Het Bosje fase 3, Elst

Ligging plangebied

Het plangebied voor de woningbouw en het multifunctioneel gebouw ligt in de uitbreidingswijk Het Bosje, aan de Tabaksweg in de kern van Elst. Het plangebied bestaat uit een groene ruimte met weiland en ruigte en kent een oppervlakte van circa 3 ha. In het plangebied zijn nu geen gebouwen aanwezig.

Aan de noordzijde liggen weilandjes met her en der enkele kleinere boompjes. Het perceel ten zuiden van het bestaande pad midden door het plangebied bestaat uit gras en boompjes. De locatie is ingesloten door bestaande woningbouw. De huidige bestemming van het plangebied in het vigerende bestemmingsplan is 'Woongebied, uit te werken'.

De van noord naar zuidlopende Tabaksweg vormt een centrale weg aan de zuidwestzijde van het plangebied. Rondom het plangebied is een grote variatie van woningen. De variatie van woningen onderscheidt zich in de verschillende woningtypen met vrijstaande, twee-onder-één kap en rijenwoningen. Ook is de variatie in het kleurgebruik en architectonische expressie van de woningen groot.

Afbeelding 2.1: Omliggende woningen

Het dorp Elst

In de kern van Elst bestaat een bloeiend verenigingsleven. Veel inwoners van Elst zijn betrokken bij het verenigingsleven. Diverse publieke functies zijn momenteel verspreid over verschillende (verouderde) accommodaties. Op de locaties Visnet en Woudmees bevinden zich basisscholen. Daarnaast komen een dorpshuis en gymzaal/postkantoor voor in de kern.

In de gemeente Rhenen bestaat de wens voor woningbouw, dit geldt ook voor Elst. In Elst is het ook wenselijk om meerdere publieke functies te concentreren op een locatie, dit is gebleken uit enquêtes onder bewoners, informatieavonden en een locatiestudie.

Afbeelding 2.2: Ligging plangebied in huidige situatie

Historische ontwikkelingen

Het plangebied ligt tussen de Utrechtse Heuvelrug en de rivier de Nederrijn. De Utrechtse Heuvelrug is een stuwwal die ontstaan is in de IJstijd. De Utrechtse Heuvelrug is sinds de Nieuwe Steentijd bewoond. Dit is te zien aan de oudste bewoningssporen, de grafheuvels.

Esdorpen als Elst werden gebruikt voor de tabaksindustrie. Langs de (warme) zuidhelling van de stuwwal bij Elst en Amerongen werd vanaf de 17e eeuw tabak geteeld. Enkele tabaksschuren zijn bewaard gebleven.

Aan het eind van de 17e eeuw ontstond de Lustwarande. Dit was een keten van landgoederen en buitenplaatsen op de overgang van hoog naar laag landschap tussen Utrecht en Rhenen. Tegen het eind van de 18e eeuw kwam deze landschapsstijl op en werd het maakbare romantische landschap populair. De zuidelijke flank was toen één van de belangrijkste vestigingsgebieden van de Utrechtse Heuvelrug. Vooral in de 19e eeuw was er een snelle ontwikkeling van de Lustwarande. In de 19e eeuw vond bosbouw plaats op het stuk tussen het hoge en lage landschap.

De overgang van zand naar klei en het grote hoogteverschil met de heuvelrug maakte het mogelijk om een grote biodiversiteit op te bouwen. Door deze overgang van hoog naar laag en van nat naar droog konden akkers, tuinen, parken, waterlopen, sprengen en bossen vrij gemakkelijk en niet te ver van elkaar worden aangelegd. Bovendien bood het landschap ook de mogelijkheid voor gras en hooiland op de lagere gronden, heide op de hogere gronden en akkers, landgoederen en buitenplaatsen op de overgangen.

Door de ruilverkaveling is veel van het oorspronkelijke landschap verloren gegaan. Wel zijn er nog diverse concentraties van prehistorische grafheuvels op ongeveer 20-30 m boven NAP, celtic fields en vroegmiddeleeuwse grafvelden terug te vinden. Ook de laan en zichtlijnstelsels in de bossen en overgangsgebieden zijn nog steeds herkenbaar in het veld.

Uniek is het gebied waar de Utrechtse Heuvelrug bijna raakt aan de Rijn. Dit is een gebied van extremen waar de visuele relatie tussen de stuwwal en de rivier het sterkst is.

Ondanks de diverse ontwikkelingen, zijn er nog veel landschappelijke waarden behouden in Elst en de omgeving.

Afbeelding 2.3: Elst rond het jaar 1900