Terwijde

3.3 Functionele structuur

3.3.1 Wonen en woonmilieus

Op dit moment zijn er ongeveer 2900 woningen in Terwijde aanwezig. In de eindsituatie zullen dat er circa 4500 zijn. Daarvan is ongeveer 20% een sociale huurwoning en qua eengezins/meergezinswoningen is de verhouding ongeveer 50/50.

Terwijde heeft zes verschillende woonmilieus: het Bastion (kop Rijnkennemerlaan), het Ecologie-eiland, Rondom De Engh, het Tweelingeiland, de Eilandengroep en de Spoorzone.

Kerngedachte achter de verschillende woonmilieus is dat bewoners met uiteenlopende wensen een woonomgeving van hun gading kunnen vinden. Er zijn woningen met een overmaat aan ruimte, maar ook woningen aan het water zonder tuin, en meer traditionele woningen met een tuin aan het water. Er zijn autoluwe buurten met veel groen, maar ook hoogstedelijke gebieden.

Het Bastion
Het Bastion ligt op de kop van de Rijnkennemerlaan. De bebouwing markeert de entree van de wijk vanaf de Haarrijnse Rading.
De bebouwing bestaat uit twee bouwvelden. Daarvan heeft één blok een openbare ruimte in het hart. Dit hof wordt gebruikt om in te spelen en voor ontmoetingen tussen de bewoners.

Door gebruik te maken van luxe woningen uit de dure koopcategorieën, zijn een soort residenties ontstaan . Zicht van de Rijnkennemerlaan op de RWZI in De Wetering-Noord wordt gewaarborgd door een onderbreking in de bebouwingswand.

Het Ecologie-eiland
Het ecologie-eiland is een groen en rustig eiland. Het gehele eiland wordt omzoomd door een ecologische oever die deels voor het publiek toegankelijk is.
Het woonmilieu wordt gekarakteriseerd door een noord-zuidstraat met het karakter van een laan. Vanuit deze laan worden de verschillende woonvelden in het groen ontsloten. De verkavelingsrichting komt voort uit de oorspronkelijke verkavelingsrichting van het gebied.

Aan de zuidrand van het eiland is een bouwblok geprojecteerd (zie paragraaf 4.2).

De Engh
De Engh vormt samen met de Spoorzone de hoger gelegen 'groene wereld' van Terwijde.

Hier zijn het historische lint van de Enghlaan en kasteelboerderij De Engh de dragers van het plan. Het woonmilieu ontleent zijn karakter aan de sterke gerichtheid op dat oude complex en op het vlakbij gelegen Maximapark.

Het karakter van het woonmilieu kenmerkt zich door grotere kavels en vrijstaande woningen, met daaraan gekoppeld goedkopere woningbouw en sociale huurwoningen.

Rondom de Engh is de openbare ruimte tot een functioneel minimum beperkt. De straten hebben smalle rijwegen en groene grasbermen gekregen. Samen met het groen op de kavels ontstaat het beeld van een groene woonomgeving. Een uitzondering hierop vormt de zuidoostelijke woonbuurt. Een drietal lange groenstroken zorgt dat er een sterke relatie en verbinding ontstaat met het Maximapark.

Het Tweeling-eiland
Midden op het Tweeling-eiland ligt een waterbassin waar veel recreatieve activiteiten mogelijk zijn, zoals kanoën en vissen. Het bassin is omgeven door een kade met trappen en hellingbanen naar het water. Op de kop van de haven ligt een sportveld.

Aan weerszijden van het bassin liggen twee woonbuurten, aaneengesmeed door een ontsluitingsweg. Aan de binnenzijde daarvan liggen autovrije woongebieden. Langs de Rijnkennemerlaan staan twee bouwblokken met appartementen en eengezinswoningen.

De Eilandengroep
Dit zijn drie eilanden met drie onderling sterk verschillende woonmilieus. Ze zijn met elkaar verbonden door lange bruggen, zodat het eilandkarakter versterkt wordt. Elk eiland heeft een eigen identiteit.

Het meest oostelijk gelegen eiland wordt gekenmerkt door grote kavels en vrijstaande en twee-onder-éénkap woningen. De openbare ruimte bestaat hier uit een landweggetje met zijbermen.

Het middelste eiland daarentegen is dicht bebouwd met in het midden een groen, langgerekt buurtplein. Aan de westzijde ligt een groen talud waaraan woonboten liggen afgemeerd.

Het westelijk eiland ligt als een grasplateau in het water. Hierop zijn woningen gerealiseerd met een goed zicht op de omgeving. Een ontsluitingsweg loopt als een rand om het eiland heen. Het overig deel van het eiland is autovrij.

De Spoorzone
De Spoorzone is de meest stedelijke omgeving van Terwijde. Dit gebied is uitstekend bereikbaar per openbaar vervoer en auto.

Biedt het eilandenrijk een uitgestrekte openbare ruimte, de spoorzone biedt extra ruimte in de woning zelf. In de Spoorzone ligt de nadruk op meergezinswoningen. Daarnaast zijn in dit gebied ook andere functies aanwezig of geprojecteerd, zoals het voorzieningencentrum, kantoren, bedrijvigheid, scholen en verschillende horecavoorzieningen. In deze zone is en wordt wonen en werken niet gescheiden gerealiseerd: ingezet is en wordt op een zekere mate van functiemenging.

De spoorzone bestaat uit drie delen. Het westelijke gedeelte wordt geflankeerd door twee hoge woontorens aan weerskanten: de Terwijder Veste aan de westkant en de Poort van Terwijde aan de oostkant. Daar tussen in en rond om bevinden zich eengezinswoningen, bestaande lintwoningen en woonwerkwoningen.

In het middelste gedeelte van de spoorzone staat het toekomstige winkelcentrum gepland.

Het oostelijke gedeelte van de spoorzone kenmerkt zich door een opbouw van twee lange lijnen van de Jazzsingel en de Louis Armstronglaan, met daartussen woonstraten en bouwblokken. Bijzonder in de openbare ruimte is dat elk bouwblok een zogenaamd 'pocket parc´ heeft. Deze ´pocket parcs´ zijn ingericht als verblijfsgebieden. Onderling worden deze ´parcs´ voor voetgangers met elkaar verbonden zodat een bijzondere route van en naar het winkelcentrum en het station ontstaat.

De spoorzone is nog niet geheel ontwikkeld, op de toekomstige ontwikkelingen wordt in hoofdstuk 4 ingegaan.

3.3.2 Niet woonfuncties

In het plangebied bevinden zich op een aantal locaties andere functies dan wonen. De voorzieningen in de wijk concentreren zich voornamelijk rondom het Waterwinpark. Aan de spoorzijde is in de woontoren 'de Poort van Terwijde' in de eerste twee bouwlagen sprake van buitenschoolse opvang, een kinderdagverblijf, een medisch kinderdagverblijf en een basisschool. Aan de Emile Hullebroeckstraat/Operettelaan is eveneens een basisschool en gymzaal aanwezig. Aan de Emile Hullebroeckstraat is tevens een gezondheidszorgcluster met apotheek aanwezig.

Aan de noordoost hoek van het Waterwinpark bevindt zich het Forum 't Waterwin. Hierin zitten diverse maatschappelijke functies zoals meerdere basisscholen, peuterspeelzaal, kinderopvang, een bibliotheek en een dependance van het Utrechtse Centrum voor de Kunsten.

Op de kop van het appartementencomplex (De Boemerang) aan de oostzijde van het Waterwinpark zitten gemengde functies, voornamelijk gericht op commerciële dienstverlening.

3.3.3 Verkeer

Uitgangspunt voor Leidsche Rijn en dus ook Terwijde is een veilig verkeerssysteem. Consequentie hiervan is dat een onderscheid gemaakt wordt naar verschillende verkeersfuncties: stromen, ontsluiten en verblijven. Het ontwerp van de verkeersstructuur is hierop afgestemd.

Autoverkeer
In het kader van duurzaam veilig is Terwijde geheel ingericht als 30 km-gebied. Het plangebied wordt voor autoverkeer ontsloten via de Vleutensebaan. Deze ligt ten zuiden van het spoor en valt niet binnen het plangebied. Deze ontsluitingsweg is vanuit Terwijde voor autoverkeer bereikbaar door middel van vier doorgangen onder het spoor.

Naast deze ontsluitingsweg heeft Terwijde in het noordwesten een verbinding met de Haarrijnse Rading: de weg door het Maximapark, van de Vleutensebaan naar de A2.

De verkeersstructuur binnen Terwijde is zo opgezet dat vanuit elke buurt een logische en directe verbinding is naar één van de aansluitingen op de hoofdontsluitingswegen. Bovendien is de interne verkeersstructuur zo opgezet dat doorgaand verkeer tussen de Vleutensebaan en de Haarrijnse Rading wordt voorkomen. Er is ook geen doorgaand autoverkeer mogelijk tussen de Vleutensebaan en bedrijventerrein de Wetering.

Langzaam verkeer
De routes voor langzaam verkeer zijn voor een belangrijk deel gekoppeld aan de hoofdstructuur van het plan. Er zijn vier bijzondere routes voor langzaam verkeer. Twee daarvan zijn oost-westverbindingen: de Jazzsingel en in het verlengde daarvan de Operettelaan en een verbinding tussen de Rijnkennemerlaan en de Enghlaan ten noorden van het Waterwinpark. Verder is er een noord-zuidroute van het spoor naar De Wetering en tenslotte is er de door heel Leidsche Rijn lopende route over de Rijnkennemerlaan.

De hoofdstructuur koppelt de woonbuurten aan elkaar, maar ook aan de scholen, het station, het park en het winkelcentrum. Zo zijn korte, snelle verbindingen naar en van deze voorzieningen ontstaan. Dezelfde routes langs de hoofdstructuur zorgen ook voor korte verbindingen met het Maximapark, met Leidsche Rijn Centrum en de bestaande stad.
Onder dit systeem van routes langs de hoofdstructuur ligt een fijnmazig systeem van langzaamverkeerroutes door de woonbuurten.
Bij woningen en bedrijven komen voldoende stallingsmogelijkheden voor de fietsen van bewoners en bezoekers. Het uitgangspunt is dat elke bewoner een fiets kan stallen in de berging bij de woning. In de buurten waar het parkeren op afstand gebeurt, is dit aantal hoger, omdat daar meer van de fiets gebruik wordt gemaakt.

Openbaar vervoer
Terwijde is per openbaar vervoer hoofdzakelijk ontsloten door railinfrastructuur. Het NS-station Terwijde, onderdeel van het centrumgebied van Terwijde, is gerealiseerd even ten zuiden van het toekomstig winkelcentrum. Ten oosten van het plangebied is een station in Leidsche Rijn Centrum geprojecteerd. Daarmee is een hoogwaardige verbinding naar de Utrechtse binnenstad (met de daarbij behorende voorzieningen) binnen handbereik.

Er zijn geen HOV-bushaltes op het grondgebied van Terwijde. OV-bushaltes zijn wel aanwezig in het plangebied. Er bevinden zich twee bushaltes op de Jazzsingel, één bushalte op de Jazzboulevard en één bushalte op de Musicallaan.

3.3.4 Groen, openbare ruimte, recreatie en water

Groen en ecologie
Het groenstructuurplan en het Meerjaren Groenprogramma (2006, 2007) heeft als centrale doelstelling het verhogen van de kwaliteit van het stedelijk groen ten behoeve van de leefbaarheid van de stad.

Gebleken is dat een gevarieerde natuur en soortendiversiteit in flora en fauna een grote bijdrage levert aan een positieve waardering van het groen en de openbare ruimte van bewoners. Om de natuurwaarden in het stadsgroen te behouden en te verbeteren is het noodzakelijk dat er groene verbindingen zijn tussen het groene buitengebied en het groen in de stad, en tussen groene kerngebieden onderling.

In het Groenstructuurplan zijn de bestaande en wenselijke groenstructuren (ecologisch recreatief en cultuurhistorisch) vastgelegd. Deze zones moeten in principe groen blijven. (Her)inrichting moet rekening houden met de ecologische functie. Functieverandering is alleen toegestaan na bestuurlijke afweging. Afname in omvang en/of kwaliteit moet gecompenseerd worden.

Het waterwinpark en de Rijnkennemerlaan maken deel uit van de hoofdgroenstrucuur van Leidsche Rijn. Deze bestaande groenstructuren worden vastgelegd op de plankaart.

Daarnaast hebben een aantal plekken de dubbelbestemming Waarde-ecologie gekregen ter versterking van de ecologische relatie tussen het Maximapark en het Waterwinpark.

Water
Voor heel Leidsche Rijn is een uniek watersysteem ontworpen. Doel van dit watersysteem is onder meer te komen tot schoon en helder water in alle watergangen en tevens het bieden van infiltratie mogelijkheden. Belangrijk uitgangspunt daarbij is om alleen bij extreme droogte gebiedsvreemd (en minder schoon) water in het systeem van Leidsche Rijn toe te laten, en alleen bij extreme neerslag water te lozen naar de omgeving. Met andere woorden: er ontstaat een intern systeem, waarbij de waterinput wordt verzorgd door schoon regenwater en kwel, terwijl anderzijds het systeem water verliest door verdamping en groei van de gewassen.

Het watersysteem breekt met de vigerende gewoonte om relatief schoon hemelwater zo snel mogelijk via rivieren en/of kanalen naar zee af te voeren.

Om het water schoon en helder te houden, is het belangrijk dat zich in de watergangen een volwaardig ecologisch systeem kan vestigen en handhaven. Zo'n ecologisch systeem heeft een waterzuiverende werking.
In Terwijde ligt een groot aantal watergangen die een belangrijke rol spelen in de waterkringloop. De brede watergangen hebben een cruciale functie voor het helder en schoon houden van het water. Vandaar dat hier ook veel ruimte is gerealiseerd voor veel en diverse oevervegetaties.

De watergangen zijn aangegrepen om een belangrijk beeldbepalend karakteristiek te geven aan het gebied. Hierdoor onderscheidt de wijk zich in belangrijke mate van andere deelgebieden van Leidsche Rijn. De grote hoeveelheid brede watergangen heeft het mogelijk gemaakt om wonen aan water gestalte te geven. Daarnaast bieden de watergangen allerlei recreatieve mogelijkheden. Er ontstaat een groot, aaneengesloten systeem waar bewoners en bezoekers bijvoorbeeld kunnen kanoën en schaatsen. Grotere kinderen kunnen in en op het water spelen, door bijvoorbeeld het bouwen van en varen met vlotten en boten.

Om het watersysteem van voldoende water te voorzien (er wordt immers zo min mogelijk water vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal ingelaten), is het noodzakelijk dat hemelwater niet via de riolering naar de rioolwaterzuivering wordt getransporteerd. In plaats daarvan wordt het hemelwater dat van verhard oppervlak afstroomt, 'afgekoppeld' van de riolering en ter plaatse in de bodem geïnfiltreerd. Niet al het hemelwater komt hiervoor echter in aanmerking. Water dat van drukke wegen, busstations of grote parkeerplaatsen stroomt, heeft zo veel vervuiling opgenomen, dat het wel via de riolering naar de zuivering moet. Om het watersysteem van voldoende inputwater te voorzien, is het noodzakelijk dat 80% van het hemelwater dat op verhard oppervlak valt niet in de riolering verdwijnt, maar door middel van afkoppeling aan het watersysteem ten goede komt. Een afwijking van dit percentage naar beneden heeft grote consequenties voor het hele watersysteem van Leidsche Rijn. De piekafvoeren zullen dan groter worden, waardoor eerder vervuild overstortwater vanuit de riolen in de schone watergangen zal stromen.