2008 is het niet meer mogelijk in de regels een beschrijving in hoofdlijnen op te nemen. Om toch de intenties van de 'oude' beschrijving in hoofdlijnen te waarborgen is nu op de verbeelding aan de zijde van de Valckenierstraat een bouwhoogte van 15 meter aangegeven.
Het terrein van de Amstelcampus aan de Mauritskade ligt niet in het bestemmingsplangebied, maar grenst eraan. De ontwikkelingen zijn wel van invloed op het gebruik van de openbare ruimte in de omgeving van het Weesperplein. In combinatie met de ontwikkelingen van het Roeterseiland worden totaal ca. 50.000 studenten en medewerkers in het gebied verwacht.
Met de Amstelcampus gaat de Hogeschool van Amsterdam een nieuwe leer- en werkomgeving creëren voor meer dan 25.000 studenten en docenten. De Hogeschool van Amsterdam verwacht in 2014 het laatste gebouw op te kunnen leveren. Tot die tijd worden de gebouwen één voor één gerenoveerd of nieuw gebouwd.
Het Verzetsmuseum wil uitbreiden ten behoeve van een betere dienstverlening aan bezoekers. Vooral het ontvangen van groepen is in de huidige situatie niet goed mogelijk. Het museum heeft een voorstel gedaan om de gewenste uitbreiding te realiseren in een deel van de loodsen van de naburige garage. Het voorstel omvat een uitbreiding over twee verdiepingen. Het is de bedoeling dat een deel van de bestaande bebouwing wordt vervangen door nieuwbouw. Om twee vloeren/verdiepingen binnen deze nieuwbouw te maken is het noodzakelijk dat de nieuwbouw hoger wordt dan de bebouwing die nu aanwezig is. Het samenvoegen van loodsen op het binnenterrein kan zorgen voor eenheid en het verbeteren van het daklandschap.
Over de plannen van het Verzetsmuseum werd in de ontwerpfase van het bestemmingsplan geen overeenstemming bereikt. Op de inspraakavond over het concept-ontwerpbestemmingsplan bleek dat de verhoging van de bebouwing op het binnenterrein op veel bezwaren stuit bij omwonenden. Daarom was de voorgestelde uitbreiding niet opgenomen in het ontwerpbestemmingsplan. Bij de vaststelling van het bestemmingsplan is door de stadsdeelraad een amendement aangenomen dat uitbreiding van het museum op het binnenterrein mogelijk maakt. Voor de overwegingen die ten grondslag liggen aan dit amendement wordt verwezen naar het besluit over het bestemmingsplan.
Binnen het stadsdeel wordt gewerkt aan een plan voor de toekomst van het SWIFT-terrein, waarbij de nadruk op de jeugd zal liggen. Een van de mogelijke toekomstige functies van de bebouwing op het terrein is buitenschoolse opvang. In het bestemmingsplan wordt het vervangen van de huidige eenlaagse bebouwing door tweelaagse bebouwing mogelijk gemaakt. Het bestemmingsplan biedt de mogelijkheid het gebouw op een andere lokatie dan de huidige op het terrein te realiseren. Hiermee kan de stedenbouwkundige situatie verbeteren: de zichtlijn over de Henri Polaklaan tussen Artis en park/sportterrein is dan weer open.
Sinds 2008 is een bouwplan voor uitbreiding van het bestaande Hotel Lancaster (Plantage Middenlaan 48/Plantage Westermanlaan 15/17) in procedure. Het gaat om een uitbreiding van 18 kamers. Het pand Plantage Middenlaan 46 wordt aan het bestaande hotel toegevoegd. Het hotel past niet binnen het vigerende bestemmingsplan Plantage- en Muiderpoortbuurt e.o, zodat een vrijstellingsprocedure ex artikel 19, lid 2 WRO is gestart. De oorzaak van de lange procedure is gelegen in de gecompliceerde aard van het bouwplan. In het bouwplan is namelijk sprake van:
Met name het laatste aspect heeft in de behandeling van het plan in de commissie van Welstand en Monumenten (CWM) tot vertraging geleid. Uiteindelijk heeft veel overleg geleid tot een goed plan. De definitieve bouwaanvraag is pas in juni 2010 ingediend. Op dit moment is er nog geen bouwvergunning omdat een positief advies van de CWM nog ontbreekt. Na een positief advies kan het ontwerpbesluit over de aanvraag (incl. het ontwerpvrijstellingsbesluit ex artikel 19 WRO) ter visie.
Uitgangspunt is dat een ontwikkeling pas in het bestemmingsplan wordt opgenomen op het moment dat een vergunning is verleend. In dit specifieke geval wordt voorgesteld om hiervan af te wijken om de volgende redenen:
Het oostelijk deel van de Kadijken, tussen de Entrepotdoksluis en de Sarphatistraat, heeft zich in het verleden vooral ontwikkeld tot bedrijfsgebied. De aanwezigheid van grote, vaak gesloten gebouwen zoals het verdeelstation van Liander en het pand waarin voorheen museum Energetica gevestigd was, geven het gebied een weinig levendig karakter. Met het realiseren van woningen kan de functiemenging worden verbeterd en de levendigheid in het gebied toenemen. Op dit moment vormt de aanwezigheid van het verdeel- en onderstation nog een belemmering voor het realiseren van woningen. Mocht verplaatsing van de genoemde nutsvoorzieningen aan de orde zijn zal een planproces worden gestart, waarvan een nieuw bestemmingsplan onderdeel zal zijn.