Overstad

3.1 Historie

Overstad ligt ten noorden van de historische binnenstad van Alkmaar en wordt ruimtelijk van de binnnenstad gescheiden door het Noordhollands Kanaal. Het plangebied vormde vroeger een polder met weilanden, doorsneden door rechte sloten. Langs de oost- en zuidrand was al enkele eeuwen sprake van (pre)industriële bedrijvigheid. Met de aanleg van het Noordhollands Kanaal in 1825 en de toenemende scheepvaart werd Overstad aantrekkelijk voor bedrijven. De Alkmaarsche Stoommeelfabriek (1888) en de Ringersfabriek (1920) zijn twee internationale, historische iconen van deze industriële fase. Het logement de Hollandse Tuin werd gebouwd in 1677, verbouwd tot kantoor van de stoommeelfabriek in 1878 en afgebroken in 1885.

Afbeelding van de Hollandse Tuin

Rond 1950 werd het gehele gebied bestemd tot bedrijventerrein. Daartoe werd er voor het gebied een nieuw, rechtlijnig stratenplan ontworpen dat slechts ten dele opging in de oude verkaveling. Jarenlang kwam de bebouwing niet verder dan de strook tussen Kwakelkade en Koedijkerstraat/Noorderstraat. Vanaf circa 1970 werd de rest van Overstad bebouwd. Tegelijkertijd vestigde zich Klercq Woonwereld in de voormalige chocoladefabriek en volgden andere grote detailhandelszaken, verspreid over Overstad. De oorspronkelijke functie van bedrijventerrein raakte daardoor steeds meer verweven met grootschalige detailhandel. Met de realisatie van appartementen in de jaren 90 van de 20e eeuw in de zone langs het Noordhollands Kanaal is de stedelijke mix van functies in Overstad compleet geworden.