Alkmaar Zuid

4.4 Water

Alkmaar staat de komende jaren voor de taak om de wateropgave in het stedelijk gebied duurzaam op te lossen. De gemeente heeft daarom onder de titel “Alkmaar, stad aan het water” samen met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier een integrale visie opgesteld. Voor ieder plan ook het voorliggende bestemmingsplan is de Watertoets verplicht. Het hoogheemraadschap is waterkwantiteits- en waterkwaliteitsbeheerder in het plangebied en is verantwoordelijk voor de zuivering van afvalwater. Het schriftelijk advies van het hoogheemraadschap geeft mede sturing aan het beleid en aan de inhoud van de bestemmingen.

In het plangebied is geen sprake van stedelijke ontwikkeling en blijft in de periode van het bestemmingsplan de komende tien jaren de bebouwde en de verharde situatie min of meer onveranderd.

Waterkeringen

In het plangebied komen regionale waterkeringen voor. Waterkeringen vormen één van de aandachtspunten van het hoogheemraadschap binnen de watertoets. In zijn algemeenheid geldt dat naar de mening van het hoogheemraadschap voor wat betreft de waterkeringen bij de uitwerking van een bestemmingsplan rekening moet worden gehouden met het vigerend streekplan, provinciaal Waterplan, de Keur Hollands Noorderkwartier 2009 en het Beheersplan Waterkeringen 2006-2010 van het hoogheemraadschap. Bij waterkeringen gaat het zowel om waterkerende grondlichamen als waterkerende constructies en kunstwerken (sluizen, kademuren en damwanden).

Figuur 4: Waterstaatswerken en beschermingszones in het plangebied

Het Beheersplan Waterkeringen 2006-2010 beschrijft het beleid en de randvoorwaarden voor het dagelijks beheer van de primaire en regionale waterkeringen van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

In de Keur Hollands Noorderkwartier 2009 worden waterkeringen onderverdeeld in het zogenaamde waterstaatswerk en de aangrenzende beschermingszones. Op grond van de Keur zijn binnen de begrenzing van het waterstaatswerk en de beschermingszones bepaalde handelingen verboden. Het dagelijks bestuur van het hoogheemraadschap kan van deze verboden ontheffing verlenen. De geografische ligging (tracé) van een waterkering is formeel vastgelegd. In het bestemmingsplan wordt deze ligging met bijbehorende keurzones gerespecteerd. De waterkeringen in het bestemmingsplan worden opgenomen, en als zodanig bestemd (primaire bestemming waterkering). Het gaat daarbij om het zogenaamde waterstaatswerk zoals dat in de Keur wordt benoemd. Deze zone staat volgens de overgangsregeling in de Keur gelijk aan de vrijwaringszone zoals deze genoemd wordt in de Provinciale Verordening.

Waterkwaliteit

Vooruitlopend op de KRW zijn in het Waterplan Alkmaar al diverse maatregelen opgenomen om de waterkwaliteit te verbeteren, zoals baggeren en het aanleggen van natuurvriendelijke oevers. Verbetering van de waterkwaliteit is een belangrijke voorwaarde voor verbetering van andere functies als natuur en recreatie.

De waterkwaliteit in de boezem wordt verbeterd door de riooloverstorten aan te pakken en verontreinigde watergangen te baggeren.

De waterkwaliteit in de polder Overdie, waar veel boezemwater werd en wordt ingelaten laat vaak te wensen over. De waterkwaliteit van de Oosterzijpolder is relatief goed. Veel polderwaterlopen zijn te ondiep geworden. Baggerwerk is noodzakelijk niet alleen voor de doorstroming, vaak ook voor verbetering van de waterkwaliteit. Het uitgangspunt van het Waterplan is het saneren van de zwaarst vervuilde waterbodem (klasse 4), indien in onderzoek het optreden van schadelijke effecten naar de omgeving wordt vastgesteld.

In het Waterplan Alkmaar zijn afspraken vastgelegd over de maatregelen die nog moeten worden uitgevoerd om te voldoen aan de basisinspanning voor de riolering. In het Waterplan is op diverse locaties uitgegaan van de plaatsing van een bergbezinkvoorziening. Volgens de huidige inzichten wordt echter gekozen voor een meer duurzame maatregel: het scheiden van de afvoer van schoonhemelwater van vuilrioolwater, ofwel, afkoppelen. Daarvoor is een afkoppelkansenkaart opgesteld. De gemeente Alkmaar streeft op lange termijn naar afkoppelen van alle verharde oppervlakken voor zover nuttig en doelmatig.

Bij het afkoppelen van een waterstroom treedt de gemeente in overleg met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Watergebonden natuur 

De vele waterlopen in de stad zijn de aangewezen gebieden om de natuur in de stad te versterken. De natte natuurwaarden in de stad zijn maar beperkt ontwikkeld. Belangrijke oorzaken hiervoor zijn de inrichting van waterlopen en oevers en de matige water(bodem)kwaliteit op veel plaatsen. In het Waterplan Alkmaar zijn maatregelen opgenomen voor de verdere ontwikkeling van de ecologische verbindingszones, die ook in het gemeentelijk Groenbeleidsplan 2004-2014 zijn aangegeven. Er zijn afspraken gemaakt over het aanleggen van een netwerk van natuurvriendelijke oevers en over maatregelen voor het verbeteren van de water(bodem)-kwaliteit.

Aan de westkant van de drafbaan loopt een verbindingszone tussen het de kerngebieden van het de Alkmaarderhout en het gebied van de Heiloöer bossen aan de zuidzijde van de stad. In het waterplan staan als maatregels genoemd het herinrichten van de oevers, het herprofileren van taluds, baggeren, en het verbeteren van de doorstroming van de Zanderslootsingel door verruiming van duikers of door verlenging als open water. Langs de Zandersloot wordt niet uitgegaan van een natuurvriendelijke oeverinrichting.

Ook de waterlopen van de Singelgracht rond de binnenstad en de ringvaart, met hun aangrenzende oevers, als ecologische verbindingen zijn aangemerkt. Het waterplan gaat hierbij uit van een natuurvriendelijke oeverinrichting aan één zijde van de waterkant. In het plangebied gaat het om het herprofileren van taluds en een groene inrichting van de Van Houtenkade, Cort van der Lindenkade, Graaf Jan kade en Mauritskade.

Watergebonden recreatie

In het Waterplan Alkmaar is afgesproken om routes uit te zetten voor kano's en kleine recreatievaart. Belangrijk hiervoor zijn doorgaande waterstructuren. Deze routes zijn voor een belangrijk deel al gerealiseerd. In het plangebied maakt de Ringvaart die aansluit op de Singel (deel van de boezem) deel uit van het routenetwerk. Er kunnen mogelijkheden komen om voorzieningen langs deze vaarten aan te leggen om in of uit de boot te stappen.